Osiedla mieszkaniowe. Jakie są nowe polskie osiedla mieszkaniowe?

2021-05-04 15:31 Materiał sponsorowany
Osiedla mieszkaniowe
Autor: Mąka Sojka Architekci Osiedle mieszkaniowe Żoliborz Artystyczny, Warszawa - charakterystyczny biały apartamentowiec

Osiedla mieszkaniowe w Polsce są coraz bardziej miejskie. Oferują znacznie więcej funkcji poza samym mieszkaniem i parkowaniem. Są coraz śmielsze architektonicznie oraz ciekawsze urbanistycznie. Czy nowe osiedla mieszkaniowe w Polsce to znak dojrzalszego rynku mieszkaniowego i wzbogacenia się społeczeństwa? W artykule prezentujemy ciekawe przykłady nowych osiedli mieszkaniowych.

Osiedla mieszkaniowe - od PRL-u do dziś

Osiedle mieszkaniowe to termin, który w pewnym okresie w warunkach polskich mocno się spauperyzował. Najpierw PRL-owskie blokowiska z wielkiej płyty, budowane wszędzie według kilku tych samych technologii i przerażająco zunifikowane, podkopały wiarę w jednostkę mieszkaniową. Potem lata 90. i początek XXI wieku przyniosły nowe realizacje osiedli w duchu cynicznego kapitalizmu – „wyciskania” PUM-u (powierzchni użytkowej mieszkalnej). Deweloperzy budowali gęsto i w dowolnych lokalizacjach. Powstał nowy rodzaj urbanistyki zagonowej, czyli stawiania bloków na wąskich pasach odrolnionych pól. Nowe, grodzone osiedla generowały wiele innych problemów: suburbanizację, większe korki na wylotówkach z miasta i związane z tym zanieczyszczenie powietrza, zaśmiecenie krajobrazu, szatkowanie przestrzeni miast na odizolowane wyspy, wreszcie degradację tkanki społecznej (budowanie gett dla pojedynczych klas społecznych).

Te negatywne zjawiska występują od lat, jednak stale przybywa inwestycji mieszkaniowych, które starają się kreować nowe dzielnice mieszkaniowe, zintegrowane z resztą miasta. Nowe osiedla, które powstają w Polsce w ostatnim czasie, zaczynają powoli napawać optymizmem. W końcu pojawił się szeroki wybór oferty mieszkaniowej, zróżnicowanej nie tylko architektonicznie, lecz także pod względem charakteru – można wybierać pomiędzy zielonym ustroniem poza miastem, cichą sypialnią na przedmieściach a wielkomiejską kamienicą. Powstają osiedla o niejednorodnej typologii architektonicznej, a przez to i na różną kieszeń nabywców mieszkań, a więc bardziej zróżnicowane społecznie. Zwłaszcza w dużych ośrodkach, gdzie jest większa konkurencja, deweloperzy muszą o klienta zawalczyć czymś więcej niż ceną czy ładnymi wizualizacjami bloków. Dla przyszłych mieszkańców coraz ważniejsze są zarówno jakość architektoniczna budynków oraz terenów wokół nich, jak i atrakcyjność dodatkowych usług. Osiedla stają się miejscem nie tylko do mieszkania, lecz także wypoczynku, uprawiania hobby, czasem nawet pracy – krótko mówiąc – do dobrego życia.

Osiedla mieszkaniowe
Autor: J. Sokołowski Osiedle mieszkaniowe 19. Dzielnica w centrum Warszawy

Osiedla mieszkaniowe w centrum miast

Jedną z tendencji, praktycznie nieznaną w Polsce na przełomie XX i XXI w., jest budowanie osiedli w śródmieściu lub dzielnicach centralnych. Wielu marzących o własnym M zrozumiało, że dom z ogrodem wiąże się przede wszystkim z codziennymi dojazdami na obrzeża miasta, dlatego coraz więcej inwestycji mieszkaniowych wypełnia śródmiejskie kwartały. Jedną z takich jaskółek była 19. Dzielnica w Warszawie, budowana nieprzerwanie od 2008 roku przez firmę Pro Urba według projektu pracowni JEMS Architekci. Była to pierwsza tak duża inwestycja mieszkaniowa powstająca praktycznie w ścisłym centrum stolicy. Na 7 hektarach dawnego poprzemysłowego nieużytku na Woli powstają kolejne etapy osiedla – każde w formie kwartału, które z jednej strony tworzą miejski charakter okolicy (od ulicy domy mają usługowe partery), z drugiej zapewniają mieszkańcom odpowiednią prywatność i spokój.

