Uprawnienia budowlane. Nowelizacja Prawa budowlanego w zakresie uprawnień budowlanych
Posiadanie uprawnień budowlanych to warunek pełnienia samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie. W batalii o uprawnienia budowlane chodzi o zapisy, które znajdą się w nowych ustawach o zawodzie inżyniera budownictwa i architekta.
W artykule:
Inżynierowie budownictwa wytykają błędy w uprawnieniach budowlanych
Batalia o uprawnienia budowlane – Sejm za nowelizacją
Uprawnienia budowlane wyłącznie w ustawie
Senacki projekt dotyczący uprawnień budowlanych
Jak uzyskać uprawnienia budowlane?
Inżynierowie budownictwa wytykają błędy w uprawnieniach budowlanych
Po uchwaleniu 22 lutego 2019 przez Sejm nowelizacji Prawa budowlanego, która wprowadza do ustawy zakres uprawnień budowlanych, 19 marca 2019 trafiła ona do akceptacji przez komisję senacką, zanim zostanie skierowana do podpisu przez Prezydenta RP. Od początku nowelizacja ta miała sporą grupę krytyków, którzy optowali by przy okazji usunąć wcześniejsze błędy, którymi był obarczony zakres nadawanych uprawnień budowlanych. Pierwszym z nich jest zastosowanie pojęcia zabudowy zagrodowej, co ogranicza wykonywanie zawodu, wg naszego komentatora, do 1,5% powierzchni kraju. Drugim poważnym błędem jest zastosowanie przy projektowaniu ograniczenia dotyczącego wielkości obiektu i trzymanie się odniesień do kubatury zamiast do metrów kwadratowych powierzchni.
Zachęcamy do przeczytania w całości komentarza do zakresu nadawanych uprawnień budowlanych.
Senatorowie jednak nie dostrzegli żadnych uchybień w przepisach nowelizacji, podkreślali, że nie zmieniali prawa tylko dokonali ich przeniesienia z rozporządzenia do dokumenty rangi ustawy, zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego. Tym samym nowelizacja trafi w uchwalonej treści do podpisu przez Prezydenta RP. Do tego momentu teoretycznie batalia o zakres uprawnień teoretycznie może jeszcze trwać, ale nie należy się już raczej spodziewać żadnych niespodzianek.
Niby sprawa i nowelizacja niewielka, ale historia ścieżki legislacyjnej tego dokumentu długa i pouczająca.
Batalia o uprawnienia budowlane – Sejm za nowelizacją
Przepisy rozporządzenia regulującego zakres uprawnień budowlanych wygasły 12 lutego 2019, i do tego czasu nie udało się wprowadzić tego obszaru do dokumentu rangi ustawy, zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego. A plan był taki, że odpowiednie zapisy znajdą się w nowych ustawach o zawodzie inżyniera budownictwa i architekta. Jednak z powodu niezadowolenia co do ich treści, tak inżynierów jak i architektów albo Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju, nie udało się do tego czasu dopracować projektów tych ustaw. I jak przyznał 20 lutego na sejmowej Komisji Infrastruktury wiceminister Artur Soboń, rozmowy z PIIB i IARP nadal trwają. Żeby jednak zachować ciągłość, zdecydowano kwestie uprawnień budowlanych wprowadzić przejściowo do ustawy Prawo budowlane, korzystając z szybkiej ścieżki inicjatywy Senatu. Ale też nie udało się przejść przez całą procedurę na tyle szybko, by zdążyć przed 12 lutego.
Projekt senacki ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane trafił do sejmowej Komisji Infrastruktury. Pierwsze czytanie miało się odbyć 19 lutego, ale zabrakło senatora sprawozdawcy. Udało się to 20 lutego, a już 22 lutego było "po wszystkim" – Sejm uchwalił nowelizację. Zgodnie ze ścieżką legislacyjną ustawa trafiła już do Senatu i należy spodziewać się, że nie zostaną już zgłoszone żadne zastrzeżenia i dokument zostanie do podpisu przez Prezydenta RP. Przepisy wejdą w życie 14 dni od daty opublikowania w Dz.U.
Czas w przypadku tej nowelizacji odgrywa zasadniczą rolę, bowiem w maju mają się odbyć egzaminy na uprawnienia budowlane w wiosennej sesji. Ministerstwo nie widzi w tym problemu, a do maja na pewno skończy się proces legislacyjny w tej sprawie. Rzecz jednak nie w tym, czy do egzaminów się zdąży, tylko na podstawie jakich przepisów ogłaszać nabór kandydatów, co zazwyczaj odbywa się na wiele tygodni wcześniej.
