Nowe Prawo budowlane 2023 - od kwietnia duże zmiany w przepisach? Co zmieni nowelizacja ustawy Prawo budowlane?

Nowe Prawo budowlane 2023 już w styczniu miało wprowadzić ważne zmiany w przepisach. Jednak tak się nie stało. Większość zapisów planowanej nowelizacji ustawy może wejść w życie dopiero w kwietniu 2023 - zgodnie z ostatnimi informacjami jakie pojawiły się na stronie GUNB. Nowe przepisy przewidują m.in. możliwość budowy domów jednorodzinnych bez pozwolenia, likwidują też decyzję o pozwoleniu na użytkowanie. Jakie będą najważniejsze zmiany w przepisach Prawa budowlanego 2023?

Spis treści

1. Nowe Prawo budowlane od 2023
2. Jakie zmiany w Prawie budowlanym 2023?
3. Prawo budowlane 2023 kończy z pozwoleniem na budowę!
4. Nowe Prawo budowlane wprowadzi Bazę Projektów Budowlanych
5. Kary za nieterminowe wydawanie decyzji
6. Od 2023 bez obowiązku uzyskania pozwolenia na użytkowanie
7. Elektroniczny Dziennik Budowy w nowym Prawie budowlanym
8. Elektroniczna Książka Obiektu Budowlanego
9. Prawo budowlane 2023 z systemem e-CRUB
10. Cyfryzacja w budownictwie

Nowe Prawo budowlane od 2023

Projekt nowelizacji Prawa budowlanego ma uprościć i przyspieszyć proces inwestycyjno-budowlany. Projektodawcy zaznaczają, że podstawowym założeniem nowelizacji jest dalsze zmniejszenie obciążeń zarówno dla inwestorów, jak też organów administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego.

• Budowa domu 2023 według nowych przepisów. Duże zmiany dla budujących!

Zmiany w Prawie budowlanym, przedstawione przez Ministerstwo Technologii i Rozwoju, mają według autorów rozwiązać problemy:

• dualizmu prawnego różnicującego budowę domów jednorodzinnych o powierzchni zabudowy poniżej i powyżej 70 m²;
• nadmiernego obciążenia inwestorów w ramach procedury uzyskiwania pozwolenia na budowę, dokonywania zgłoszenia oraz oddawania obiektów budowlanych do użytkowania;
• nadmiernie wydłużonych postępowań prowadzonych na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2021 r. poz. 2351, z późn. zm.);
• formalizmu prawnego związanego z oddawaniem obiektów budowlanych do użytkowania;
• nadmiernego obciążenia organów administracji architektoniczno-budowlanej oraz organów nadzoru budowlanego, np. w postaci wydawania decyzji czy przekazywania dokumentów w postaci papierowej pomiędzy tymi organami.

Nowe przepisu budowlane w założeniu nowelizacji ustawy mają być prostsze. Minister rozwoju i technologii Waldemar Buda zapowiedział deregulację Prawa budowlanego i umożliwienie budowy wszystkich domów bez pozwolenia na budowę.

• Czytaj więcej: Wszystkie domy bez pozwolenia na budowę od 2023

Jakie zmiany w Prawie budowlanym 2023?

Jak widać, czekają nas kolejne duże zmiany w Prawie budowlanym. Projekt nowelizacji ustawy Prawo budowlane przewiduje w szczególności:

• umożliwienie budowy budynków mieszkalnych jednorodzinnych o powierzchni zabudowy powyżej i poniżej 70 m² na podstawie jednolitej procedury;
• rozszerzenie katalogu obiektów budowlanych i robót budowlanych zwolnionych z obowiązku uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę oraz dokonania zgłoszenia;
• utworzenie Bazy Projektów Budowlanych;
• wprowadzenie kar za nieterminowe wydawanie decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę;
• usprawnienie procedury oddawania do użytkowania obiektów budowlanych;
• w zakresie odpowiedzialności zawodowej w budownictwie;
• przywrócenie rzeczoznawstwa budowlanego jako samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie;
• rozszerzenie systemu Elektronicznego Dziennika Budowy;
• wprowadzenie Elektronicznej Książki Obiektu Budowlanego;
• wprowadzenie Elektronicznego Centralnego Rejestru osób posiadających Uprawnienia Budowlane (system e-CRUB);
• rozbudowanie portalu E-budownictwo.

