Przyłącze wodociągowe. Definicja i zasady budowy przyłącza wodociągowego. Odmowa na wykonanie przyłącza
Przyłącze wodociągowe, czyli przewód łączący nieruchomość z siecią wodociągową. Niby prosta sprawa, a jednak przyłącze wodociągowe, szczególnie jego definicja, która wpływała na koszt wykonania takiej instalacji, długo budziła kontrowersje. Sprawdź, za co trzeba zapłacić w przypadku budowy przyłącza wodociągowego i jak się przygotować do takiego przedsięwzięcia? Co robić w przypadku odmowy wydania warunków technicznych przyłączenia do sieci wodno-kanalizacyjnej?
Przyłącze wodociągowe – definicja
Definicję przyłącza wodociągowego w obieg prawny wprowadziła ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków w 2002 roku (tekst jednolity tej ustawy z późn. zmianami znajdziemy w Dz.U. 2018 r. poz. 1152). Brzmi ona:
Przyłącze wodociągowe – odcinek przewodu łączącego sieć wodociągową z wewnętrzną instalacją wodociągową w nieruchomości odbiorcy usług wraz z zaworem za wodomierzem głównym.
Jak się okazuje, definicja przyłącza nie jest jednoznaczna, bo była dwojako interpretowana. UOKiK (do którego docierały skargi na temat uznaniowości definicji uważał, że przyłączami nie są przewody poza granicą nieruchomości. Stanowisko to poparł Sąd Najwyższy w 2007 roku. Jednak wiele zakładów wodociągowych inaczej interpretowało definicję, a to wiązało się z innymi (większymi) kosztami po stronie właściciela nieruchomościami wykonania przyłącza.
Zgodnie z pierwszym podejściem – osoba starająca się o przyłączenie do sieci wykonuje na swój koszt wszelkie prace związane z budową przyłącza wodociągowego. Z kolei druga opcja to przyłącze wodociągowe biegnie również poza granicą nieruchomości aż do sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej, stąd koszty jej wykonania (włącznie z wykopami np. przez drogę) są o wiele wyższe.
Różne interpretacje definicji przyłącza stały się przyczyną wielu skarg na przedsiębiorstwa wodociągowe za koszty wykonania przyłączy wodociągowych i sporów z właścicielami, którzy nie chcieli płacić. Jeden z tych sporów trafił do rozpatrzenia do Sądu Najwyższego, który po rozpatrzeniu sprawy wydał w roku 2017 uchwałę, w której została doprecyzowana definicja przyłącza wodociągowego i kanalizacyjnego (sygn. akt III SZP 2/16):
Przyłączem wodociągowym jest przewód łączący sieć wodociągową z wewnętrzną instalacją wodociągową w nieruchomości odbiorcy usług na całej swojej długości.
Przyłącze wodociągowe z pozwoleniem na budowę czy zgłoszeniem?
Budowa przyłącza wodociągowego nie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę. To oznacza, że należy poddać się procedurze zgłoszenia takiego przedsięwzięcia. Jeżeli właściwy urząd nadzoru architektoniczno-budowlanego nie zgłosi zastrzeżeń w ustawowym terminie, można zaczynać inwestycję. Trzeba się jednak do niej wcześniej przygotować i zdobyć potrzebną dokumentację, którą trzeba dołączyć do zgłoszenia.
Do wykonania przyłącza wodociągowego potrzebne jest:
- wydanie warunków technicznych przyłącza wodociągowego, o co trzeba wystąpić do miejscowego Zakładu Wodociągów i Kanalizacji,
- projekt przyłącza wykonany przez osobę z odpowiednimi uprawnieniami budowlanymi, najlepiej przez architekta czy projektanta współpracującego z przedsiębiorstwem wodociągowym,
- zgoda na trasę przyłącza, którą uzyskuje się w Zespole Uzgadniania Dokumentacji Projektowej przy lokalnym Miejskim Ośrodku Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej.
- ewentualnie zgoda Zakładu Wodociągów i Kanalizacji na wykonanie przyłącza według przedstawionego projektu,
- plan sytuacyjny przebiegu przyłącza na terenie nieruchomości i poza nią, wykonany na kopii mapy.
Koszty wykonania przyłącza wodociągowego
Wszystkie koszty związane z uzyskaniem dokumentacji, robót budowanych i materiałów budowlanych, geodety, odbiorów i prób technicznych leżą po stronie inwestora przyłącza wodociągowego. Koszty rosną wraz z długością instalacji. Wygodniejszą formą takiego przedsięwzięcia jest zlecenie robót lokalnej spółce wodno-kanalizacyjnej, podobno jednak taniej jest, gdy zlecamy poszczególne etapy wykonania przyłącza wodociągowego wybranym firmom. Orientacyjny koszt wykonania przyłącza wodociągowego to ok. 500 zł za pierwszy metr, a za każdy następny powyżej 700 zł. Ceny będą kształtować inaczej przy etapowym zatrudnianiu firm do poszczególnych prac.