Osiedla mieszkaniowe
Autor: J. Sokołowski Osiedle mieszkaniowe 19. Dzielnica w centrum Warszawy - powierzchnie usługowe na parterach budynków tworzą miejski charakter zabudowy

Wnętrza kwartałów przecinają piesze pasaże, ale dostępu do nich strzegą szklane ściany. Z wielką dbałością zaprojektowano nie tylko budynki, lecz także ich otoczenie, w tym place oraz małą architekturę. Pierwszy ukończony w 2012 roku kwartał o całkowicie przeszklonych fasadach zebrał sporo nagród i wyróżnień. Kolejne mają inny charakter, nierzadko i tańsze rozwiązania materiałowe, ale sprzyja to tylko większej różnorodności społecznej osiedla. Niedawno ukończony III etap tworzą dwa bloki, z których jeden wygląda jak komoda z powysuwanymi na różną głębokość „szufladami”, formującymi w ten sposób wykusze i loggie. Docelowo w 19. Dzielnicy powstanie 1700 mieszkań w 6 etapach, każdy o innym charakterze, ale tworzących spójne, wielkomiejskie założenie.

Osiedla mieszkaniowe
Autor: Mąka Sojka Architekci Osiedle mieszkaniowe Żoliborz Artystyczny, Warszawa - widok z lotu ptaka

Żoliborz Artystyczny - wyrafinowane osiedle mieszkaniowe

Inni deweloperzy podchwycili ten miejski trend. Na południowym obrzeżu Żoliborza firma Dom Development SA buduje osiedle Żoliborz Artystyczny, którego ukończony pierwszy etap to 13 budynków mieszkalnych (łącznie ponad 1600 lokali), tworzących, podobnie jak w 19. Dzielnicy, kwartały oraz nową siatkę ulic. Całe założenie przecina pieszy pasaż w formie linearnego parku z dominantą w postaci ekstrawaganckiego bloku przypominającego stos nałożonych na siebie i poprzesuwanych względem siebie białych płyt. Każde piętro tego apartamentowca otaczają wspornikowe tarasy o wysięgu dochodzącym nawet do 5 m. Osiedle zaprojektowane przez pracownię Mąka Sojka Architekci mimo dość prostej i oszczędnej architektury ma silną tożsamość, m.in. dzięki zaproszonym do współpracy artystom, którzy nasycili domy w wielkoformatowe dzieła sztuki: murale, rzeźby, mozaiki – wiele z nich poświęcono twórcom związanym z Żoliborzem, np. Czesławowi Niemenowi czy Kalinie Jędrusik. W białej i racjonalnej architekturze można doszukiwać się odniesień także do żoliborskich przedwojennych osiedli, w tym słynnego założenia – Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej zaprojektowanej m.in. przez Stanisława i Barbarę Brukalskich. Obecnie realizowany jest drugi etap Żoliborza Artystycznego – na czterohektarowej działce po drugiej stronie ulicy Powązkowskiej ma powstać 1300 mieszkań, a centralnym punktem tej części osiedla będzie plac im. Andrzeja Wajdy.

Osiedla mieszkaniowe
Autor: Mąka Sojka Architekci Żoliborz Artystyczny, Warszawa - makieta I etapu osiedla mieszkaniowego

Osiedla mieszkaniowe - nowe w starym

Coraz częściej deweloperzy sięgają po zabytkowe obiekty, by na ich zrębie lub wokół nich budować mieszkania. Historyczne budynki dają bowiem nowym inwestycjom już na starcie pożądany przez klientów nietuzinkowy klimat i wyrazistą tożsamość. Wiele tego typu inwestycji zaczęło nieprzypadkowo powstawać w Łodzi – wyjątkowo bogatej w wiekowe obiekty postindustrialne. Najgłośniej było o loftach u Scheiblera, czyli olbrzymiej inwestycji, która na cele mieszkalne zaadaptowała dawną przędzalnię Karola Scheiblera. Ich sprzedaż przypadła na światowy kryzys, skończyło się nawet na upadłości dewelopera. Ale inwestycja rozpropagowała nowy styl życia – mieszkanie w lofcie. Olbrzymie, monumentalne ceglane hale tkackie z XIX wieku kryją w sobie wielkie przestrzenie dzielone atriami z wyeksponowaną siecią żeliwnej konstrukcji szkieletowej. Obok zbudowano kilka apartamentowców, których ceglano-stalowe fasady wchodzą w dialog z historycznym obiektem. Obecnie firma Echo na obszarze dawnego imperium fabrycznego Scheiblera na Księżym Młynie planuje na 7,7 ha zbudować ok. 90 tys. m² powierzchni mieszkaniowej, biurowej i usługowej, w tym obiekty kulturalne. Sercem całej inwestycji będzie zrewitalizowany budynek secesyjnej elektrowni z 1910 roku. Rozpoczęto już budowę dwóch pierwszych obiektów mieszkalnych.

