Brama garażowa. Jakie wymagania musi spełniać brama garażowa? Ważne parametry i normy
Brama garażowa nie jest jedynie zamknięciem garażu czy ozdobą elewacji budynku, choć na pewno to ważne. Wybierając bramę garażową trzeba zwrócić uwagę na jej funkcjonalność i ochronę przed włamaniem. W nowych budynkach energooszczędnych czy tych poddawanych termomodernizacji równie ważne jest, aby brama garażowa chroniła przed ucieczką ciepła.
W artykule:
- Ciepła brama garażowa
- Brama garażowa - która najcieplejsza?
- Izolacja w bramie garażowej to nie wszystko
- Bezpieczeństwo użytkowania bramy garażowej
- Ochrona przed opadaniem bramy garażowej
- Ochrona przed zablokowaniem i zatrzaśnięciem bramy
- Brama garażowa - odporność na włamanie
Ciepła brama garażowa
Brama garażowa może być fabrycznie ocieplona lub nieocieplona. Ta bez termoizolacji lepiej sprawdza się w przypadku garażu wolno stojącego lub nieogrzewanego. Jeśli natomiast jest on ogrzewany, przylega do budynku lub wręcz jest wbudowany w jego bryłę, lepiej zamontować ciepłą bramę garażową, czyli z izolacją termiczną. Co prawda, zwykle to większy wydatek, jednak koszty te zwracają się po kilku latach użytkowania, zarówno w postaci oszczędności w ogrzewaniu, jak i poprawy komfortu cieplnego całego domu.
Brama garażowa jest zwykle jednym ze źródeł ucieczki ciepła z obiektu, co często pomija się przy ocenie izolacyjności termicznej, a przecież wpływa na koszty ogrzewania. W dobie budownictwa energooszczędnego, czy termomodernizowanego ocieplona brama garażowa, eliminująca straty ciepła jest koniecznością.
Do ocieplenia uchylnej bramy garażowej wykorzystuje się zazwyczaj styropian o grubości 20–40 mm, przykryty obudową (panelem) z PVC. Niektóre modele bez fabrycznej izolacji można wypełnić samodzielnie, np. płytami styropianowymi, umieszczając je między profilami konstrukcji. Dostępne są również maty termoizolacyjne, które można przymocować do bramy od wewnątrz. Trzeba jednak pamiętać, że większość producentów zastrzega samodzielne ocieplenie bramy garażowej jako podstawę do utraty gwarancji.
Natomiast bramy garażowej segmentowej i rolowanej w wersji bez izolacji termicznej nie da się już ocieplić po zamontowaniu. W przypadku popularnych ocieplanych bram tego typu izolacją jest styropian lub (częściej) bezfreonowa pianka poliuretanowa, która całkowicie wypełnia panele, dostosowując się do ich kształtu, i tworzy jednolitą i twardą powłokę. Tego typu izolacja termiczna nie ma łączeń i przerw, co minimalizuje ryzyko powstawania mostka termicznego, a także izoluje od hałasu.
Brama garażowa - która najcieplejsza?
Za najcieplejszą uznaje się bramę segmentową – panele wypełnione bezfreonową pianką poliuretanową mają grubość 40–42 mm. Wraz z odpowiednim uszczelnieniem oraz optymalnie dociskanym górnym panelem bramy do nadproża, taka izolacja pozwala uzyskać bardzo dobre właściwości termoizolacyjne (współczynnik przenikania ciepła U w zakresie 1–1,12 W/(m²K)).
Wśród dostępnych na rynku bram są jeszcze cieplejsze, zbudowane z paneli grubości 60 mm, osiągające współczynnik U na poziomie 0,9 W/(m²K), czyli znacznie wyższy od tych 40-milimetrowych.
Warto wiedzieć, że producenci zwykle podają wartość współczynnika przenikania ciepła U segmentów, która jest lepsza niż całej bramy. Na izolacyjność termiczną bramy garażowej mają również wpływ m.in. boczne osłony krawędzi segmentów, przeszklenia, otwory wentylacyjne i połączenia międzysegmentowe.