Przedsiębiorstwo wodociągowe ponosi koszty budowy sieci (czyli urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych) przewidzianych w gminnym studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a także wodomierza głównego na przyłączu (czyli za urządzenie, zainstalowanie i jego utrzymanie w należytym stanie).
Odmowa wydania warunków przyłączenia do sieci wodociągowo-kanalizacyjnej
Zdarza się, że otrzymujemy odmowę wydania warunków technicznych przyłączenia do sieci wodno-kanalizacyjnej lub miejskie przedsiębiorstwo odpowiedzialne za ten obszar nie reaguje na złożony wniosek. Gdzie szukać pomocy i jak walczyć o swoje prawa? Czy istnieje mechanizm prawny zmuszający miejskie przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne do wydania warunków technicznych przyłączenia do sieci? Na te pytania odpowiada Agata Jaczyńska, adwokat w Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy:
Miejskie przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne działają na podstawie regulaminów zatwierdzanych uchwałą rady gminy. Zgodnie z regulaminem danej jednostki administracyjnej, podmiot ubiegający się o wydanie warunków technicznych może złożyć reklamację w trybie wskazanym w regulaminie. W razie bezczynności MWiK (Miejskie Wodociągi i Kanalizacja) i braku odpowiedzi na wniosek o wydanie warunków technicznych przyłączenia do sieci, można również wystąpić ze skargą do rady gminy na podstawie kodeksu postępowania administracyjnego, obok reklamacji składanej na podstawie określonego regulaminu.
Organem decyzyjnym w przypadku sporów dotyczących przyłączenia do sieci wodno-kanalizacyjnej jest organ regulacyjny, posiadający kompetencje do rozstrzygania w tym zakresie (Wody Polskie). Na podstawie art. 27e Ustawy z dnia 7 czerwca 2001 o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, organ ten rozstrzyga spory między podmiotami ubiegającymi się o przyłączenie do sieci w zakresie:
- odmowy zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne,
- odcięcia dostawy wody bądź zamknięcia przyłącza kanalizacyjnego lub odmowy przyłączenia do sieci nieruchomości osobie ubiegającej się o przyłączenie nieruchomości do sieci.
Rozstrzygnięcie organu regulacyjnego może polegać na nakazaniu przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu:
- zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków,
- przywrócenia dostawy wody,
- otwarcia przyłącza kanalizacyjnego oraz
- przyłączenia do sieci.
Wody Polskie w sporach o przyłącza wodociągowo-kanalizacyjne
Do 2018 roku brakowało w Polsce zewnętrznego, wyspecjalizowanego i niezależnego organu, rozwiązującego spory z zakresu wód. Ta sytuacja powodowała niejednokrotnie konflikty interesów na linii: gmina – przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne – odbiorca usługi. Zmieniło się to po powołaniu Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie. Rozstrzyga ono w szczególności kwestie dotyczące weryfikacji i oceny zasadności taryf oraz regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków, jak również spory pomiędzy podmiotami świadczącymi usługi wodociągowo-kanalizacyjne a odbiorcami tych usług.
Jak wynika z uzasadnienia projektu ustawy, wymienione w regulacji spory między przedsiębiorstwami wodociągowo-kanalizacyjnymi a odbiorcami usług są przykładowe, ustawa zawiera katalog otwarty. Tym bardziej w kompetencji organu regulacyjnego leży rozstrzyganie, czy istnieją warunki przyłączenia do sieci. Warto dodać, że zakres kompetencji organu regulacyjnego wymieniony wprost w ustawie obejmuje kwestie odmowy przyłączenia do sieci. Należy przypomnieć, że dotyczy to także sytuacji, gdy sporne jest istnienie warunków technicznych przyłączenia danego podmiotu do sieci lub spełnianie warunków regulaminu.
W ocenie mecenas Agaty Jaczyńskiej, pojęcie odmowy przyłączenia do sieci dotyczy również rozstrzygania o tym, czy istnieją warunki przyłączenia do sieci i czy w rozumieniu art. 15 ust. 4, przedsiębiorstwo ma obowiązek przyłączenia odbiorcy do sieci. W razie przyjęcia przeciwnej interpretacji, która wykluczałaby rozstrzyganie tego typu sporów, ingerencja i działanie organu regulacyjnego byłyby iluzoryczne i pozwalałyby na utrzymywanie się sytuacji, w której bezzasadnie przedsiębiorstwo odmawia współpracy, poza zainteresowaniem organów administracji państwowej, co stałoby w sprzeczności z celami ustawy.
