Warsztaty architektoniczne i urbanistyczne Charrette - prezentacja koncepcji MAU zagospodarowania terenu dawnej Papierni w Konstancinie
Warsztaty architektoniczne i urbanistyczne Charrette "Zaplanujmy przyszłość terenów po Papierni przy ulicy Mirkowskiej" to niekonwencjonalna próba sformułowania planu działań oraz wytycznych do planu miejscowego tego obszaru Konstancina-Jeziorny w ścisłej współpracy wszystkich zainteresowanych stron: inwestorów, władz lokalnych oraz mieszkańców Konstancina.
Celem Warsztatów Urbanistycznych Charrette, „Zaplanujmy przyszłość terenów po Papierni przy ulicy Mirkowskiej” było zaproponowanie nowych rozwiązań dla terenów po byłych zakładach papierniczych w Konstancinie-Jeziornie. Likwidacja Fabryki Papieru w Mirkowie oraz projekty nowej zabudowy tego rozległego terenu wzbudzają w Konstancinie wiele emocji. Celem wysiłków międzynarodowego zespołu specjalistów, pracującego pod kierownictwem Macieja Mycielskiego z pracowni Mycielski Architecture & Urbanism (MAU) było wypracowanie spójnej koncepcji zagospodarowania przestrzeni, uwzględniającej strategię rozwoju gminy, potrzeby lokalnej społeczności oraz interes licznych właścicieli tego ponad 120 hektarowego terenu.
Tereny byłej Papierni objęto uchwałą o zmianie Miejscowego Planu Zagospodarowania Terenu. Zgodnie jednak z przedstawionymi podczas warsztatów deklaracjami Burmistrza Miasta Pana Kazimierza Jańczuka oraz Przewodniczącego Rady Miasta i Gminy Konstancin-Jeziorna Pana Andrzeja Tadeusza Cieślawskiego strategia rozwoju dla tego obszaru będzie nadal związana z uzdrowiskowym charakterem Gminy. W Mirkowie powinny znaleźć się więc obiekty z funkcją komplementarną do tych, już obecnych w Konstancinie. Warsztaty zostały zorganizowane dzięki inicjatywie większościowych właścicieli terenu dawnej Papierni - Platan Group oraz Metsa Tissue, którzy skupiają prawie 80 hektarów terenu.
Charrette - projektowanie zrównoważonego miasta
Warsztaty Urbanistyczne Charrette to rodzaj narzędzia planistycznego i projektowego, który ma zastosowanie przy rewitalizacji terenów poprzemysłowych, tworzeniu przestrzeni publicznych, zachowaniu tkanki historycznej śródmieść, zagospodarowaniu arterii komunikacyjnych, planowaniu nowych dzielnic, a także przy poprawie funkcjonowania istniejących wsi, dzielnic, miast lub nawet całych regionów. Termin Charrette został przyjęty z języka francuskiego. Pierwsze warsztaty Charrette pojawiły się jednak nie we Francji, lecz w Stanach Zjednoczonych, pod koniec lat 80-tych XX w., obecnie są również stosowane w Europie. Organizatorzy warsztatów dla terenów dawnej Papierni w Konstancinie-Jeziornie, warszawska pracownia architektoniczno-urbanistyczna MAU to prekursorzy „nowej urbanistyki” w Polsce, a Maciej Mycielski ma duże doświadczenie w prowadzeniu tego typu warsztatów architektonicznych i urbanistycznych w Europie.
Formuła Charrette - otwartych, publicznych warsztatów urbanistycznych prowadzonych przez specjalistów: architektów i urbanistów z udziałem doradców finansowych, konserwatorów zabytków, projektantów systemów komunikacji umożliwia profesjonalne, kompleksowe sformułowanie wytycznych i opracowanie koncepcji planu, który jednocześnie uwzględnia postulaty wszystkich zainteresowanych stron. Jest to znakomity sposób na wypracowanie kompromisu między potrzebami inwestorów, miasta i lokalnej społeczności. Jednocześnie, warsztaty Charrette umożliwiają rozładowanie napięć społecznych, które czesto towarzyszą planowanym nowym inwestycjom, pomagają mieszkańcom poznać i zrozumieć dalekosiężne plany lokalnych władz oraz cel proponowanych rozwiązań, zarówno w skali lokalnej, jak i skali regionu.
Potrzeby miasta i regionu
Zabytkowy teren dawnej fabryki papieru stanowi ogromną szansę dla rozwoju Konstancina i całego regionu. Przewodniczący Rady Pan Andrzej Cieślawski podkreślił, iż Rada Miasta oczekuje nowatorskich pomysłów kreujących nowe miejsca pracy, przyciągających turystów i biznes. Podzielił się z projektantami kilkoma propozycjami rozważanymi przez Radę Miasta, takimi jak: centrum konferencyjne, szkoła wyższa, usługi dla starzejącego się społeczeństwa i interaktywne, innowacyjne, centrum historii cywilizacji, które mogłoby powtórzyć sukces warszawskiego Centrum Nauki Kopernik.
