Plac Centralny w Warszawie – kiedy otwarcie? Wkrótce przy Pałacu Kultury i Nauki będą rosły drzewa i krzewy
Autor: Szymon Starnawski/Grupa Murator
Budowa placu Centralnego w Warszawie w grudniu 2024 r.
Zielony plac Centralny w Warszawie powstaje przed Pałacem Kultury i Nauki, od strony ul. Marszałkowskiej. W wybrukowanym wcześniej miejscu pojawią się drzewa i niska zieleń, a także zbiornik wodny. Inwestycja ma spore opóźnienie, ale widać już postępy. Trwa m.in. przygotowywanie miejsc pod nasadzenia drzew. Kiedy skorzystamy z placu Centralnego?
Spis treści
- Plac Centralny powstaje w środkowej części placu Defilad w Warszawie
- Kiedy plac Centralny będzie gotowy? Aktualności z budowy
- Odkrycia archeologiczne podczas budowy placu Centralnego
- Przedwojenna Warszawa utrwalona w kamieniu, a do tego zieleń i woda
- Nie tylko plac Centralny. Obok będą Muzeum Sztuki Nowoczesnej i teatr TR Warszawa
Plac Centralny powstaje w środkowej części placu Defilad w Warszawie
Plac Defilad w Warszawie to miejsce, które od dawna czekało na metamorfozę. Ta ogromna przestrzeń w ścisłym centrum stolicy od lat pełni rolę niezbyt estetycznego parkingu. Od kilku lat plac pod Pałacem Kultury zmienia się jednak wreszcie w ramach programu Nowego Centrum Warszawy.
W 2023 r. rozpoczęła się przebudowa środkowej części placu Defilad (od strony ul. Marszałkowskiej) na nowy, zielony plac Centralny. Projekt autorstwa pracowni A-A Collective realizuje firma Balzola. Wszystko miało być gotowe w pierwszej połowie 2024 r., ale obecnie podawany termin to wiosna 2025 r. Opóźnienie wynika m.in. z konieczności przeprowadzenia dodatkowych prac archeologicznych. Postępy inwestycji można śledzić na oficjalnej stronie.
– To inwestycja przełomowa dla tego kwartału miasta, a plac Centralny jest jej kluczowym elementem. Połączy to, co przez dekady było odizolowane z powodu złej w tym przypadku architektury lat 50. i monumentalizmu, później taniej komercji lat 80. i 90. Pałac, który stał się obiektem symbolicznym, połączy się w jedną całość z przebudowaną ulicą Złotą, Zgody do ulicy Chmielnej i placu Pięciu Rogów. Nowa przestrzeń będzie spójna i atrakcyjna dla mieszkańców – zapowiada Wojciech Wagner, zastępca dyrektora Biura Architektury i Planowania Przestrzennego.
Kiedy plac Centralny będzie gotowy? Aktualności z budowy
Pierwotnie zapowiadano zakończenie budowy placu Centralnego w I połowie 2024 r. Dodatkowe badania archeologiczne, zamówione przez miasto i zrealizowane przez firmę Asinus Igor Maciszewski, opóźniły bowiem inwestycję. Urzędnicy podali nowy termin oddania placu Centralnego do użytku – ma to nastąpić wiosną 2025 r.
– Zdecydowaliśmy się na – rozpisane na kilka miesięcy – prace archeologiczne. Decyzja była dość łatwa, bo ani nie było, ani przez wiele lat nie będzie okazji, by je przeprowadzić. Mówimy też o miejscu poza siecią drogową, nie było więc przeszkód związanych z koniecznością szybkiego przywrócenia ruchu. W każdym razie nie podamy dziś konkretnej daty zakończenia prac, bo też miejsce – jak to zwykle bywa w centrum Warszawy – jest pełne niespodzianek, część placu budowy jest zajęta przez zaplecze budowy MSN, zbyt wiele jest tu zmiennych, żeby rzetelnie jakąś wskazać – tłumaczy miasto.
Aktualnie zakończyły się już prace przy części podziemnej inwestycji, co obejmowało m.in. budowę 4 zbiorników retencyjnych. Trwa układanie nowej nawierzchni obok budynku Muzeum Sztuki Nowoczesnej i bliżej Pałacu Kultury, prace przy likwidacji tunelu pod ul. Marszałkowską oraz przygotowania do odbudowy rozebranej trybuny honorowej z lat 50. (w ciągu pół roku zadanie to wykona za 2,8 mln zł firma Pro-Form).
Trwa również przygotowywanie miejsc pod nasadzenia roślin. Jak podaje miasto, montowane są tzw. cele antykompresyjne – konstrukcje nośne, przenoszące i rozkładające obciążenia, które ułatwią rozwój posadzonym tu w przyszłości drzewom. Drzewa będą się pojawiać stopniowo:
- 30 drzew w 2024 r.,
- ponad 70 drzew w 2025 r.
Łącznie na nowym placu będzie ponad 200 drzew (wliczając w to rośliny już posadzone bliżej MSN). Jeśli chodzi o gatunki, będą to modrzew europejski, lipa europejska, miłorząb dwuklapowy, jesion wąskolistny i buk. Będą też mniejsze gatunki dekoracyjne wspierające retencję wody: grujecznik japoński oraz magnolia japońska.