Poniżej dokładnie opisujemy poszczególne zagadnienia.

Prawo budowlane 2023 kończy z pozwoleniem na budowę!

Od 2023 Prawo budowlane ma umożliwić budowę wszystkich domów jednorodzinnych bez pozwolenia na budowę.

• Nowe przepisy wprowadzą możliwość budowy domu powyżej 70 m² tylko na podstawie zgłoszenia z projektem i obowiązkowym kierownikiem budowy. Te domy powyżej 70 m² będą też miały bardzo uproszczoną procedurę odbioru, polegającą na tym, że wyłącznie kierownik budowy potwierdzi gotowość do zamieszkania.

• Budowa domów bez pozwolenia na budowę nie będzie miała ograniczeń dotyczących powierzchni zabudowy. Ograniczenie będzie dotyczyć tylko wysokości domu - budynki będą mogły mieć maksymalnie dwie kondygnacje.

• Domy poniżej 70 m² można już budować bez pozwolenia na budowę i bez kierownika budowy.

Ministerstwo proponuje także rozszerzenie katalogu inwestycji niewymagających decyzji o pozwoleniu na budowę, a wymagających jedynie dokonania zgłoszenia, oraz katalogu inwestycji niewymagających ani decyzji o pozwoleniu na budowę, ani zgłoszenia.

Zwolnione z pozwolenia na budowę, ale wymagających zgłoszenia, mają być części budowlane wolno stojącej elektrowni wiatrowej, której całkowita wysokość jest większa niż 3 m i nie większa niż 12 m oraz której moc nie przekracza mocy mikroinstalacji, a odległość jej usytuowania od granic działki jest nie mniejsza niż jej całkowita wysokość. Jednocześnie takie inwestycje na etapie zgłoszenia będą wymagały sporządzenia planu sytuacyjnego i projektu architektoniczno-budowlanego, a na etapie rozpoczęcia robót budowlanych konieczne będzie sporządzenie projektu technicznego i zapewnienie udziału kierownika budowy.

Natomiast takie wolno stojące elektrownie wiatrowe, ale o wysokości do 3 m, będą zwolnione z pozwolenia na budowę i zgłoszenia.

Proponuje się, aby zgłoszenia wymagała budowa jedynie wylotów do cieków naturalnych i budowa zbiorników na wody opadowe lub roztopowe o pojemności większej niż 3 m³ i nie większej niż 10 m³. Przy czym budowa takich zbiorników do 3 m³ nie będzie wymagała nawet zgłoszenia.

Projektowana zmiana w zakresie budowy zbiorników na wody opadowe i roztopowe powinna przyczynić się także do usprawnienia realizacji programu priorytetowego „Moja Woda”.

Czytaj więcej:

• Domy do 70 m² bez pozwolenia - zasady
• Są problemy z domami do 70 m² na zgłoszenie
• Przydomowa elektrownia wiatrowa 3,5 czy 10 kW? Czy to się opłaca?
• Mała elektrownia wiatrowa - fakty i mity
• Zbiorniki na deszczówkę. Jaki wybrać zbiornik na deszczówkę: podziemny czy naziemny?

Nowe Prawo budowlane wprowadzi Bazę Projektów Budowlanych

Ma powstać Baza Projektów Budowlanych, której głównym celem będzie ułatwianie dostępu do projektów budowlanych i ich poszczególnych elementów (sporządzonych w postaci elektronicznej) organom administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego w przypadku wniosków (np. o pozwolenie na budowę lub o pozwolenie na użytkowanie), zgłoszeń i zawiadomień.

Zgodnie z nowymi przepisami inwestor, zamiast załączać do wniosków zgłoszeń czy zawiadomień projekt budowlany, będzie mógł wskazywać indywidualny numer projektu, który został umieszczony (przez np. inwestora lub projektanta) w Bazie Projektów Budowlanych.