Izolacja w bramie garażowej to nie wszystko
Aby przez zamkniętą bramę garażową nie uciekało ciepło, wszystkie przestrzenie na łączeniach elementów, wokół ościeżnicy i w progu muszą być uszczelnione. Specjalnie opracowane systemy uszczelnień całego obwodu skrzydła (np. prowadnice i listwy nadprożowe z uszczelnieniem, gumowe profile przypodłogowe) oraz miejsc łączenia jego elementów zapobiegają ucieczce ciepła na zewnątrz, nie dopuszczają zimna, wilgoci, kurzu oraz pyłu, a także zapewniają uzyskanie odpowiednich parametrów izolacyjności cieplnej i akustycznej. Przykładowo ocieplane bramy segmentowe są wyposażone w rozszerzony system uszczelnień: uszczelnienie dolnego panelu (podwójne) oraz międzysekcyjne, a także dodatkową uszczelkę obwodową, niwelującą mostki termiczne pomiędzy ścianą a kątownikami.
Brama garażowa zachowuje właściwości określone przez producenta, pod warunkiem, że jest fachowo zamontowana. Rosnące wymagania dotyczące energooszczędności wymuszają nie tylko produkcję cieplejszych bram, lecz także coraz bardziej zaawansowane technologicznie sposoby montażu. Przykładowo, ocieplona brama garażowa segmentowa może być zamontowana w ościeżnicy z dodatkowym profilem z tworzywa sztucznego, który zapewnia termiczne oddzielenie ościeżnicy od ściany budynku i zwiększa izolacyjność. Warto wiedzieć, że straty ciepła mogą też występować na styku skrzydła i ścian oraz podłogi. W przypadku źle przymocowanej bramy w tych miejscach powstają małe szczeliny, przez które do garażu dostaje się zimne powietrze, dlatego tak istotne jest odpowiednie wyregulowanie pracy uszczelek. Z tego powodu ich mocowanie powinni przeprowadzać specjaliści (np. autoryzowane ekipy) z dużym doświadczeniem i wiedzą na temat nowych technologii montażu.
Bezpieczeństwo użytkowania bramy garażowej
Każda wyprodukowana brama garażowa musi być obecnie oznaczona przez producenta symbolem CE, zgodnie z normą PN-EN 13241+A2:2016-10 (od października 2016 zastępującą PN-EN 13241-1+A1:2012), określającą wymagania dotyczące bezpieczeństwa oraz eksploatacji, zarówno bram przeznaczonych do obiektów mieszkalnych, jak i handlowych bądź przemysłowych. Nie dotyczy ona urządzeń radiowych, dlatego w przypadku ich wykorzystania dodatkowo stosuje się odpowiednie normy Europejskiego Instytutu Norm Telekomunikacyjnych ETSI (z ang. European Telecommunications Standards Institute). Ponadto według PN-EN 13241 bramy garażowe muszą być sprawdzone przez zewnętrzny instytut, certyfikujący pod względem ochrony przed wodą i wiatrem, odporności na napór wiatru, wartości izolacji oraz wielu innych aspektów bezpieczeństwa. Jest on także zobowiązany do przeprowadzenia inspekcji fabrycznej kontroli produkcji, co ma zapewniać zachowanie identycznych parametrów testowanych wyrobów.
W przypadku bardzo popularnych bram z napędem obowiązuje również norma PN-EN 12453:2002, w której określono wymagania dotyczące bezpieczeństwa użytkowania wszystkich typów takich bram w obiektach przemysłowych, handlowych i mieszkalnych.
Producenci bram garażowych – niezależnie od ich rodzaju – muszą zatem mieć stosowne uprawnienia do umieszczenia znaku CE na swoim wyrobie, a także certyfikaty i atesty, które potwierdzają zgodność produktu ze specjalistycznymi regulacjami dla bram. Najważniejsze wymagania, jakie muszą spełniać, dotyczą m.in. mechanizmów i akcesoriów zapewniających bezpieczeństwo użytkowników.
