To była pierwsza cementownia w Polsce. „Grodziec” ma szansę na rewitalizację
Autor: GoogleMaps, Wikipedia
Niszczejące od lat pozostałości po, unikatowej w skali Europy, Cementowni Grodziec mają szansę stać się lokalnym centrum kultury
Niszczejące od dziesięcioleci pozostałości po, unikatowej w skali Europy, Cementowni Grodziec w Będzinie mają szansę stać się lokalnym centrum kultury. Władze miasta opracowują projekt rewitalizacji tej postindustrialnej perełki. To była pierwsza cementownia w Polsce i piąta na świecie.
Spis treści
- Ruiny Cementowni Grodziec, niszczejąca postindustrialna perełka
- Szansa na rewitalizację Cementowni Grodziec w Będzinie
- Historia Cementowni Grodziec w Będzinie
- Postindustrialny obszar wpisany do rejestru zabytków
Ruiny Cementowni Grodziec, niszczejąca postindustrialna perełka
Monumentalne ruiny dawnej Cementowni Grodziec w Będzinie stanową obecnie raj dla miłośników urbeksowych klimatów. Cementownia Grodziec była pierwszą cementownią w Polsce i piątą na świecie. To był obiekt przemysłowy na miarę tamtych czasów, z którego czerpano spore korzyści. Wytwarzano tu cement portlandzki, bardzo potrzebny w XIX wieku. Niestety, mimo wielkich planów na zagospodarowanie tego terenu oraz zabytkowych obiektów, żaden z pomysłów nigdy nie został zrealizowany. Cementownia Grodziec z roku na rok była większa ruiną.
Wpisane w 2021 roku do rejestru zabytków poprzemysłowe perełki nie doczekały się nigdy żadnej rewitalizacji.
Szansa na rewitalizację Cementowni Grodziec w Będzinie
Obecnie to się może zmienić. Plany rewitalizacji obiektu ogłosił niedawno Łukasz Komoniewski, prezydent Będzina.
Historyczny i wyjątkowy w skali Polski i Europy obiekt ma szansę stać się w ciągu najbliższych lat ośrodkiem lokalnego życia społecznego i gospodarczego oraz atrakcją turystyczną Będzina.
Pierwszy etap rewitalizacji zakłada m.in.: przekształcenie historycznego obiektu w Miejskie Centrum Kultury i Animacji. Powstanie tu m.in. kino plenerowe, sala teatralna, sala taneczno-gimnastyczna, biblioteka z czytelnią, restauracja – zapowiada prezydent Będzina.
Na razie miasto złożyło wniosek o unijne wsparcie dla swoich planów. Wniosek opiewa na 94 miliony złotych.
Prawdopodobnie pod koniec drugiego kwartału 2024 roku będzie już wiadomo, czy miasto otrzyma środki o które wnioskuje. Jeśli tak się stanie, można będzie rozpocząć inwestycję.
Zgodnie z założonym we wniosku aplikacyjnym harmonogramem, rozpoczęcie pierwszych prac przypadnie na marzec 2025 roku – powiedział nam Łukasz Dytko, rzecznik prasowy Urzędu Miejskiego w Będzinie.
Zabytkowa nastawnia kolejowa w Bytomiu przejdzie remont. PKP PLK ogłosiły przetarg
Aktualnie trwa przygotowanie projektu zakładającego m.in.: przekształcenie historycznego obiektu w Miejskie Centrum Kultury i Animacji (kino letnie, salę teatralną, salę taneczno-gimnastyczną, bibliotekę z czytelnią i restaurację).
Autor: UM Bytom
Zabytkowa kolejowa nastawnia bramowa „Bt” w Bytomiu przejdzie remont. PKP PLK właśnie ogłosiły przetarg na o zadanie.
Historia Cementowni Grodziec w Będzinie
Właścicielem i założycielem tego monumentalnego zakładu był Jan Ciechanowski. Była to pierwsza fabryka cementu uruchomiona na ziemiach polskich. Otwarto ją w 1857 r. w Grodźcu koło Będzina. Była to piąta z kolei fabryka cementu na świecie. W zakładzie w Grodźcu wypalanie klinkieru odbywało się w piecach szybowych, pracujących okresowo. Surowiec i klinkier przemielano w młynach żarnowych. Pierwsza produkcja wynosiła 3 tys. beczek po 164 kg, czyli około 490 ton na rok. W 1911 roku piece szybowe zastąpiono piecem obrotowym na metodę mokrą o wydajności dobowej 150 ton klinkieru. W owych czasach była to wielkość rekordowa.
W 1923 belgijski koncern Solvay wydzierżawił zakład, po czym w 1925 roku kupił go. Rozpoczęła się zakrojona na szeroką skalę przebudowa zakładu. W 1937 roku zakład wzbogacił się o trzecie źródło surowca, czyli kamieniołom Góra we wsi Strzyżowice. Przed wojną, w 1938 roku oddano do użytku piąty już piec obrotowy.
W latach 1945 - 1950 odbudowano zakład po wojnie. W 1955 roku w pobliskim Rogoźniku, uruchomiono kamieniołom, z którego transportowano surowiec kolejką linową.
W 1977 roku zezwolono na eksploatację przez kopalnię Grodziec filaru ochronnego pod cementownią. Po jego eksploatacji nie trzeba było długo czekać na negatywne skutki. Obiekty cementowni zaczęły pękać i niszczeć. Powodem było osiadanie gruntu. W lipcu 1979 roku zatrzymano produkcję. Część urządzeń zdemontowano i wywieziono do pobliskiej Cementowni Saturn. Od tej chili zakład popadał w ruinę. Tak jest do dziś.
Postindustrialny obszar wpisany do rejestru zabytków
Obiektem zachwycają się historycy i miłośnicy architektury przemysłowej. W 2021 roku decyzją Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach do rejestru zabytków wpisano zespół zabudowy Cementowni „Grodziec” wraz z nazwą zabytku „Cementownia Grodziec”, w skład którego wchodzą: budynek zbiorników szlamowych, 5 silosów, połączonych pomostem transportera cementu, wraz z „wieżą konwojera” – konstrukcją elewatorów cementu, przylegającą od strony zachodniej do silosa nr II (licząc od zachodu).
Czytaj też:
- Na terenie lotniska we Wrocławiu powstaje nowoczesny hotel znanej sieci
- A4 do remontu. Najstarszą autostradę w Polsce czeka modernizacja. Zaczął się remont w Katowicach
- Obejście Węgierskiej Górki. Estakada prawie gotowa - tak powstaje droga ekspresowa S1 w Beskidach
- Most w Grudziądzu już dostępny dla pociągów, choć remont jeszcze się nie skończył