Organ obsługujący wniosek, zgłoszenie czy zawiadomienie nie będzie zaś sprawdzał i weryfikował projektu w postaci papierowej, s będzie miał wgląd do projektu poprzez Bazę.

Wprowadzenie Bazy Projektów Budowlanych ma usprawnić działanie urzędów. Organy administracji architektoniczno-budowlanej nie będą musiały już przekazywać do organów nadzoru budowlanego projektów budowlanych umieszczonych w Bazie Projektów Budowlanych. Dostęp i wgląd do tych projektów umożliwi Baza Projektów Budowlanych.

Kary za nieterminowe wydawanie decyzji

W nowych przepisach uwzględniono możliwość nakładania kar za nieterminowe wydawanie decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę. Proponuje się doprecyzowanie przepisów dotyczących rejestrów wniosków o pozwolenie na budowę i decyzji o pozwoleniu na budowę, tak aby rejestry te obejmowały również wnioski o pozwoleniu na rozbiórkę i decyzje o pozwoleniu na rozbiórkę, gdyż tylko na podstawie rejestru wniosków o pozwolenie na budowę i decyzji o pozwoleniu na budowę sprawdza się terminowość wydawania pozwoleń i nakłada się kary za przekroczenie terminów.

Od 2023 bez obowiązku uzyskania pozwolenia na użytkowanie

Dużą zmianą w Prawie budowlanym będzie likwidacja obowiązku uzyskania pozwolenia na użytkowanie. Projekt ustawy Prawo budowlane przewiduje zmiany, których celem jest rozszerzenie zasady oddawania do użytkowania obiektów budowlanych w drodze zawiadomienia o zakończeniu budowy oraz ograniczenie wydawania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie.

Proponuje się, aby pozwolenie na użytkowanie było wymagane jedynie wówczas, gdy przystąpienie do użytkowania obiektu budowlanego ma nastąpić przed wykonaniem wszystkich robót budowlanych oraz, gdy sam inwestor dobrowolnie o to występuje, mimo że uzyskanie decyzji o pozwoleniu na użytkowanie nie jest wymagane.

W pozostałych przypadkach wymagane byłoby zawiadomienie o zakończeniu budowy.

Ponadto proponuje się zrezygnowanie w stosunku do budynków mieszkalnych jednorodzinnych oraz obiektów budowlanych kategorii III z procedury formalnego oddawania do użytkowania, tak aby oddanie do użytkowania ww. obiektów następowało już z chwilą złożenia przez kierownika budowy oświadczenia o zakończeniu budowy i możliwości przystąpienia do użytkowania obiektu budowlanego.

Przed przystąpieniem do użytkowania do dokumentacji budowy konieczne będzie jednak dołączenie:

• projektu technicznego,
• protokołów badań i sprawdzeń: przyłączy i instalacji, zapewniających użytkowanie obiektu budowlanego zgodnie z przeznaczeniem,
• dokumentacji geodezyjnej, zawierającej wyniki geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej
• informacji o zgodności usytuowania obiektu budowlanego z projektem zagospodarowania działki lub terenu lub odstępstwach od tego projektu.

W celu weryfikacji wykonania obiektu budowlanego zgodnie z projektem budowlanym proponuje się dołączać do dokumentacji budowy, wykonaną przez kierownika budowy, dokumentację fotograficzną.

Elektroniczny Dziennik Budowy w nowym Prawie budowlanym

W ramach dalszej cyfryzacji budownictwa w 2023 zmiana prawa rozszerza zastosowanie Elektronicznego Dziennika Budowy.

Osobą odpowiedzialną za udostępnianie Elektronicznego Dziennika Budowy innym uczestnikom procesu budowlanego będzie inwestor, jako osoba odpowiedzialna za realizowaną inwestycję.

Więcej o nowych zasadach prowadzenia Elektronicznego Dziennika Budowy piszemy w artykule: Jak działa Elektroniczny Dziennik Budowy?

Papierowa, tradycyjna forma dziennika budowy, będzie dostępna dla inwestorów jeszcze do 2030 roku, po tym terminie nastąpi obowiązkowe przejście na Elektroniczny Dziennik Budowy.