Osiedla mieszkaniowe
Autor: medusa group Osiedle mieszkaniowe Księży Młyn, Łódź - centrum osiedla będzie zrewitalizowany budynek secesyjnej elektrowni z 1910 roku

Księży Młyn - osiedle mieszkaniowe nową wielofunkcyjną dzielnicą

Całe założenie ma być miastotwórcze, stąd wokół 14 historycznych i 6 nowych budynków powstaną place miejskie oraz tereny zielone o łącznej powierzchni 4 ha. Odpowiadający za całość projektu architekci z pracowni medusa group zapowiadają powstanie nowej wielofunkcyjnej dzielnicy. Domy będą mieć kameralne dziedzińce dostępne tylko dla mieszkańców, a wokół nich nie zabraknie różnorodnych terenów rekreacyjnych.

Osiedla mieszkaniowe
Autor: medusa group Księży Młyn, Łódź - widok z lotu ptaka

Browar Lubicz - osiedle mieszkaniowe na terenach poprzemysłowych

Łączenie starego z nowym udało się także na terenie dawnego Browaru Lubicz w ścisłym centrum Krakowa (atutem jest bliskość Starego Miasta i dworca PKP). Opuszczony zakład, niegdyś największy browar w Galicji, stał się zaczynem dla nowego osiedla na ponad 300 mieszkań, natomiast stare obiekty, w tym kotłownię, maszynownię oraz pałac Goetzów zaadaptowano na biura i usługi. Wokół nich wyrosły nowe apartamentowce, jednak o architekturze nawiązującej do przemysłowego otoczenia. Architekci z pracowni Mofo wpisali nowe obiekty w historyczny kontekst poprzez zastosowanie na elewacjach cegły, okładziny z blachy czy industrialnych detali.

Osiedla mieszkaniowe
Autor: Mofo Browar Lubicz w Krakowie - architektura nowych budynków osiedla nawiązuje do historycznych zabudowań dawnego browaru

Osiedla mieszkaniowe w zabytkowych budynkach - Warszawa

Także w Warszawie zaczęło pojawiać się coraz więcej inwestycji mieszkaniowych łączących stare z nowym. Przykładem jest Centrum Praskie Koneser, czyli ukończony w 2018 roku wielofunkcyjny zespół obiektów mieszkalnych, biurowych i kulturalno-rozrywkowych, zlokalizowany na terenie dawnej Warszawskiej Wytwórni Wódek Koneser. To coś więcej niż osiedle, raczej minimiasto z placem Konesera, wokół którego powstały m.in. biura, siedziby start-upów, sklepy oraz mieszkania w stylu soft-loftów, czyli obiektów o industrialnej estetyce, oferujących namiastkę życia w „starej” fabryce. Ta inwestycja odczarowuje Pragę Północ i osławioną ulicę Ząbkowską, ma szansę nie tylko zmienić odbiór tej części Warszawy, lecz także stać się zaczynem do jej dalszej rewitalizacji. Na pewno udało się zbudować ciekawe przestrzenie publiczne w klimatycznym otoczeniu ceglanych obiektów poprzemysłowych wraz z atrakcją turystyczną – pierwszym w Polsce Muzeum Polskiej Wódki, ufundowanym przez prywatnego inwestora.

