Historia Seveso – przestroga, która zmieniła prawo. Jak dziś planować magazyny zgodne z europejskimi wymogami?

Seveso – tragedia, która zmieniła przemysł chemiczny w Europie

Nazwa dyrektywy SEVESO pochodzi od miasta Seveso we Włoszech, położonego niedaleko Mediolanu. To właśnie tam, 10 lipca 1976 roku, doszło do poważnej awarii przemysłowej w zakładach chemicznych ICMESA, należących do szwajcarskiej firmy Hoffmann-La Roche [1]. W wyniku tego zdarzenia do środowiska przedostały się toksyczne substancje, powodując skażenie dużego obszaru i konieczność ewakuacji mieszkańców.

Aby w przyszłości zapobiec podobnym katastrofom, Unia Europejska opracowała dyrektywę SEVESO – zestaw przepisów mających na celu zapewnienie wyższego poziomu bezpieczeństwa w zakładach, w których używane są lub magazynowane substancje niebezpieczne. Na przestrzeni lat dyrektywa była wielokrotnie nowelizowana, dostosowując się do zmian w przemyśle oraz do rosnącej skali operacji obejmujących produkty zawierające niebezpieczne składniki.

Jak dyrektywa SEVESO kształtuje standardy magazynowe?

Unijna dyrektywa SEVESO od ponad czterech dekad stanowi wyznacznik dla producentów i operatorów logistycznych w zakresie przestrzegania rygorystycznych standardów magazynowania produktów zawierających substancje niebezpieczne. Wraz z rozwojem niektórych sektorów, takich jak np. kosmetyczny (który od 2014 roku odnotował wzrost o 75,3% [2]) czy chemii gospodarczej (który w 2024 roku osiągnął wartość 1,65 mld euro [3]), rosło również znaczenie tego aktu prawnego.

Operacje magazynowe w tych segmentach przemysłu realizowane są na dużą skalę, a dodatkowo ich złożoność sprawia, że niezwykle istotny jest wybór wyspecjalizowanego operatora logistycznego, któremu powierzamy towar. Przekazując mu swoje produkty, producenci zyskują nie tylko gwarancję bezpieczeństwa, ale także minimalizują ryzyko wstrzymania lub zamknięcia działalności z powodu niewłaściwego przechowywania substancji niebezpiecznych.

Warto podkreślić, że substancje niebezpieczne nie występują wyłącznie w oczywistych produktach, takich jak środki chemiczne czy substancje łatwopalne. Mogą znajdować się również w przedmiotach codziennego użytku, na przykład w zabawkach, których baterie mogą stanowić potencjalne zagrożenie dla środowiska w przypadku niewłaściwego postępowania z odpadami.

Precyzyjne wytyczne, wysokie wymagania – jak działa prawo SEVESO w praktyce?

Wytyczne dyrektywy SEVESO mają bardzo konkretny charakter, obejmując zarówno procedury, jak i wymagania techniczne dotyczące magazynowania substancji niebezpiecznych. Jak podkreśla Mariusz Gajek, dyrektor techniczny w regionie Europy Centralnej w FM Logistic:

Wytyczne zawarte w dyrektywie SEVESO bardzo precyzyjnie określają zasady przechowywania produktów zawierających substancje niebezpieczne. Nie każdy producent, dystrybutor zdaje sobie jednak sprawę z tego, jak wiele szczegółów obejmują – od progów ilościowych, po dokumentację i systemy bezpieczeństwa. Niezastosowanie się do regulacji grozi nawet wstrzymaniem działalności zakładu, a to oznacza poważne straty finansowe. Magazynowanie substancji chemicznych czy kosmetycznych, zwłaszcza w dużych ilościach, wymaga odpowiednich procedur, wyszkolonego personelu, specjalistycznej infrastruktury, stref bezpieczeństwa i stałego monitoringu. To wszystko sprawia, że obsługę takich produktów najbezpieczniej powierzyć wyspecjalizowanym operatorom, którzy zapewniają zgodność z prawem i bezpieczeństwo całego łańcucha dostaw.

Jak wygląda kontrola zakładów objętych dyrektywą SEVESO?

Do wymogów dyrektywy SEVESO muszą dostosować się wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej. Magazyny, które podlegają przepisom zawartym w niej, są stale nadzorowane przez wyspecjalizowane jednostki państwowe, takie jak Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska czy Wojewódzka Komenda Państwowej Straży Pożarnej. To właśnie te instytucje odpowiadają za coroczne kontrole infrastruktury oraz przestrzegania obowiązujących norm bezpieczeństwa. Są one również odpowiedzialne za wydawanie decyzji administracyjnych dotyczących możliwości funkcjonowania danego zakładu, w oparciu o szczegółową dokumentację oraz obowiązujące przepisy prawa.