– Nowe wartości trzeba i powinno się budować w oparciu o niezwykły potencjał dziedzictwa tego miejsca i wyjątkowe walory środowiska przyrodniczego – powiedział Tadeusz Cieślawski, Przewodniczący Rady Miasta i Gminy Konstancin-Jeziorna.
Autor: Barbara Kawecka-Zygadło
Architekt Maciej Mycielski przedstawia wyniki prac i wypracowaną wspólnie koncepcję zagospodarowania terenu byłej Papierni w Konstancinie-Jeziornie
Oczekiwania mieszkańców
W trakcie pięciodniowych konsultacji społecznych zabrano opinie mieszkańców Konstancina-Jeziorny. Zanlazły sie wśród nich: pragnienie by pozostawić uzdrowiskowy charakter miejscowości, żądanie by nie lokować terenie byłej fabryki skupiska budynków wielorodzinnych. Przede wszystkim jednak mieszkańcy postulowali rekultywację zanieczyszczonych zbiorników wodnych i usunięcie wytwórni asfaltu. Przedmiotem obaw mieszkańców była także niewydolna komunikacja, panowało przekonanie, że po ulokowaniu nowych obiektów, dojazd do już istniejących domów będzie jeszcze bardziej utrudniony. Przeważały potrzeby i cele krotkoterminowe.
Postulaty władz województwa mazowieckiego
Dotyczyły one głównie ochrony wartości zabytkowych dawnej fabryki papieru. Pracownicy Urzędu Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków czynnie włączyli się w prace studialne przedstawiając analizę konserwatorską i zalecenia dotyczące ochrony zabytkowej architektury poprzemysłowej znajdującej się na obszarze objętym opracowaniem. Koncepcję ochrony przedstawił zespół niezależnych ekspertów pod kierownictwem Pani Hanny Jung- Migdalskiej. Koncepcja była analizowana przez architektów i urbanistów oraz mieszkańców i przedstawicieli władz Konstancina uczestniczących w warsztatach.
Perspektywy ekonomicznego rozwoju Konstancina-Jeziornej
Analizą SWOT - oceną silnych i słabych stron Konstancina-Jeziorna zajął się Wim Beernaert z firmy doradczej Nelson, specjalizującej się w strategicznym pozycjonowaniu miast. W jego opinii miasto dysponuje szeregiem unikalnych atutów. Status jedynego na Mazowszu uzdrowiska, wysoka jakość życia, z którą kojarzy się Konstancin, liczne tereny zielone w okolicy, a także unikalne położenie w bezpośrednim sąsiedztwie stolicy, sprawiają, że ośrodek ma ogromny potencjał do dalszego rozwoju. Czynniki te determinują także przyszłość terenów dawnej Papierni. Zdaniem Wima Beernaerta mogą one rozwijać się w kilku kierunkach.
Trzy scenariusze rozwoju
- Pierwszy scenariusz rozwoju, nazwany chic&leisure (wysoka jakość i rozrywka) zakłada stworzenie oferty dla bogatego klienta, w tym np. turystów, którzy do Konstancina przyjeżdżaliby na zakupy, do eleganckiego hotelu czy na konferencje.
- Drugi scenariusz health &care (zdrowie i opieka), uwzględnia europejskie dane demograficzne i uzdrowiskowy charakter gminy. Zgodnie z jego założeniami dawne zakłady mogłyby zostać przekształcone w centrum usług zdrowotnych dla osób starszych, w tym takze w np. ośrodki wellness, prywatne sanatoria, mieszkania ze zorganizowaną opieką.
- Trzeci scenariusz zakłada powołanie w Mirkowie inkubatora biznesu dla młodych firm i stworzenie możliwości dla ich dalszego rozwoju.
Wszystkie postulaty oraz wizje ich urzeczywistnienia, uzupełnione o analizę konserwatorską (którą dostarczyli konserwatorzy Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz zespół niezależnych ekspertów pod kierownictwem Hanny Jung- Migdalskiej) zostały przedstawione podczas publicznej prezentacji wyników warsztatów - koncepcji zgospodarowania terenu po byłej Fabryce Papieru. Odbyło się to w Konstancińskim Domu Kultury (jednocześnie miejscu przeprowadzenia konsultacji i Warsztatów Charrette). 19 października 2012 r. sala z trudem pomieściła wszystkich przybyłych, zainteresowanych wynikiem końcowym warsztatów. Był czas także na dyskusję i ocenę przedstawionej koncepcji.
