Spis treści
- Blokada środków UE - Polska miała dostać pieniądze pod pewnymi warunkami
- Krajowy Plan Odbudowy - kiedy i ile pieniędzy miała dostać Polska?
- Poprawa efektywności energetycznej w budynkach wielorodzinnych w ramach KPO - dla kogo?
- Na co jeszcze środki w ramach KPO?
- KPO - ile pieniędzy na jaki obszar?
Blokada środków UE - Polska miała dostać pieniądze pod pewnymi warunkami
Komisja Europejska najprawdopodobniej wstrzyma w najbliższym czasie transfer pieniędzy dla Polski w ramach KPO. Jako powód podaje nieprzestrzeganie standardów praworządności. UE zapowiedziała zatrzymane niektórych transferów związanych z perspektywą na lata 2021-2027, w tym środków, które miałyby trafić do samorządów. Chodzi o kwotę ponad 100 mld eur.
Przypomnijmy, że Komisja Europejska ogłaszając decyzję o akceptacji KPO podkreślała, że Polska musi wykazać, że przed dokonaniem jakichkolwiek wypłat w ramach Funduszu Odbudowy, zostały osiągnięte "kamienie milowe". Chodzi m.in. o sprawy związane z wymiarem sprawiedliwości w Polsce. To nie jedyny problem, ale brak zgodności pomiędzy Polską a Komisją Europejską dotyczy przede wszystkim sytuacji w polskim sądownictwie.
Ustanowiony w Polsce system nie zapewnia wymaganego poziomu zabezpieczenia pieniędzy przed zawłaszczeniem czy przywłaszczeniem - powiedział w rozmowie z Gazeta.pl prof. Artur Nowak-Far, były wiceminister spraw zagranicznych.
Krajowy Plan Odbudowy - kiedy i ile pieniędzy miała dostać Polska?
Fundusz Odbudowy Unii Europejskiej (Next Generation EU) został utworzony przede wszystkim na naprawienie szkód spowodowanych przez pandemię w gospodarkach krajów członkowskich i uczynienie ich odporniejszymi na ewentualne przyszłe kryzysy i nieprzewidziane okoliczności. Największą częścią Funduszu Odbudowy jest pula środków na rzecz odbudowy i zwiększania odporności (RRF – Recovery and Resilience Facility).
Budżet Funduszu Odbudowy wynosi ponad 723,8 mld euro. Środki będą dostępne w postaci bezzwrotnych grantów i niskooprocentowanych pożyczek.
Polska wynegocjowała w Brukseli bezzwrotne środki w wysokości 106,9 mld zł oraz ponad 51,6 mld zł zaciąganych na preferencyjnych warunkach pożyczek. W sumie to 158,5 mld zł.
Polska miała dostać pieniądze do końca 2023 roku i wykorzystać je do 2026 roku. Pierwsza transza z KE (ok. 4,2 mld euro) miała wpłynąć wczesną jesienią 2022. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej koordynować miało współpracę kilkunastu resortów w procesie przygotowania i wdrożenia 48 reform i 54 inwestycji.
Poprawa efektywności energetycznej w budynkach wielorodzinnych w ramach KPO - dla kogo?
Ok. 4 mld zł (855 mln euro) miało zostać przeznaczonych na poprawę efektywności energetycznej w wielorodzinnych budynkach mieszkalnych i na budowę mieszkań dla osób o mniejszych dochodach - czytamy na gov.pl. Chodzi o poprawę standardów energetycznych budynków mieszkalnych i zmniejszenie emisji dwutlenku węgla oraz innych szkodliwych substancji. To oznaczałoby mniejsze zapotrzebowanie na paliwa kopalne niezbędne do ogrzewania budynków.
Gdyby transfer pieniędzy z UE trafił do Polski, o wsparcie mogliby się ubiegać właściciele i zarządcy budynków mieszkalnych, czyli np. wspólnoty mieszkaniowe, spółdzielnie mieszkaniowe, gminy, towarzystwa budownictwa społecznego/społeczne inicjatywy mieszkaniowe, osoby fizyczne, zakłady pracy, związki wyznaniowe itd.
Na co jeszcze środki w ramach KPO?