Ochrona przed opadaniem bramy garażowej
Brama garażowa, której skrzydła otwierają się pionowo, powinna mieć mechanizm zabezpieczający przed opadaniem lub niekontrolowanymi ruchami, w razie uszkodzenia pojedynczej części w systemach zawieszenia lub wyważania. Podczas normalnego użytkowania jej ruch może zostać zatrzymany w każdej pozycji. Brama garażowa z napędem zwykle wyposażona jest w przyciski ograniczające, które zatrzymują ją w pozycji pełnego otwarcia i zamknięcia. Jeśli zdarzy się, że nie zadziałają, wówczas mechaniczny hamulec bezpieczeństwa sprężyn, na pionowym prowadzeniu skrzydła, musi zatrzymać ruch bramy w pozycji końcowej. Jako zabezpieczenia najczęściej używa się indywidualnie dobranych sprężyn skrętnych, które zapewniają wyważenie w każdej pozycji, zapobiegając niekontrolowanym ruchom skrzydła. W przypadku pęknięcia takiej sprężyny możliwe jest wyłącznie pełne otwarcie bramy. Mogą one być też wyposażone w dwie niezależne linki nawojowe – każda ma wytrzymałość na obciążenia kilkakrotnie przewyższającą ciężar bramy, co w przypadku zerwania jednej z nich zapewnia bezpieczeństwo użytkownikom.
Ochrona przed zablokowaniem i zatrzaśnięciem bramy
Jeśli poruszające się skrzydło bramy garażowej natrafi na przeszkodę, powinno się ono natychmiast zatrzymać lub powrócić do poprzedniej pozycji. Umożliwiają to różnego rodzaju rozwiązania, m.in.: wyłącznik przeciążeniowy, tzw. listwa bezpieczeństwa zainstalowana w uszczelce progowej, fotokomórki wykrywające przeszkodę w świetle bramy lub wyłącznik przeciążeniowy napędu, unoszący skrzydło o ok. 10 cm, gdy napotka ono na opór.
Bramy otwierające się do góry, które nie są obsługiwane w trybie „przytrzymaj przycisk” (z ang. hold-to-run), nie będą w stanie podnieść dorosłego czy nawet dziecka w sposób niebezpieczny. Chronią przed tym także zamontowane fotokomórki bezpieczeństwa.
Wszystkie elementy, takie jak prowadnice, rolki i sprężyny, powinny mieć osłony chroniące palce przed zatrzaśnięciem oraz zapewniać bezpieczeństwo podczas ewentualnego pęknięcia sprężyny. W przypadku bram segmentowych krawędzie poszczególnych paneli powinny być wyprofilowane tak, aby zapobiegać zakleszczeniu palców lub jakiegokolwiek przedmiotu w szczelinie między segmentami podczas ich ruchu. Do zabezpieczeń tego typu należą także np. zamknięte ukośne prowadnice, uniemożliwiające zatrzaśnięcie pomiędzy systemem pionowego prowadzenia a segmentem bramy. Dodatkowo powinna być wyposażona w system pozwalający na ręczną obsługę, co zapewni bezpieczne użytkowanie nawet w przypadku awarii napędu lub braku zasilania. Zazwyczaj stosuje się mechanizm odryglowania awaryjnego (od wewnątrz za pomocą linki) lub akumulator awaryjny. Jest to konieczne w sytuacji, gdy brama stanowi jedyną drogę wyjścia z garażu. Ponadto bramy garażowe mogą mieć wbudowane drzwi przejściowe. Jednak ze względów bezpieczeństwa takie skrzydło musi być zablokowane, jeśli drzwi są otwarte i niezabezpieczone. Dlatego bramy z napędem elektrycznym powinny mieć przycisk, który w takim przypadku odłączy zasilanie prądem i uniemożliwi ich otwarcie.
