Kto może dokonywać wpisów w dzienniku budowy?
Inwestor rozpoczął budowę domu i sam dokonywał wpisów do dziennika budowy, tłumacząc, że nie chciał dopuścić do zdezaktualizowania się pozwolenia na budowę, a miał utrudniony kontakt z kierownikiem budowy. Czy mógł dokonywać takich wpisów? I jakiego rodzaju adnotacji może dokonywać inwestor w dzienniku budowy?
Przepisy Prawa budowlanego nie ograniczają uprawnień inwestora do dokonywania wpisów w dzienniku budowy. Ocena, czy doszło do przerwania budowy na okres przekraczający 2 lata, musi być jednak dokonywana w świetle całokształtu okoliczności sprawy, z uwzględnieniem wyjaśnień kierownika budowy.
Dziennik budowy stanowi urzędowy dokument przebiegu robót budowlanych oraz zdarzeń i okoliczności zachodzących w toku wykonywania robót (art. 45 ustawy Prawo budowlane). Dokument jest przeznaczony do rejestracji, w formie wpisów, przebiegu robót budowlanych oraz wszystkich zdarzeń i okoliczności zachodzących w toku ich wykonywania oraz mających znaczenie przy ocenie technicznej prawidłowości wykonywania budowy, rozbiórki lub montażu (§ 2 ust. 1 rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 czerwca 2002 r. w sprawie dziennika budowy, montażu i rozbiórki, tablicy informacyjnej oraz ogłoszenia zawierającego dane dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia, Dz. U. Nr 108, poz. 953).
Moc dowodowa dziennika budowy jako dokumentu urzędowego nie jest jednak absolutna. Choć w świetle kodeksu postępowania administracyjnego dokumenty urzędowe korzystają z domniemania prawdziwości faktów w nich stwierdzonych (art. 76 § 1 k.p.a.), to domniemanie to może być obalone (art. 76 § 3 k.p.a.). Sam fakt dokonywania wpisów w dzienniku budowy nie stanowi więc niepodważalnego dowodu na to, iż budowa nie została przerwana.
Prowadzenie dziennika budowy
Prowadzenie dziennika budowy w świetle ustawy Prawo budowlane jest obowiązkiem kierownika budowy (art. 22 i 42 ust. 2 pr. bud.), jednak do dokonywania wpisów upoważnione są również inne osoby. Zgodnie z § 9 ust. 1 cyt. mogą to robić inwestor, inspektor nadzoru inwestorskiego, projektant, kierownik budowy, kierownik robót budowlanych, osoby wykonujące czynności geodezyjne na terenie budowy oraz inspektorzy nadzoru budowlanego i innych organów uprawnionych do kontroli przestrzegania przepisów na budowie (ale tylko w ramach dokonywanych czynności kontrolnych). Z przepisu tego nie wynika, w jakim zakresie osoby w nim wskazane mają prawo dokonywania wpisów do dziennika budowy. Wskazówek w tym zakresie poszukiwać należy w przepisach ustawy Prawo budowlane, z których wynika, że inspektor nadzoru inwestorskiego oraz projektant dokonują wpisów w dzienniku budowy w ramach sprawowanych przez nie funkcji (por. art. 21 i 26 pr. bud.). Nie wydaje się, aby te osoby mogły "wyręczać" kierownika budowy w obowiązku dokumentowania przebiegu budowy, lecz wpisy dokonywane przez te osoby powinny stanowić odzwierciedlenie ich obowiązków i mieścić się w granicach tych obowiązków.
Inwestor a dziennik budowy
Ustawa Prawo budowlane nie wskazuje natomiast expressis verbis, iż prawo dokonywania wpisów w dzienniku budowy ma inwestor. Prawo takie przyznaje inwestorowi jedynie rozporządzenie wykonawcze. Rozporządzenie to zostało jednakże wydane w zakresie delegacji ustawowej zawartej w art. 45 ust. 4 pr. bud., w którym ustawodawca upoważnił właściwego ministra do określenia m.in. osób mających prawo dokonywania wpisów w dzienniku budowy. Z przepisów tego rozporządzenia wynika, że inwestor zamieszcza na pierwszej stronie dziennika budowy imię i nazwisko lub nazwę (firmę) wykonawcy lub wykonawców oraz osób sprawujących kierownictwo budowy i robót budowlanych, nadzór autorski i inwestorski, podając ich specjalności oraz numery uprawnień budowlanych (§ 6 ust. 2). Nie wydaje się jednakże, aby prawo inwestora do dokonywania wpisów w dzienniku budowy istniało tylko w tym zakresie. Zakres tego prawa trzeba odczytywać adekwatnie do zakresu obowiązków inwestora w procesie budowy, wynikających z art. 18 ustawy Prawo budowlane. Obowiązkiem inwestora jest zorganizowanie procesu inwestycyjnego (z uwzględnieniem zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa na budowie i ochrony zdrowia), a w szczególności zapewnienie opracowania projektu budowlanego (i stosownie do potrzeb innych projektów) przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych, jak również zapewnienie objęcia kierownictwa budowy przez kierownika budowy, zapewnienie opracowania planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, zapewnienie wykonania i odbioru robót budowlanych, a w określonych przypadkach zapewnienie nadzoru nad wykonywaniem robót budowlanych. Inwestor organizuje więc proces budowy i czuwa nad jego przebiegiem, tak więc – jak się wydaje – powinien mieć również możliwość dokonywania wpisów w dzienniku budowy dotyczących przebiegu tego procesu, zwłaszcza jeśli kierownik budowy nie wywiązuje się ze swoich obowiązków.
(odpowiedź na pytanie Czytelnika z 4 sierpnia 2005)
