Za co wybudować stadion?

Przynależność Polski do struktur Unii Europejskiej stwarza spore możliwości dofinansowania obiektów należących do infrastruktury sportowej. Ale to nie wszystko. Dzięki podpisanemu rozporządzeniu, gminy mogą budować stadiony razem z prywatnym przedsiębiorcą. Wsparcia na modernizację i budowę udziela również państwo.

Budowa stadionu to inwestycja rzędu nawet 360 mln zł. Tyle dla przykładu będzie kosztować nowy stadion Legii. Warszawa zdecydowała się na budowę stadionu wspólnie z prywatnym przedsiębiorcą. Zgodnie z zapowiedzią, wykonawca zostanie wyłoniony w sierpniu. W szranki stanęły trzy konsorcja: ITI Holding S.A. z klubem Legia i Hotchief Cinstruction AG, Fundacja CWKS Legia z portugalskim Amorim Immobiliaria oraz niemieckie HMB Stadien und Sportsstattenbauu GmbH. Początkowo, jak wyjaśnił dyrektor biura prezydenta Warszawy, Rafał Pasieka, "firm zgłosiło się cztery, ale jedna nie została dopuszczona". Kryteria wyboru będą następujące: jak najkrótszy czas użytkowania stadionu i najmniejsza dopłata od miasta dla wykonawcy. Nie bez znaczenia  okaże się też tutaj szybki czas realizacji zamówienia i jakość – punktowane będzie wykonanie dachu ruchomego.

Jak partner z partnerem

Partnerstwo Publiczno-Prywatne, bo o nim tutaj mowa, to świetne rozwiązanie na poprawę gospodarki – tak uważa większość ekonomistów. Upraszczając, polega ono na tym, że gmina poszukuje prywatnego przedsiębiorcy, podpisuje z nim umowę, a następnie ów prywatny inwestor buduje dany obiekt z własnych środków. W przypadku wspomnianego stadionu warszawskiej Legii wkład miasta w budowę stadionu wynosiłby co najwyżej 180 mln zł. Resztę musi pokryć prywatny inwestor. Jakie korzyści czerpie zatem z udziału w przedsięwzięciu prywatna firma? Otóż, prywatny wykonawca w zamian przez określony czas korzysta z obiektu, pobierając opłatę za jego użytkowanie. Przedsiębiorca może zarządzać obiektem i dzielić się zyskiem z gminą. Dzięki stadionowi za pośrednictwem klubów sportowych miasto ma możliwość propagowania szeroko rozumianej kultury fizycznej, a z drugiej strony prywatny przedsiębiorca, jeśli otrzyma zgodę, może udostępnić powierzchnię np. pod kluby fitness. Zalet oczywiście jest więcej. Miasto nie ma wystarczającego doświadczenia w realizacji imprez sportowych i artystycznych, a także w budowaniu tak dużych obiektów. Współpraca między sektorem publicznym a prywatnym jest szczególnie atrakcyjna dla gmin, które nie mogą sobie pozwolić na samodzielne inwestycje. W przypadku wspólnych projektów łatwiej jest również wykorzystać unijne dofinansowanie.

Na Zachodzie budowa stadionów jako projektów PPP jest zjawiskiem powszechnym.

Źródło: Project Finance

W Polsce dopiero zaczyna się korzystać z tej możliwości finansowania inwestycji i  oprócz stadionu Legii w formule PPP finansowany ma być również stadion Klubu Grzegórzeckiego. Przetarg i związane z nim formalności mogą jednak okazać się zniechęcające. Tak jest w przypadku powstającego Stadionu Olimpijskiego we Wrocławiu. I choć, jak mówi Jarosław Maroszek - dyrektor Biura Sportu i Rekreacji w Urzędzie Miasta Wrocław, miasto dopiero zastanawia się nad wyborem optymalnego sposobu finansowania inwestycji. PPP ze względu na długi okres przygotowań w zasadzie nie jest rozważane jako źródło finansowania modernizacji obiektu. Wrocław zamierza raczej skorzystać ze środków unijnych.

Po unijne wsparcie

Wsparcie unijne w zakresie dofinansowania inwestycji infrastruktury sportowej pozwala zmniejszyć dysproporcje między Polską a krajami Unii Europejskiej. Nowa perspektywa na lata 2007-2013 przewiduje pojawienie się nowych instrumentów dofinansowywania budowy stadionów. Realizacja celów wyznaczonych w Narodowym Planie Rozwoju ma nastąpić w układzie pięciu programów horyzontalnych, w ramach których będzie wdrażanych 16 sektorowych programów operacyjnych zarządzanych na poziomie województwa. Wsparcie dla modernizacji i budowy stadionów będzie można też otrzymać z programu zarządzanego na poziomie krajowym - z Programu Operacyjnego "Spójność terytorialna i konkurencyjność regionów".

