Uprawnienia budowlane: Prawo budowlane do poprawki
Rząd i parlament mają 12 miesięcy na poprawienie Prawa budowlanego w części dotyczącej ograniczenia zakresu uprawnień budowlanych. Trybunał Konstytucyjny przyznał rację Polskiej Izbie Inżynierów Budownictwa (PIIB), że tę sprawę powinna regulować ustawa, a nie - jak obecnie - rozporządzenie ministra odpowiedzialnego za budownictwo.
Wniosek do Trybunału Konstytucyjnego PIIB złożyła w marcu 2015 r. Zwróciła uwagę na niezgodności z Konstytucją RP przepisów Prawa budowlanego oraz rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju z 11 września 2014 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie. Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem przedstawicieli PIIB, Sejmu, Ministra Inwestycji i Rozwoju oraz Prokuratora Generalnego i Rzecznika Praw Obywatelskich, Trybunał Konstytucyjny wydał 7 lutego 2018 wyrok, w którym przyznał rację argumentacji PIIB.
Zakres uprawnień budowlanych musi określać ustawa
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 16 pkt 3 ustawy Prawo budowlane w zakresie, w jakim upoważnia właściwego ministra do określenia w rozporządzeniu „ograniczenia zakresu uprawnień budowlanych” oraz nie zawiera w tym zakresie wytycznych co do treści tego rozporządzenia, jest niezgodny z art. 65 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Zdaniem TK, ograniczenie uprawnień budowlanych, jako ograniczenie konstytucyjnej wolności wykonywania zawodu może nastąpić wyłącznie w ustawie Prawo budowlane, a nie w rozporządzeniu.
Kolejnym punktem wniosku do TK był § 22 pkt 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 11 września 2014 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (oraz dwóch załączników nr 2 i 3) zaopiniowane przez PIIB jako niezgodne z art. 14 ust. 1 pkt 3 lit. c i art. 16 Prawa budowlanego. Trybunał uznał, iż jak wynika z tej ustawy, specjalność inżynieryjna kolejowa jest jedna i przepisami rozporządzenia nie można dokonać zmiany i podziału tej specjalności na dwie, tj.: inżynieryjną kolejową w zakresie kolejowych obiektów budowlanych oraz inżynieryjną kolejową w zakresie sterowania ruchem kolejowym. To może się dokonać również tylko na mocy ustawy.
Ponieważ TK uznał nieważności (niekonstytucyjności) art. 16 pkt 3 Prawa budowlanego jako niezgodnego, który był podstawą do wydania rozporządzenia wprowadzającego ograniczenia i zmiany w zakresie nadawanych przez PIIB uprawnień budowlanych, oddalił pozostałe zastrzeżenia PIIB w poszczególnych specjalnościach, ponieważ „stwierdzenie niezgodności przepisu ustawowego upoważniającego do wydania rozporządzenia oznacza utratę umowy przepisów samego rozporządzenia, dlatego też niecelowym jest dalsze prowadzenia postępowania w tym zakresie”.
Co oznacza wyrok Trybunału Konstytucyjnego?
Od momentu ogłoszenia wyroku TK w Dzienniku Ustaw, po upływie 12 miesięcy, tracą moc wymienione przez TK przepisy Prawa budowlanego i rozporządzenia w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie. Jest to czas, w którym musi zostać poprawione Prawo budowlane (albo powstać nowe zapisy w Kodeksie urbanistyczno-budowlanym), trzeba znowelizować też rozporządzenie o funkcjach technicznych, eliminując z niego niekonstytucyjność rozwiązań. Uspokajamy, że uprawnienia budowlane wydane do wyroku TK nie tracą swojej ważności, a do czasu „naprawy” przepisów będą one wydawane na obowiązującej podstawie prawnej.
Prawo budowlane: art. 16 niezgodny z konstytucją
Poniżej, dla pełniejszego obrazu dla wyroku TK poniżej treść art. 16, został uznany za niekonstytucyjny.
Art. 16 [Upoważnienia] Minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw szkolnictwa wyższego określi, w drodze rozporządzenia:
1) rodzaje i zakres przygotowania zawodowego do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie:
a) kierunki studiów wyższych odpowiednie lub pokrewne dla danej specjalności,
b) wykaz zawodów związanych z budownictwem,
c) wykaz specjalizacji wyodrębnionych w ramach poszczególnych specjalności,
2) sposób stwierdzania posiadania przygotowania zawodowego i jego weryfikacji, w tym sposób:
a) dokumentowania i weryfikacji posiadanego wykształcenia, a także kwalifikowania,
b) stwierdzania przygotowania zawodowego oraz jego dokumentowania do uzyskania specjalizacji techniczno-budowlanej,
c) dokumentowania i odbywania praktyki, a także kryteria uznawania praktyki,
d) przeprowadzania egzaminu ze znajomości procesu budowlanego oraz umiejętności praktycznego zastosowania wiedzy technicznej,
3) ograniczenia zakresu uprawnień budowlanych
- mając na względzie zapewnienie przejrzystego i sprawnego przeprowadzania czynności związanych z nadawaniem uprawnień budowlanych, a także uznawaniem praktyk zawodowych.