Osiedla mieszkaniowe
Autor: Juvenes-Projekt Centrum Praskie Koneser w Warszawie - minimiasto w którym powstały budynki biurowe, mieszkalne oraz usługowe

Osiedle mieszkaniowe Browary Warszawskie

Spektakularnie zapowiada się inna inwestycja w stolicy – Browary Warszawskie. Aż trudno uwierzyć, że w centrum Woli jeszcze do 2004 roku pracował pełną parą browar (warzono m.in. piwo Królewskie), którego historia sięga XIX w., kiedy piwo warzyła tu spółka Haberbusch i Schiele. Teraz na tym terenie Echo Investment buduje wielofunkcyjny kompleks, zaprojektowany przez pracownię JEMS Architekci, z pięcioma budynkami mieszkalnymi na ok. 1000 mieszkań, czterema biurowcami oraz dodatkowymi usługami i restauracjami zlokalizowanymi w historycznych obiektach. W centrum założenia odrestaurowana zostanie warzelnia. Atrakcją będą zagłębione place, dzięki którym wyeksponowane zostaną XIX-wieczne piwnice pamiętające czasy świetności browaru – pod ich ceglanymi, kolebkowymi sklepieniami powstanie kompleks gastronomiczny. Już wkrótce zostaną ukończone pierwsze domy mieszkalne, niektóre w formie współczesnych wielkomiejskich kamienic z wysokim usługowym parterem i zielonymi dziedzińcami. Browary Warszawskie zaoferują przyszłym mieszkańcom gęstą, miejską zabudowę pełną malowniczych zaułków, placyków i pasaży. Na całym terenie ma dominować ruch pieszy, a jedyna nowa ulica ma mieć spokojny charakter.

Osiedla mieszkaniowe
Autor: Jems Architekci Browary Warszawskie w stolicy - nowy budynek mieszkalny z punktami usługowymi

Wzorcowe osiedle mieszkaniowe pod Siewierzem

Osiedle jak idylliczne miasteczko, do tego zielone, czyste i samowystarczalne? Takie plany przedstawił w 2007 roku deweloper Alta SA odnośnie 120 ha terenu malowniczo położonych nad Zalewem Przeczycko-Siewierskim w Siewierzu w województwie śląskim. Miała to być pierwsza w Polsce realizacja w duchu Nowego Urbanizmu, czyli nurtu urbanistycznego odrzucającego modernistyczną doktrynę projektowania miast z jej dezintegracją tradycyjnej ulicy i dominacją ruchu kołowego. Ambicją jest zbudowanie małego miasta Siewierz Jeziorna dla 10 tys. mieszkańców. To inwestycja bez precedensu w Polsce, ponieważ inwestor zamiast szybko wybudować domy i je sprzedać – jak to zwykle się dzieje – rozpoczął od… skrupulatnego zaplanowania całej dzielnicy.

Osiedla mieszkaniowe
Autor: Mycielski Architecture & Urbanism Ekomiasteczko Siewierz - domy szeregowe z zielonym placem

Proces projektowy odbył się w formie warsztatów charrette pod kierunkiem pracowni Mycielski Architecture & Urbanism. Ustalono wtedy plan osiedla w formie miasta-ogrodu o niskiej zabudowie wielo- i jednorodzinnej, wzbogaconej o liczne przestrzenie publiczne i budynki usługowe. Dodatkowo architekci z biura Duany, Plater-Zyberk stworzyli kod architektoniczny, który ma zapewnić spójność wizualną całemu założeniu oraz podkreślić jego kameralny i sielski charakter. Realizacja miasteczka trwa od 2012 roku, ale jak dotąd wzniesiono zaledwie kilkanaście budynków mieszkalnych. Obecnie miasteczko buduje 5 deweloperów, którzy kupują gotowe do zagospodarowania działki z określoną koncepcją zabudowy. Choć nie powstają jeszcze zaplanowane obiekty publiczne, jak przedszkole czy szkoła, osiedle to wyróżnia już przemyślana siatka ulic, małe placyki oraz… przystanek komunikacji publicznej łączący je z Siewierzem. Mimo działań różnych deweloperów powstaje spójna zabudowa w dość tradycyjnej estetyce – z wysokimi dachami czy budynkiem mieszkalnym z wieżą i podcieniem kryjącym usługowy parter. Polskie Seaside z pewnością stanie się atrakcyjnym miejscem do życia – w przyszłości ma mieć nawet kilkunastohektarowy park bądź przystań nad zalewem. Obecnie przyciąga nowych mieszkańców niższymi niż w aglomeracji cenami mieszkań za metr kwadratowy oraz dobrym skomunikowaniem z resztą regionu.

