Zobacz najdziwniejsze zabytki Warszawy. Aż trudno uwierzyć, co objęto ochroną konserwatora w stolicy

Zobacz galerię 18 zdjęć

Autor: Szymon Starnawski/Grupa Murator

Pałac Kultury i Nauki w Warszawie, w rejestrze zabytków od 2007 r.

Zabytki Warszawy to nie tylko zamki i pałace. Ochroną konserwatorską nieraz obejmuje też obiekty nietypowe, na przykład budynki, które wiele osób chciałoby zburzyć. Wiele z nich to wybitne przykłady architektury PRL-u. Zobacz najbardziej nietypowe i wcale nie takie stare zabytki w Warszawie.

Spis treści

1. Najdziwniejsze zabytki Warszawy. Na liście m.in. mozaiki i leśniczówka
2. Najdziwniejsze zabytki Warszawy – lista
3. Wpis do rejestru zabytków to większa ochrona

Najdziwniejsze zabytki Warszawy. Na liście m.in. mozaiki i leśniczówka

Najbardziej znane zabytki Warszawy wymienić potrafi nawet dziecko – to popularne atrakcje turystyczne takie jak Zamek Królewski czy Grób Nieznanego Żołnierza. W rejestrze (lub ewidencji) zabytków stolicy można też jednak znaleźć budynki i obiekty nieoczekiwane, a niekiedy nawet kontrowersyjne. Na przestrzeni lat zdarzało się bowiem, że ochroną konserwatorską obejmowano budowle, które wielu osobom źle się kojarzą. Bywa też, że zabytkiem zostają miejsca, które z historią zupełnie się nie kojarzą lub budynki na tyle młode, że trudno nam je sobie wyobrazić w tym samym zbiorze, co kilkusetletnie pałace.

Spośród nietypowych zabytków Warszawy wybraliśmy te, które zaskoczyły nas najbardziej. Na liście znalazły się m.in. ścienne mozaiki na stacjach 1. linii metra oraz leśniczówka skryta głęboko w Lesie Kabackim.

Zobacz galerię 18 zdjęć

Autor: Szymon Starnawski/Grupa Murator

Pałac Kultury i Nauki w Warszawie, w rejestrze zabytków od 2007 r.

Najdziwniejsze zabytki Warszawy – lista

Poniżej prezentujemy subiektywny wybór najdziwniejszych zabytków Warszawy wraz z informacją, od którego roku dany budynek czy obszar objęty jest ochroną konserwatorską. Zdjęcia tych zabytków można obejrzeć w galerii. Wiele z tych obiektów czy miejsc opisywaliśmy szerzej w naszym serwisie – żeby dowiedzieć się więcej, wystarczy kliknąć w link.

Oto lista niektórych spośród najbardziej nietypowych zabytków Warszawy:

• niszczejący latami pawilon Cepelii z lat 60. XX w. obok ronda Dmowskiego – w rejestrze zabytków od 2019 r.,
• mozaiki na ścianach stacji metra M1 Ursynów i Służew – w rejestrze zabytków od 2024 r.,
• popularny park Pole Mokotowskie – w gminnej ewidencji zabytków od 2019 r.,
• ozdobiony mozaikami Wojciecha Fangora dworzec kolejowy Warszawa Śródmieście – w rejestrze zabytków od 2021 r.,
• kontrowersyjny Pałac Kultury i Nauki w Warszawie – w rejestrze zabytków od 2007 r.,
• zagubiona wśród wieżowców kamienica Lejba Osnosa z 1911 r. – w rejestrze zabytków od 2019 r.,
• pełniąca funkcję edukacyjną XIX-wieczna leśniczówka w Lesie Kabackim – w rejestrze zabytków od 1987 r.,
• nieduży i mało znany park Dolina Szwajcarska w Śródmieściu – w rejestrze zabytków od 2024 r.,
• modernistyczny Dworzec Centralny – w rejestrze zabytków od 2019 r.

Jak widać po powyższej liście, ochroną konserwatorską coraz częściej obejmowane są w Polsce obiekty epoki modernizmu, często dość „młode”, jak powojenne dworce Centralny oraz Śródmieście. Do rejestru zabytków trafiają również parki, co ma pozwolić na lepszą ochronę ich historycznego układu oraz zapobiec np. próbom zabudowy tych terenów.

Zobacz także: Żelbetowy „prezent z USA” wpisany do rejestru zabytków

Wpis do rejestru zabytków to większa ochrona

Co dla danego miejsca oznacza objęcie ochroną konserwatorską? To przede wszystkim ograniczenie ryzyka, że obiekt utraci swoje historyczne walory. Z praktycznego punktu widzenia wpis do rejestru zabytków oznacza m.in., że każdy remont obiektu musi być uzgodniony z konserwatorem zabytków. Z jednej strony oznacza to dla właściciela więcej formalności i wyższe koszty, ale z drugiej zapobiega działaniom takim jak np. rozbiórka zabytku pod nowy budynek czy zniszczenie cennych elementów podczas prac remontowych.

– Przedmiotem ochrony poprzez wpis do rejestru zabytków może być nie tylko zabytek nieruchomy (obiekt bądź obszar), ale również związane z nim otoczenie oraz nazwy geograficzne, historyczne lub tradycyjne nazwy obiektu budowlanego, placu, ulicy lub jednostki organizacyjnej – informuje Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Zobacz także: Najpiękniejsze stacje kolejowe Warszawy. Na które PRL-owskie i modernistyczne obiekty warto zwrócić uwagę?

Zobacz galerię 90 zdjęć

Autor: Szymon Starnawski / Grupa Murator

Warszawa Międzylesie

Przemysław Zańko-Gulczyński