W ciągu dwóch lat naszej obecności w strukturach unijnych, Unia dołożyła się już w Polsce do budowy wielu obiektów sportowych. Częściowo sfinansowała budowę stadionu Corony w Kielcach (łączny koszt inwestycji wynosił 48 mln zł, z czego miasto zapłaciło 26 mln, reszta pochodziła ze środków unijnych i budżetu państwa). Środki na modernizację przyznawano w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. W perspektywie na lata 2004-2006 fundusze można otrzymać w ramach Priorytetu  3 "Rozwój lokalny", w poddziałaniu 3.5.1 "Lokalna infrastruktura edukacyjna i sportowa". Istnieje również możliwość otrzymania wsparcia w ramach Priorytetu 1 "Modernizacja i rozbudowa infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów", poddziałanie 1.3.1 "Regionalna infrastruktura edukacyjna i sportowa", ale w tym przypadku obiekty sportowe muszą być powiązane z działalnością szkół wyższych.

W latach 2004-2006 na realizację działania 3.5.1 przewidziano około 54 mln euro z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Poziom dofinansowania z EFRR mógł sięgać do 75 proc. kosztów kwalifikowanych projektu. Zwrócić trzeba uwagę, że zasadniczym celem poddziałania był rozwój infrastruktury dydaktycznej, a nie sportowej. Wiele projektów dotyczyło zatem budowy lub modernizacji budynków szkolnych.

Pod koniec 2005 roku w ramach ZPORR realizowane były dwa projekty dotyczące stadionów, po 1 w ramach poddziałań 1.3.1 oraz 3.5.1. (beneficjenci: Olsztyńska Szkoła Wyższa oraz Gmina Nowe). Ponadto w marcu 2006 roku dołączył do nich jeszcze jeden projekt - mianowicie - wspomniany stadion w Kielcach. Dofinansowanie z EFRR wyniosło w tym przypadku 3,8 mln zł.

Unia Europejska pozwala się ubiegać także o dofinansowanie w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego "Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego i rozwój obszarów wiejskich". Wiele projektów operacyjnych dotyczących infrastruktury sportowej było realizowanych właśnie z tego programu.

Stadiony współfinansowane przez UE według stanu na koniec 2005 r. (dane Ministerstwa Rozwoju Regionalnego).

Źródło: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego

Państwo pomoże

Stadiony jako obiekty o szczególnym znaczeniu dla sportu mogą uzyskać dofinansowanie ze środków z budżetu państwa. Z tego rodzaju wsparcia skorzystał między innymi obiekt kielecki - w przypadku którego dofinansowanie wyniosło 3,27 mln zł. czy stadion krakowskiej Wisły (dofinansowany w wysokości 43,618 mln) . Nad tą formą finansowania inwestycji zastanawiają się także wrocławianie.

Aby otrzymać dofinansowanie z budżetu państwa, należy złożyć wniosek do ministra sportu o wpisanie przedsięwzięcia do programu inwestycji o szczególnym znaczeniu dla sportu. Wartość udzielanego wsparcia z reguły nie przekracza 50 proc. wartości kosztorysowej inwestycji. Są jednak pewne wyjątki od tej reguły. Wyższe wsparcie mogą otrzymać przedsięwzięcia, których inwestorem jest polski związek sportowy, akademia wychowania fizycznego lub inna szkoła wyższa czy jednostka samorządu terytorialnego prowadząca szkołę mistrzostwa sportowego. Mogą one uzyskać do 99 proc. wartości kosztorysowej inwestycji. 90-procentowe dofinansowanie obejmuje także te inwestycje, które odgrywają istotne znaczenie w infrastrukturze sportowej bądź stanowią bazę dla przygotowań olimpijskich. Nieco mniejsze dofinansowanie, bo do 70 proc. wartości kosztorysowej inwestycji przysługuje przedsięwzięciom, których inwestorami są na przykład polski związek sportowy, akademia wychowania fizycznego lub inna szkoła wyższa oraz jednostka samorządu terytorialnego prowadząca szkołę mistrzostwa sportowego.

Warto zaznaczyć, że umowa o dofinansowanie danej inwestycji ulega rozwiązaniu, jeśli w pół roku od jej zawarcia wnioskodawca nie przedłoży żadnej faktury do realizacji. W przypadku tego dofinansowania nie przewiduje się również refundacji wcześniej opłaconych faktur i rachunków.

Środki z budżetu państwa to trzecie źródło finansowania modernizacji lub budowy stadionów. Do ogólnej puli środków trzeba jeszcze dodać te z budżetu miasta. Może dużo formalności, ale w rezultacie jeszcze więcej pieniędzy.