Elektroniczna Książka Obiektu Budowlanego

Elektroniczną Książkę Obiektu Budowlanego wprowadziła tegoroczna nowelizacja Prawa budowlanego. Za realizację Elektronicznej Książki Obiektu Budowlanego odpowiada GUNB.

System EKOB zostanie wdrożony na początku 2023 roku, a od 2027 roku będzie dostępny wyłącznie w formie elektronicznej. Do 2027 będzie możliwość prowadzenia dokumentu zarówno w wersji papierowej, jak i elektronicznej. Po tej dacie zostanie jedynie elektroniczna wersja EKOB.

• Czytaj więcej: Jakie informację znajdą się w Elektronicznej Książce Obiektu Budowlanego?

Prawo budowlane 2023 z systemem e-CRUB

System e-CRUB, tj. wyszukiwarka osób z uprawnieniami budowlanymi, oficjalnie ruszyła 1 sierpnia 2022. System e-CRUB zastąpił dotychczasowy Centralny Rejestr osób posiadających uprawnienia budowlane oraz rejestr ukaranych z tytułu odpowiedzialności zawodowej w budownictwie (CRUB).

Teraz informacja o zdobytych uprawnieniach budowlanych znajdzie się w systemie automatycznie, od razu po zdanym egzaminie na uprawnienia budowlane.

Wyszukiwarka e-CRUB pozwoli inwestorom zatrudniającym inżyniera czy projektanta, szybko sprawdzić ich kwalifikacje i uprawniania. Te same dane będzie mógł sprawdzić urzędnik, weryfikujący uprawnienia osób, bez potrzeby wglądu w dokumenty papierowe.

O zaletach systemu e-CRUB piszemy w artykule: Cyfryzacja w budownictwie

Cyfryzacja w budownictwie

• 20 lipca 2022 r. prezydent podpisał nowelizację ustawy – Prawo budowlane. Nowe przepisy wprowadziły także portal e-Budownictwo. Serwis e-budownictwo to platforma do załatwiania w urzędach spraw z zakresu branży budowlanej. To element rozwoju cyfryzacji procesów inwestycyjnych w budownictwie. Aktualnie w serwisie dostępnych jest 26 formularzy dotyczących wybranych procedur budowlanych. Więcej przeczytasz w artykule: Czym jest serwis e-budownictwo?
• W II połowie 2021 zakończono także prace nad nową elektroniczną wersją wyszukiwarki Rejestru Wniosków, Decyzji i Zgłoszeń w sprawach budowlanych - RWDZ+. System może pobierać dane z innych systemów w pełni automatycznie. Docelowo będzie możliwa integracja nowego RWDZ m. in. z programem dziedzinowym do obsługi procesów budowlanych wykorzystywanym w starostwach powiatowych, serwisem e-Budownictwo i innymi, powstającymi w przyszłości rozwiązaniami IT.
• Wdrożono nowy elektroniczny System Nadzoru Rynku Wyrobów Budowlanych e-SNRWB, dzięki wbudowanemu modułowi analitycznemu i raportowemu system pomaga w usprawnieniu czynności kontrolnych i przekazywaniu informacji pomiędzy jednostkami WINB oraz do GINB.
• GUNB rozpoczął również prace nad nowym projektem informatycznym SOPAB - Systemem do Obsługi Postępowań Administracyjnych w Budownictwie, tj. systemem IT do prowadzenia przez organy aab i nb elektronicznych postępowań administracyjnych.
• Cyfryzacja w budownictwie to także CEEB. Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków - system informacji o źródłach ogrzewania budynków w Polsce. Złożenie deklaracji, dotyczącej źródła ogrzewania domu w CEEB jest obowiązkowe. Ponadto to warunek, aby otrzymać dopłaty do ogrzewania wprowadzone przez rząd. Więcej o tym jak działa CEEB: Jak złożyć deklarację do CEEB?

Do czego potrzebny jest kierownik budowy? Kiedy prawo wymaga zatrudnienia kierownika, a kiedy jest to nasz wybór? Posłuchaj podcastu

Źródło: www.gov.pl; Kancelaria Prezesa Rady Ministrów; samorzad.pap.pl, PAP