Osiedla mieszkaniowe
Autor: Mycielski Architecture & Urbanism Ekomiasteczko Siewierz - budynek mieszkalny z wieżą i podcieniem

Uwagę zwracają wykonane już elementy małej architektury i przestrzenie sprzyjające integracji społecznej. Przykładowo domy szeregowe ustawiono wokół zielonego placyku, tzw. pocket parku, który ma rekompensować niewielkie przydomowe ogródki, a zarazem ułatwia sąsiedzkie kontakty i stanowi bezpieczne miejsce do zabawy dla dzieci. Dodatkowo kupujący nieruchomość w Siewierzu Jeziornej mają pewność, że za płotem nie wyrośnie im coś niespodziewanego. Centralny teren miasteczka objęty jest planem miejscowym, a pozostała część przyszłego osiedla została zapisana w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. To zapewnia ochronę integralności założenia miasteczka i klarowność jego planu.

W Jaworznie również ma powstać zielone osiedle mieszkaniowe

W ślad za miasteczkiem Siewierz chce pójść Jaworzno. Tam na 20 ha po dawnej cementowni ma powstać pierwsza polska zielona dzielnica. Deweloperem jest firma St. Paul’s Developments, która doświadczenie zdobywała w trudnym zagospodarowywaniu terenów pokopalnianych w Wielkiej Brytanii, a za projekt i plan osiedla odpowiada krakowska pracownia Horizone Studio. SILO, bo taką nazwę nosi inwestycja, ma wyróżniać niezwykle wysoki jak na polskie warunki wskaźnik udziału terenów zielonych – powyżej 50%. Nowych mieszkańców ma przyciągać pobliska, modernizowana właśnie, stacja kolejowa Jaworzno-Szczakowa, szybki dojazd do Katowic i Krakowa (po ukończeniu remontu linii kolejowej), a także niższe ceny mieszkań niż w obu stolicach województw.

Osiedla mieszkaniowe
Autor: Horizone Studio Wizualizacja osiedla mieszkaniowego SILO w Jaworznie - zabudowa szeregowa w sąsiedztwie lasu

Wszechobecna ma być zieleń i otwartość przestrzeni. Zamiast zamkniętych kwartałów projektanci z Horizone Studio planują wolno stojące budynki z terenami rekreacyjnymi między nimi. Przestrzenie prywatne będą wydzielone np. poprzez wyniesienie o pół kondygnacji platformy zadaszającej częściowo zagłębione w ziemi parkingi – na nich powstaną ogródki dla mieszkańców. Całe osiedle zepnie linearny park. Zabudowa ma być bardzo zróżnicowana: na styku z lasem niskie domy szeregowe, im dalej, tym budynki będą wyższe, przechodzące w domy wielorodzinne, aż po zabudowę pierzejową na styku z miastem – powstanie tam ulica handlowa z usługami i sklepami w parterach. W północnej części założenia, tuż obok linii kolejowej, wzniesione zostaną najwyższe domy wielorodzinne, które w pewnym stopniu będą pełnić funkcję ekranu akustycznego dla reszty osiedla. W centralnym punkcie przyszłego SILO znajdują się obecnie opuszczone żelbetowe silosy pozostałe po cementowni – mają być zaadaptowane na centrum wspinaczkowe i stać się charakterystycznym punktem osiedla. Wokół nich powstanie wielofunkcyjny plac oraz centrum sportowe. Deweloper zapowiada, że SILO to przede wszystkim ekologia. Jako pierwsze osiedle w Polsce ma otrzymać wysoki stopień certyfikatu BREEAM. Zapewnią to domy wybudowane w technologii pasywnej, zielone dachy, odprowadzanie deszczówki do zbiorników retencyjnych czy energia odnawialna pozyskiwana z paneli fotowoltaicznych oraz ze spalania biomasy. Docelowo ma powstać 2500 mieszkań, a podzielona na etapy realizacja potrwa do 2035 roku.