Chcesz wiedzieć więcej:

• Strefy zagrożenia wybuchem (Ex) – wymagania prawne i stosowane rozwiązania
• Cyberbezpieczeństwo instalacji przemysłowych. Jak zabezpieczyć systemy sterowania i automatyki przed atakami hakerskimi?
• Szkolenia BHP w halach przemysłowych – realne narzędzie zapobiegania wypadkom

Regularne ćwiczenia – ważny element bezpieczeństwa w myśl dyrektywy SEVESO

Zgodnie z wymogami dyrektywy SEVESO, operatorzy są zobowiązani do organizowania co trzy lata ćwiczeń z udziałem regionalnych jednostek straży pożarnej. Pan Mariusz Gajek przybliża nam znaczenie tych działań, podkreślając, że regularne ćwiczenia pozwalają nie tylko sprawdzić skuteczność procedur bezpieczeństwa, lecz także doskonalić współpracę między służbami ratowniczymi i personelem zakładu. Dzięki nim w sytuacji rzeczywistego zagrożenia reakcja jest szybsza, lepiej skoordynowana i bardziej efektywna.

Dodatkowo przepisy wynikające z dyrektywy zobowiązują operatorów do organizowania, co trzy lata, ćwiczeń we współpracy ze wszystkimi jednostkami straży pożarnej z danego regionu. W trakcie ostatnich ćwiczeń odbywających się na terenie naszej jednostki, w marcu tego roku, udział wzięło ponad 16 wozów strażackich. Podczas ćwiczeń odwzorowywane były różne scenariusze awaryjne, tak aby przygotować pracowników i służby na realne możliwe sytuacje kryzysowe. Ćwiczenia te mają ogromne znaczenie praktyczne – pozwalają służbom dokładnie poznać infrastrukturę obiektów, sprawdzić procedury bezpieczeństwa w realnych warunkach oraz przećwiczyć pełne spektrum działań ratowniczych. Dzięki temu w przypadku rzeczywistego zagrożenia reakcja służb jest szybsza, skuteczniejsza i lepiej skoordynowana. Dla nas ćwiczenia te są również testem, czy stosowane systemy bezpieczeństwa działają prawidłowo.

Rola operatora w zapewnieniu bezpieczeństwa magazynów zgodnie z dyrektywą SEVESO

Jednym z istotnych elementów bezpieczeństwa, zgodnie ze standardami dyrektywy SEVESO, jest stała kontrola ilości oraz klasyfikacji substancji składowanych w magazynach. To podstawa funkcjonowania tego typu obiektów. Zgodnie z wytycznymi, producenci i dystrybutorzy są zobowiązani do sporządzenia karty charakterystyki produktu, zawierającej informacje m.in. o zawartości substancji łatwopalnych i niebezpiecznych. Ostateczną odpowiedzialność za ich bieżące monitorowanie ponosi jednak operator magazynu.

Dlatego rola operatora jest bardzo ważna – wymaga stałego kalkulowania, sumowania i sprawdzania każdej partii magazynowanego towaru, aby zapewnić pełną zgodność z przepisami i kontrolę nad bezpieczeństwem obiektu. To regularne, systematyczne działania decydują o tym, czy magazyn spełnia rygorystyczne normy i może działać w sposób bezpieczny.

Magazyny muszą być dostosowane do rodzaju przechowywanych substancji, tak aby zapewnić bezpieczeństwo zarówno produktów, jak i środowiska. Pan Mariusz Gajek z FM Logistic w swojej wypowiedzi przybliża, jak w praktyce wygląda organizacja takich obiektów i jakie środki bezpieczeństwa są stosowane.

Nasze magazyny zostały zaprojektowane tak, aby umożliwić przechowywanie różnorodnych substancji w warunkach dostosowanych do ich specyfiki. Obiekty, w których składowane są produkty zawierające substancje niebezpieczne, wyposażone są w dodatkowe systemy zabezpieczeń – od detekcji dymu, dedykowaną instalację tryskaczową poprzez wanny wychwytowe i przegrody przeciwpożarowe aż po specjalną konstrukcję żelbetową, która chroni przed przedostaniem się substancji do środowiska. Dodatkowo wdrożyliśmy zamknięty system wodno-kanalizacyjny, który stanowi kolejną barierę ochronną. Dzięki tym rozwiązaniom spełniamy najwyższe standardy bezpieczeństwa, a nasi klienci mogą mieć pełne zaufanie do sposobu, w jaki przechowywane są ich produkty.

• Zobacz też galerię: Dyrektywa SEVESO – gwarancja bezpieczeństwa w magazynach i zakładach przemysłowych

Zmieniające się realia rynku oraz rosnąca świadomość ekologiczna sprawiają, że spełnianie rygorystycznych przepisów bezpieczeństwa, zawartych m.in. w dyrektywie SEVESO, jest istotnym czynnikiem konkurencyjności rynkowej i wyróżnia przedsiębiorstwa na tle innych. Producenci i dystrybutorzy skupiają się na rozwoju swoich biznesu, a jednocześnie budują zaufanie klientów, mając pewność, że ich produkty są przechowywane bezpiecznie, zgodnie z regulacjami i w sposób minimalizujący ryzyko dla ludzi i środowiska.

Źródło: FM Logistic Central Europe/Good One PR

Literatur:

1. https://pl.wikipedia.org/wiki/Katastrofa_w_Seveso
2. Raport Polskiego Związku Przemysłu Kosmetycznego i WiseEuropa „Kosmetyczna Polska. Raport o stanie branży kosmetyczny
3. Dane Statista​

• Przejdź do galerii: Przeglądy zbiorników przeciwpożarowych