Analiza przedsięwzięcia w ramach PPP cz. II
Analiza prawna każdego ze sposobów realizacji inwestycji w formule PPP powinna zawierać stan prawny składników majątkowych. Szczególnie trzeba tutaj uwzględnić stan prawny tych składników, które są wkładem własnym podmiotu publicznego, przekazanym partnerowi prywatnemu lub spółce SPV.
Analiza prawna projektu PPP
Chodzi tu o jasne określenie, do kogo należy dana nieruchomość, która ma być przekazana przez podmiot publiczny – jaka jest struktura własności, przeznaczenie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, ewentualnie, jakie media znajdują się na danej nieruchomości. I jeszcze jeden element analizy prawnej, mianowicie skutki prawne oraz forma przekazania składników majątkowych po zakończeniu realizacji inwestycji. W modelu BOT po zakończeniu umowy składnik majątkowy przechodzi na własność strony publicznej. Jednak umowa i analiza wstępna powinny szczegółowo określać sposób, w jaki zostanie on przekazany a także stan, w jakim będzie się on znajdował w momencie przekazania. Ustawodawca zabezpieczył tu podmiot publiczny przed niebezpieczeństwem otrzymania składnika majątkowego w złym stanie.
Analiza rodzajów ryzyka
Jest sprawą jasną, że realizując projekt w oparciu o przepisy ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym obie strony ponoszą pewne ryzyko. Ono właśnie stanowi kolejną część analizy. Pierwszy jej element to analiza rodzajów ryzyka i wrażliwości każdego ze sposobów realizacji przedsięwzięcia na rodzaje ryzyka. Ta część powinna zawierać analizę rodzajów ryzyka mających wpływ na przedsięwzięcie. Warto pamiętać, iż rodzajów ryzyka jest bardzo dużo. Można je jednak podzielić na pewne grupy, m.in. takie jak: ryzyka związane z budową, ryzyko o charakterze politycznym, ryzyko o charakterze legislacyjnym, ryzyka finansowe, ryzyko operacyjne, ryzyko dotyczące jakości usług, ryzyko dotyczące efektywności i oszczędności w kosztach. Ryzyko odznacza się tym, że jest mierzalne i można nim zarządzać. Dlatego przed rozpoczęciem każdej inwestycji, która ma być realizowana w formule partnerstwa publiczno-prywatnego należy jasno i wyraźnie zdefiniować wszystkie obszary ryzyka charakterystyczne dla danego przedsięwzięcia, a następnie wyodrębnić instrumenty prawne i finansowe, które pozwolą zminimalizować ryzyko i je alokować. Dlatego podmiot publiczny jest zobowiązany dokonać oceny prawdopodobieństwa wystąpienia poszczególnych rodzajów ryzyka, a także oszacowania wartości poszczególnych rodzajów ryzyk. Mało tego, musi on wskazać narzędzia, jakimi będzie się posługiwał w celu zminimalizowania skutków wystąpienia danego rodzaju ryzyka. Należy bowiem pamiętać, że narzędzia do zarządzania ryzykiem niosą ze sobą dodatkowe koszty. Jeżeli np. pojawia się ryzyko związane z wystąpieniem Siły Wyższej, to narzędziem do zarządzania tym ryzykiem będzie ubezpieczenie. Za polisę jednak trzeba będzie zapłacić i jest to dodatkowy koszt. Stąd ustawodawca oczekuje, że w analizie zostaną wskazane narzędzia i koszty, jakie się z nimi wiążą.
W części poświęconej analizie ryzyka podmiot publiczny musi także zobrazować wpływ poszczególnych rodzajów ryzyk na przedsięwzięcie w tym w zależności od przekazania poszczególnych rodzajów ryzyka podmiotowi publicznemu bądź prywatnemu. Należy tu wyjaśnić, że w przypadku procedur PPP możemy dokonywać tzw. alokacji ryzyka, a więc przenoszenia go na ten podmiot, który ma lepsze narzędzia do zarządzania nim. Dla przykładu, ryzyko związane z uzyskaniem pozwolenia na budowę leży po stronie podmiotu publicznego, ponieważ jemu łatwiej jest uzyskać stosowne pozwolenia. Mało tego nie każdy rodzaj ryzyka ma duży wpływ na cała inwestycję. Są rodzaje ryzyka, które mogą spowodować duże straty czy zachwianie całego projektu. Mówimy tu o tzw. znaczeniu ryzyka dla inwestycji. Dla przykładu, ryzyko braku infrastruktury związanej z przedsięwzięciem ma małe znaczenie dla inwestycji, ale już ryzyko spadku rentowności objawiające się spadkiem lub ostrą regulacją cen sprzedaży lub wzrostem cen nośników kosztów, ma zdecydowanie duże znaczenie dla projektu.
Po zakończeniu analizy rodzajów ryzyka podmiot publiczny jest zobowiązany opracować różne warianty ich podziału pomiędzy podmiot publiczny i prywatny. Następnie określa wpływ przyszłych umów, jakie mają być zawarte w ramach projektu na poziom długu publicznego oraz deficyt sektora finansów publicznych.
Analiza końcowa
Wynikiem przeprowadzonych analiz różnych sposobów realizacji projektu jest porównanie każdego ze sposobu jego realizacji. Dokonując tego porównania, podmiot publiczny powinien brać pod uwagę w szczególności efekty finansowe, korzyści i koszty społeczne oraz podział rodzajów ryzyka pomiędzy oba podmioty oraz ich wpływ na poziom długu publicznego i deficytu sektora finansów publicznych. Wynik zestawienia różnych rozwiązań powinien wskazywać, który ze sposobów realizacji inwestycji przynosi więcej korzyści dla interesu publicznego.