Przewidujemy, że to jeszcze nie koniec batalii o uprawnienia budowlane. Trwają przecież prace nad ustawami o zawodach inżyniera budownictwa i architekta, gdzie również będzie mowa o uprawnieniach budowlanych. Architekci nie chcą, żeby inżynierom można było projektować i chcą móc uzyskać uprawnienia do kierowania robotami bez ograniczeń by móc sprawować faktyczny nadzór autorski. Inżynierowie budownictwa też chcą uprawnień do projektowania i bez entuzjazmu patrzą na ewentualne nieograniczone uprawnienia architektów...
Uprawnienia budowlane umożliwiają m.in. projektowanie, kierowanie robotami budowlanymi czy sprawowanie nadzoru inwestorskiego. Dlatego tak ważne jest to, aby uprawnień budowlanych nie dostawały osoby nieprzygotowane do zawodu.
SPRAWDŹ terminy egzaminów na uprawnienia w roku 2019. Rozwiąż przykładowe testy egzaminacyjne!
Art. 12 Prawa budowlanego powierza egzaminowanie i wydawanie uprawnień budowlanych Polskiej Izbie Inżynierów Budownictwa (PIIB) oraz Izbie Architektów RP. Jednak w kwestii ograniczenia zakresu uprawnień budowlanych art. 16 pkt 3 Prawa budowlanego odsyła do rozporządzenia ministra właściwego do spraw budownictwa. Jednak tylko do 12 lutego 2019 obowiązuje rozporządzenie ministra infrastruktury i rozwoju z 11 września 2014 w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (zobacz treść rozporządzenia). A co potem?
Uprawnienia budowlane wyłącznie w ustawie
Problem w tym, że to rozwiązanie zakwestionował Trybunał Konstytucyjny (TK), który rozpatrzył je na wniosek PIIB. Trybunał Konstytucyjny uznał m.in., że „ograniczanie uprawnień budowlanych, do których wprowadzenia upoważnia właściwe organy art. 16 pkt 3 Prawa budowlanego, stanowi ingerencję w konstytucyjną wolność wykonywania zawodu”. Zdaniem Trybunału, „dla takiej materii Konstytucja zastrzega wyłączność ustawy. Rozporządzenie nie może w tym zakresie zastępować Prawa budowlanego”.
– Trybunał Konstytucyjny uznał za niekonstytucyjne dwa przepisy. Po pierwsze, art. 16 pkt 3 Prawa budowlanego, który przekazywał do uregulowania w rozporządzeniu zakres uprawnień budowlanych, w tym ich ograniczenia i nie zawierał wytycznych do treści rozporządzenia. Po drugie, § 22 pkt 1 rozporządzenia w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie wraz z załącznikiem określającym wymagania w zakresie wykształcenia dla specjalności kolejowej – wyjaśnia prezes Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa Zbigniew Kledyński. I dodaje, że zakwestionowane przez TK przepisy przestaną obowiązywać po 12 miesiącach od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw (zobacz treść wyroku TK), czyli stanie się to 12 lutego 2019.
Senacki projekt dotyczący uprawnień budowlanych
– Od tego dnia przestanie obowiązywać rozporządzenie w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, a tym samym, w przypadku niewprowadzenia odpowiednich zmian w ustawie Prawo budowlane, zarówno Polska Izba Inżynierów Budownictwa, jak i Izba Architektów RP nie będą mogły nadawać nowych uprawnień budowlanych – alarmuje prezes PIIB.
Senacka komisja ustawodawcza przygotowała projekt stosownej nowelizacji Prawa budowlanego (do tej ustawy miałyby być przeniesione przepisy regulujące zakres uprawnień budowlanych, w tym ich ograniczeń). Senat na posiedzeniu 23 stycznia skierował projekt do Sejmu. Projekt zawiera także odpowiednie przepisy przejściowe. Zgodnie z nimi, do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe. Osoby, które przed dniem wejścia w życie ustawy uzyskały uprawnienia budowlane lub stwierdzenie posiadania przygotowania zawodowego do pełnienia samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, zachowują uprawnienia do pełnienia tych funkcji w dotychczasowym zakresie. Dotychczasowe przepisy wykonawcze zachowują moc, z wyjątkiem przepisów określających zakres uprawnień budowlanych, do czasu wejścia w życie nowych, jednak nie dłużej niż 6 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Najbliższe posiedzenie sejmu zaplanowane jest 20 lutego 2019 i jeszcze nie ma w programie głosowania nad nowelizacją Prawa budowlanego. To oznacza, że uprawnienia budowlane czeka kilka tygodni bezprawia, aż do uprawomocnienia się nowych przepisów od momentu ukazania się w Dzienniku Ustaw.