Odkrycia archeologiczne podczas budowy placu Centralnego
Podczas badań archeologicznych w miejscu przyszłego placu Centralnego odkryto wiele pozostałości po dawnej Warszawie. Są wśród nich m.in. monety, flakony po perfumach i lekach, guziki oraz biżuteria. Zachowane artefakty to pamiątki po życiu, jakie toczyło się w XIX i XX w. w kamienicach, które stały przed wojną w miejscu dzisiejszego placu Defilad. Choć spora część z nich przetrwała wojnę w stanie, który umożliwiał odbudowę, kamienice zostały wyburzone pod budowę Pałacu Kultury i placu. Wszystkie znaleziska trafiają do Państwowego Muzeum Archeologicznego.
– Zagłada tego fragmentu miasta zaczęła się podczas niemieckich bombardowań we wrześniu 1939 roku. W latach 1940-42, na północ od ulicy Złotej, przebiegał mur warszawskiego getta. Pożoga dopełniła się podczas powstania warszawskiego. Ostatnie ocalałe kamienice wyburzono po wojnie, szykując teren pod budowę Pałacu Kultury i Nauki (otwarty w 1955 roku) – podaje Urząd Miasta.
Przy okazji prac nad placem Centralnym odsłonięto także inne ślady historii Warszawy:
- podziemia trybuny honorowej, służące niegdyś komunistycznym dygnitarzom,
- pozostałości przedwojennej siatki ulic w tym miejscu – krawężniki, brukowane jezdnie, resztki kamienic,
- szyny tramwajowe w dawnym przebiegu ul. Złotej.
Jednocześnie część odkrytych pod ziemią pozostałości dawnych budynków trzeba było rozebrać w związku z budową nowej infrastruktury (m.in. zbiorników retencyjnych). Resztę śladów dawnej zabudowy po przebadaniu na powrót zasypano.
Przedwojenna Warszawa utrwalona w kamieniu, a do tego zieleń i woda
Warto dodać, że nowy plac Centralny będzie nawiązywał wyglądem do przedwojennej zabudowy. Jak wyjaśnia strona Urzędu Miasta Warszawy, stąd właśnie bierze się jego nietypowy, asymetryczny układ. Plac będzie miejscem spacerów, wypoczynku i organizowania wydarzeń kulturalnych.
Nieregularny układ chodników i zieleni odwzoruje sieć dawnych ulic i zarys budynków. Trawniki mają przypominać miejsca, w których stały kamienice – podaje UM Warszawa. – Nawierzchnia placu zostanie wykonana z 6 różnych rodzajów kamienia. Obrysy dawnych kamienic zostaną wykonane z wielkoformatowych płyt kamiennych w różnych wybarwieniach: szarym i czerwonym. Dawne dziedzińce zostaną wybrukowane ponownie wykorzystaną kostką granitową z placu Defilad oraz uzupełnione płytami granitowymi z okolic trybuny honorowej. Układ ulic z 1939 r. przypomną w tym miejscu pasy ułożone z kostki granitowej.
Nie znaczy to jednak, że na nowym placu zabraknie zieleni – wręcz przeciwnie. Według projektu przed Pałacem Kultury i Nauki pojawi się:
- ok. 200 drzew,
- 11 gatunków krzewów,
- 40 gatunków bylin i roślin cebulowych,
- trawniki o łącznej powierzchni 3,6 tys. m².
Dodatkową atrakcją będzie płytki zbiornik wodny od strony Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (w obrysie podwórka przedwojennej kamienicy). Zaplanowano również 40 ławek, kwadratowe ławy wieloosobowe, pojedyncze krzesła i półokrągłe siedziska przy drzewach (100 sztuk).
- Zobacz galerię: Budowa placu Centralnego w Warszawie w grudniu 2024 r.
Autor: Szymon Starnawski/Grupa Murator
Budowa placu Centralnego w Warszawie w grudniu 2024 r.
Nie tylko plac Centralny. Obok będą Muzeum Sztuki Nowoczesnej i teatr TR Warszawa
Warto przypomnieć, że trwająca przebudowa nie będzie jedyną zmianą w obrębie placu Defilad. Warszawa od kilku lat realizuje także dwie inne ważne inwestycje w ścisłym centrum. Od strony ul. Marszałkowskiej wyrasta – coraz bliższe otwarcia – Muzeum Sztuki Nowoczesnej (tu można zobaczyć MSN w budowie). Za nim z kolei ma być zbudowana nowa siedziba teatru TR Warszawa, która będzie powstawać etapami. W przyszłości ma też powstać symetryczna do nich zabudowa po drugiej stronie placu Defilad (na razie jednak brak konkretnych planów i projektów, są też przeszkody natury biurokratycznej). Póki co w miejscu tym zapowiedziano więcej zieleni, która pojawi się w 2025 r.
Docelowo w obrębie centrum stolicy zajdą jeszcze większe zmiany. W ramach programu Nowego Centrum Warszawy nastąpi m.in. przebudowa ul. Złotej, Zgoda, Chmielnej oraz Marszałkowskiej. Ulice te zyskają nową, elegancką formę oraz wzbogacą się o zieleń. Warto dodać, że w latach poprzednich w podobny sposób przebudowano okolice ronda Dmowskiego – pojawiły się m.in. nowe nasadzenia, a także nowe przejścia dla pieszych oraz drogi dla rowerów.
W dalszej perspektywie planowane są prace na centralnym odcinku Al. Jerozolimskich – powstają założenia do przebudowy. Warszawa chce wykorzystać szansę, jaką przyniesie przebudowa kolejowej linii średnicowej – podaje UM Warszawa.