Warunkiem uruchomienia funduszy unijnych jest przygotowanie przez każde państwo członkowskie własnego Krajowego Planu Odbudowy. W Polsce za przygotowanie KPO odpowiada Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. Wyszczególniono w nim kilka głównych obszarów. Są to:
- odporność i konkurencyjność gospodarki - przedsiębiorczość, innowacyjność, kadry – tak można opisać w skrócie tę część KPO. Ma to być inwestycja w nowe miejsca pracy, nowe inwestycje i wyższe zarobki, pomoc rodzicom na rynku pracy (więcej żłobków i klubów dziecięcych), likwidację barier prawnych i ułatwienia dla firm, rozwój innowacyjnych i nowoczesnych technologii.
- zielona energia i zmniejszenie energochłonności - w tym obszarze chodzi o wzmocnienie energetyki, zwiększenie ilości ekologicznie ogrzewanych budynków w oparciu o odnawialne źródła energii i rozwój nowych technologii przyjaznych przyrodzie. W planach jest szybsza wymiana starych pieców węglowych na bardziej ekologiczne, zakup systemów fotowoltaicznych i kolektorów słonecznych, budowa farm wiatrowych na Bałtyku.
- transformacja cyfrowa - to ma być inwestycja w usuwanie wszelkich przeszkód (prawnych, administracyjnych i organizacyjnych), które utrudniają inwestycje w szybki Internet i e-usługi oraz w nowoczesne rozwiązania informatyczne (IT).
- efektywność, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia - chodzi m.in. o wprowadzenie w sektorze ochrony zdrowia nowej struktury organizacyjnej i modeli zarządzania opieką nad pacjentem. Przewidziana jest też modernizacja i odpowiednie wyposażenie placówek medycznych.
- zielona i inteligentna mobilność - chodzi o zeroemisyjny transport publiczny i punkty ładowania - więcej autobusów elektrycznych i wodorowych, więcej nowoczesnych pociągów i linii kolejowych, kolejne obwodnice, bezpieczniejsze drogi.
Ostatnim z komponentów jest Poprawa jakości instytucji i warunków realizacji Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności.
KPO realizuje zalecenia Rady UE dla Polski z 2019 i 2020 roku. Szczególnie nacisk został położony na zalecenia dotyczące konieczności transformacji ekologicznej i cyfrowej. Na cele klimatyczne przeznaczonych zostanie 42,7% środków KPO,a na przedsięwzięcia z obszaru transformacji cyfrowej - 20,85%.
Czytaj też"
- Kolektory słoneczne: fakty i mity
- Program Czyste Powietrze ma na celu likwidację tzw. kopciuchów
- Fotowoltaika w Polsce w 2021. Statystyki, prognozy 2022
- Cyfryzacja w budownictwie postępuje
W lipcu 2022 minister Waldemar Buda powiedział:
Projekt realizuje dwa kamienie milowe KPO, co umożliwi nam w najbliższych miesiącach złożenie wniosku do Komisji Europejskiej o pierwszą płatność. W sumie na działania dotyczące budowy nowych mieszkań lub poprawy stanu technicznego istniejących budynków w KPO przewidziano 3 955 mln euro. Z tego 855 mln euro będzie miało w swojej dyspozycji Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Pozostałą kwotą będzie dysponował Minister Klimatu i Środowiska realizujący program Czyste Powietrze. Ze swojej puli pieniędzy będziemy budować mieszkania o podwyższonej efektywności energetycznej oraz zmniejszać zużycie energii w istniejących budynkach – zapowiada minister Waldemar Buda.
Niestety, jeżeli Polska nie zrealizuje "kamieni milowych" związanych z wymiarem sprawiedliwości w Polsce, nie dostaniemy pieniędzy na te inwestycje.
KPO - ile pieniędzy na jaki obszar?
- Zielona energia i zmniejszenie energochłonności – 6,347 mld euro (26,6% całości środków)
- Inteligentna Mobilność – 6,074 mld euro (25,5%)
- Odporność i konkurencyjność gospodarki – 4,133 mld euro
- Efektywność, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia – 4,262 mld euro
- Transformacja cyfrowa – 3,034 mld euro