Z kolei Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju przygotowało swoje 3 projekty ustaw: o inżynierach budownictwa (zobacz treść projektu), o architektach (zobacz treść projektu) oraz przepisy wprowadzające obie ustawy (zobacz treść projektu), w których określone zostaną zasady uzyskiwania i zakres uprawnień budowlanych. Jednak wszystkie te projekty są jeszcze na etapie uzgodnień międzyresortowych, więc do Sejmu trafią nie wcześniej niż w lutym.
Dodajmy, że PIIB ma zastrzeżenia do propozycji ministerstwa, więc wspiera inicjatywę senacką, aby – jak wyjaśnia – „planowane szerokie zmiany dotyczące zawodów architekta i inżyniera budownictwa uwolnić od presji czasu i przystąpić do nich w spokojnej atmosferze”.
– Sądzę, że zarówno rząd, Senat, Polska Izba Inżynierów Budownictwa, jak i Izba Architektów RP, wszyscy jesteśmy zainteresowani, aby orzeczenie TK zostało jak najszybciej wykonane. Jeśli nastąpiłyby opóźnienia legislacyjne, wówczas będzie obowiązywała nadal ustawa Prawo budowlane w jej aktualnym brzmieniu, a rozporządzenie straci moc. W takiej sytuacji kandydaci starający się o uprawnienia budowlane będą mogli składać wnioski o nadanie uprawnień budowlanych, ale nie będziemy mogli ich nadawać, ponieważ nie będziemy mieli podstawy prawnej. Mam jednak nadzieję, że do takiej sytuacji nie dojdzie – tłumaczy prof. Zbigniew Kledyński. – Chciałbym zaznaczyć, że tegoroczna wiosenna sesja egzaminacyjna, a przypomnę, że mamy dwie w roku, zaplanowana jest na 17 maja. Ufam, że rozpocznie się zgodnie z planem, do czego się przygotowujemy.
PIIB pilnie monitoruje proces legislacyjny tej nowelizacji Prawa budowlanego. Z ostatnich doniesień wiemy, że 30 stycznia 2019 odbyło się dodatkowe posiedzenie Sejmu, jednak projekt ustawy nie został ujęty w porządku obrad. Jak wspomnieliśmy wcześniej, Sejm zbierze się dopiero w dniach 20-22 lutego 2019. Jeżeli zmiany w Prawie budowlanym znajdą się na liście głosowań i ustawa zostanie uchwalona, będzie musiała z powrotem trafić do Senatu. Ten z kolei ma wyznaczone posiedzenie na 20-22 marca. Jeżeli poprawek nie będzie nowelizacja trafo do podpisu Prezydenta RP. Potem jeszcze oficjalne opublikowanie w Dzienniku Ustaw i od tego czasu dwa tygodnie, zanim nowe przepisy staną się obowiązującym prawem. PIIB zaplanowała wiosenną sesję egzaminacyjną na uprawnienia budowlane 17 maja 2019. Jest szansa, że się odbędą...
Jak uzyskać uprawnienia budowlane?
Żeby uzyskać uprawnienia budowlane trzeba zdać egzamin, który składa się z dwóch części: pisemnej i ustnej. W tej pierwszej kandydaci na uprawnienia budowlane muszą udzielić minimum 75% poprawnych odpowiedzi.
Materiał do opanowania, który jest sprawdzany podczas egzaminu na uprawnienia budowlane jest bardzo obszerny. Naukę mogą utrudniać zmiany zachodzące w przepisach, pojawiają się wątpliwości co zakresu dokumentów obowiązujących na egzaminie. Żeby wszystko i dla wszystkich było jasne, Komisja Kwalifikacyjna PIIB, odpowiedzialna za egzaminy na uprawnienia, podaje wykaz przepisów prawa oraz norm, które będą uwzględnione w pytaniach egzaminacyjnych w danej sesji.
- Sprawdź, czy poradzisz sobie z przykładowymi pytaniami egzaminacyjnymi z zakresu
Prawo budowlane
Warunki techniczne
Ochrona przeciwpożarowa
Bhp na budowie
Polecany artykuł:
Warto przypomnieć, że pozytywny wynik części pisemnej egzaminu jest ważny przez 3 lata. Osoba, która uzyskała negatywny wynik części ustnej egzaminu, może ponownie przystąpić tylko do tej części. W przypadku negatywnego wyniku egzaminu kandydat otrzymuje o tym pisemną decyzję wraz z informacją o możliwości ponownego przystąpienia do egzaminu w terminie nie krótszym niż 3 miesiące.