Osiedla mieszkaniowe
Autor: Horizone Studio Wizualizacja osiedla mieszkaniowego SILO w Jaworznie - przestrzenie rekreacyjne między budynkami

Wielkomiejskie osiedla mieszkaniowe na przedmieściu - Mieszkaj w Mieście

Nowe inwestycje mieszkaniowe budowane z dala od centrów miast zyskują coraz częściej miejski charakter. W ten nowy nurt wpisuje się osiedle Mieszkaj w Mieście budowane w krakowskich Bronowicach przez firmę Henniger Investment według projektu pracowni medusa group. Na 20 ha u zbiegu ulic Radzikowskiego i Armii Krajowej, w pobliżu ronda Ofiar Katynia, docelowo ma powstać prawie 2,2 tys. mieszkań w kilkunastu etapach. Te już zrealizowane wyróżniają się interesującą architekturą oraz dopracowaną małą architekturą czy wyrazistą informacją wizualną. Pierwszy etap to trzy 4-kondygnacyjne bloki w zabudowie koszarowej, o mocnej czarno-białej kolorystyce oraz bogatej tektonice. Piętra otaczają powyginane tarasy z horyzontalnymi pasmami balustrad z białej perforowanej stali wokół grafitowych, wycofanych fasad. Kolejny etap tworzą dwa kwartały na planie liter U – budynki otwierają się ku sobie zielonymi dziedzińcami. Spore odległości pomiędzy poszczególnymi skrzydłami zapewniają mieszkaniom optymalne nasłonecznienie, uniknięto również, jakże częstego w nowych inwestycjach, zbytniego zagęszczenia i zaglądania sobie w okna. Budynki pokrywa biały i grafitowy klinkier, a całość dopełniają kolorowe balustrady okien i kontrastowe loggie.

Osiedla mieszkaniowe
Autor: medusa group Mieszkaj w Mieście, Bronowice, Kraków - osiedle mieszkaniowe z elewacją z białego i grafitowego klinkieru, z kontrastowymi balustradami

Inwestor, nietypowo jak na polskie warunki, zaczął inwestycję od budowy siatki ulic, dzięki czemu mieszkańcy od początku mieli dogodny dojazd czy dojście do przystanków komunikacji publicznej. Zostały utworzone już pierwsze punkty usługowe, a nawet klub osiedlowy, który ma być lokalnym centrum społecznym. W kolejnych etapach powstaną bardzo zróżnicowane budynki: od podmiejskich willi przez domy szeregowe, niskie domy wielorodzinne aż po najwyższe budynki zlokalizowane najbliżej ruchliwej ul. Armii Krajowej. Przy samej arterii deweloper planuje budowę kilku obiektów biurowych, będących zarazem buforem akustycznym dla osiedla. Docelowo od kompleksu biurowego przez całe założenie będzie prowadził pieszy pasaż, na który będą wychodzić handlowo-usługowe partery kolejnych bloków mieszkalnych.

Osiedla mieszkaniowe
Autor: medusa group Mieszkaj w Mieście, Bronowice, Kraków - pasma białych balustrad z blachy perforowanej tworzą ciekawą elewację

Obok powstanie 3-hektarowy park, a osiedle nie będzie grodzone – ma stanowić kawałek miasta zintegrowany z resztą Krakowa. Ciekawostką jest, że projektanci z medusa group zaprojektowali nawet, na bardzo wczesnym etapie budowy osiedla, maleńką kapliczkę. Powstała purystyczna bryła zbudowana z rdzawych profili ze szklanym krzyżem w środku. Jej minimalistyczna stylistyka stanowi ewenement w polskiej architekturze sakralnej. To również ciekawy znak naszych czasów – czyżby deweloperzy zaczęli myśleć także o duchowych potrzebach przyszłych mieszkańców?

Osiedla mieszkaniowe
Autor: medusa group Mieszkaj w Mieście, Bronowice, Kraków - zielone dziedzińce na osiedlu mieszkaniowym

Wzorcowe osiedle mieszkaniowe - nowe Żerniki

Osiedla wychodzą na prostą. Powstają jako założenia coraz bardziej przemyślane i złożone. Najbardziej chyba wyczekiwanym w Polsce osiedlem są wznoszone pod Wrocławiem Nowe Żerniki, zwane również WUWA 2. To nawiązanie do koncepcji słynnego wrocławskiego osiedla, które powstało w ramach wystawy „Wohnung und Werkraum” w 1929 roku, zorganizowanej przez śląski oddział Werkbundu. Zbudowano wówczas modelowe założenie z nowymi typami budynków mieszkalnych, zaprojektowanymi przez najbardziej postępowych modernistów jak Hans Scharoun czy Adolf Rading. 80 lat później, przy okazji organizacji we Wrocławiu Europejskiej Stolicy Kultury 2016, zainicjowano powstanie równie wzorcowego osiedla. Nowe Żerniki, realizowane na terenie o powierzchni ok. 40 ha, w pobliżu stadionu (areny Euro 2012) i węzła przesiadkowego, charakteryzują się dużą intensywnością zabudowy i zwartym planem. Poszczególne etapy to kolejne kwartały lub bloki, które projektują najlepsi wrocławscy architekci.