Brama garażowa - odporność na włamanie
Fabrycznie zamontowany w bramie zamek wystarczy do ochrony przed włamaniem, ale tylko wtedy, gdy w domu oraz w garażu jest działająca instalacja alarmowa. Jeśli takiej nie ma, powinien to być zamek z klamką obrotową i ryglem, który zwykle zatrzaskuje się po zamknięciu, albo uruchamiany pilotem wraz z napędem bramy. Dostępne są również zamki sterowane elektronicznie zintegrowane z uchwytem, będącym jednocześnie wewnętrznym sterownikiem radiowym.
Aby ochrona przeciwwłamaniowa była bardziej skuteczna, bramy garażowe można wyposażyć w dodatkowy system ryglowania (np. trzypunktowe ryglowanie krawędzi zamykającej), najlepiej wspomagany przez siłownik.
Producenci doskonalą mechaniczne zabezpieczenia tak, aby jak najbardziej utrudnić sforsowanie bramy przez niepowołane osoby i uniemożliwić podważenie skrzydła od zewnątrz. W przypadku bram uchylnych może to być ryglowanie z zapadką obrotową, które dociska naroża płyty do ramy, dzięki czemu jest skuteczniejsze niż zwykłe zamknięcie ze sztangą. Rozwiązanie to można rozszerzyć o dodatkowe ryglowanie na górnej ramie za pomocą zestawu do samodzielnego montażu. W bramach segmentowych bocznych górne i dolne prowadzenie zapewnia dokładne zamykanie, ale można je wspomóc, np. umieszczając z boku skrzydła dwa dodatkowe haki, które połączą jego koniec z boczną ościeżnicą. Natomiast bramy segmentowe górne wyposaża się m.in. w specjalny układ segmentów na wale nawijającym połączonym z napędem, zaś rolowane – w specjalną blokadę antywłamaniową na wale nawijającym.
Na polskim rynku dostępne są również modele z bezpiecznym systemem ryglowania o wysokiej klasie odporności na włamanie WK2 (według normy DIN V ENV 1627-1630), co potwierdzają uzyskiwane przez producentów odpowiednie certyfikaty, np. niemiecki TÜV NORD lub holenderski SKG (przyznawany zgodnie z normą NEN 5096).
Układ sterowania, który pozwala otworzyć bramę garażową poprzez naciśnięcie przycisku, utrzymuje ją także zamkniętą, chroniąc garaż przed nieuprawnionym dostępem. Ponadto stosowane są alarmy akustyczne, np. o natężeniu 110 dB(A), mające odstraszyć intruza.
Producenci proponują jednak o wiele więcej – rozwiązania wykorzystujące inteligentne technologie, które wspomagają nie tylko radiowe sterowanie napędem bramy, lecz także działanie zabezpieczeń mechanicznych oraz indywidualną kontrolę dostępu do garażu. W dodatku zarządzanie kodowanym sygnałem radiowym jest w pełni zabezpieczone przed skopiowaniem, co zapobiega jakiejkolwiek niepożądanej ingerencji osób niepowołanych.
Oferowane aplikacje mobilne umożliwiają zdalne sterowanie napędami za pomocą smartfona lub tabletu. Pozwalają również na kontrolę położenia kilku urządzeń, np. bramy garażowej i wjazdowej z napędem oraz stanu zaryglowania drzwi zewnętrznych. Dzięki temu w dowolnym momencie można sprawdzić, czy brama jest otwarta i w razie potrzeby zdalnie ją zamknąć, a także ustalić, czy budynek jest odpowiednio zabezpieczony i w trakcie nieobecności domowników nikt nie próbował się do niego dostać. Wśród tego rodzaju aplikacji są również takie, które umożliwiają (np. za pośrednictwem modułu on-line) nadanie uprawnień dostępu do garażu konkretnym osobom w danym terminie i na określony czas, a w razie potrzeby szybkie ich cofnięcie lub sprawdzenie historii wejść użytkowników. Dzięki wykorzystaniu technologii NFC oraz RFID stacja kodująca, którą może być również telefon z wi-fi, elektroniczna wkładka do zamka oraz nośniki uprawnień (specjalnie zaprogramowane karty lub breloki) pozwalają na bezprzewodową kontrolę dostępu i wychwycenie prób włamania.