Osiedla mieszkaniowe
Autor: M. Lulko Osiedle mieszkaniowe WUWA 2, Nowe Żerniki, Wrocław - większość mieszkań ma tarasy na dachu

Całość przecinają zielone aleje oraz place i skwery. Osiedle będzie samowystarczalne, mają tu powstać przedszkole, szkoła, dom seniora, dom kultury (w zaadaptowanym schronie z lat 40. według projektu Richarda Konwiarza), a nawet kościół, którego projekt wyłoniono w osobnym konkursie architektonicznym. Już teraz Nowe Żerniki to największy poligon eksperymentalny pod względem realizacji nowych typologii domów mieszkalnych. Ciekawy jest jeden z pierwszych ukończonych obiektów – Osiedle Rodzinne. Projekt Marcina Dziewońskiego, Macieja Hawrylaka, Marcina Majora, Magdaleny Paryny, Joanny Styrylskiej (współpraca: Bartłomiej Pawłowski, Marta Smarzych) to hybryda domu wielorodzinnego i domów szeregowych nałożonych na wielostanowiskowy garaż.

Osiedla mieszkaniowe
Autor: M. Lulko Osiedle mieszkaniowe WUWA 2, Nowe Żerniki, Wrocław - ciekawe połaczenie budynku wielorodzinnego i domów szeregowych

Niektóre mieszkania mają wejście wprost z garażu, inne dodatkowy parter usługowy – idealny na pracownię czy mały warsztat rodzinny. Większość mieszkań ma tarasy na dachach. Takich oryginalnych pomysłów w całych Nowych Żernikach jest mnóstwo. Łączy je wspólny mianownik: budowanie tradycyjnej ulicy z usługami w parterach, wyraźne stopniowanie przestrzeni na publiczną, półprywatną i prywatną, ale bez nachalnego grodzenia, do tego różnorodna architektura.

Osiedla mieszkaniowe
Autor: M. Lulko Osiedle mieszkaniowe WUWA 2, Nowe Żerniki, Wrocław - dwa dość blisko usytuowane budynki tworzą kameralne osiedle

Modelowe osiedle mieszkaniowe w Warszawie?

Na modelowe osiedle ma też szansę stolica. Na pograniczu Woli i Bemowa, przy ul. Górczewskiej, planowana jest Warszawska Dzielnica Społeczna, która zajmie należącą do miasta 15-hektarową działkę, stanowiącą nieużytek po dawnej fabryce domów produkującej w PRL-u prefabrykaty. Obecnie to bardzo atrakcyjna lokalizacja, wkrótce w pobliżu zostanie otwarta stacja kolejnego etapu rozbudowy II linii metra. Zamiast zabudowywać ten obszar wyłącznie komercyjną mieszkaniówką inicjatorzy WDS – Wojciech Kotecki z pracowni BBGK Architekci, Tomasz Andryszczyk, rzecznik Urzędu m.st. Warszawy w latach 2006–2011 oraz socjolożka Joanna Erbel – proponują stworzenie wzorem Nowych Żernik osiedla o zróżnicowanej strukturze społecznej. Miałyby tam powstać cztery typy mieszkań: socjalne, komunalne, TBS-y oraz komercyjne mieszkania na wynajem po cenach rynkowych. WDS byłby alternatywą dla drogich osiedli budowanych przez deweloperów, a tym samym szansą na mieszkanie dla osób, którym trudno jest zdobyć kredyt: seniorów, rodzin o niskich dochodach czy osób samotnych. Na razie wzorcowe osiedle to tylko idea. Kolejnym krokiem ma być projekt studialny oraz docelowo konkursy architektoniczne na poszczególne budynki. Jest jednak szansa, że w Warszawie powstanie pierwsze osiedle otwarte nie tylko przestrzennie, lecz także społecznie, bo dostępne dla osób z różnym portfelem.

Osiedla mieszkaniowe
Autor: BBGK Architekci Warszawska Dzielnica Społeczna - na osiedlu zaplanowano kilka typów mieszkań, dostępnych dla osób o różnych możliwościach finansowych

Artykuł ukazał się w publikacji "Obiekty mieszkalne"

Zobacz e-wydanie

Partnerzy
Czytaj więcej