Trybunał Konstytucyjny w sprawie opłaty adiacenckiej

Przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami obowiązujące od 15 lutego 2000 roku do 21 września 2004 roku naruszały konstytucyjną zasadę zaufania – taki wyrok wydał 2 kwietnia 2007 roku Trybunał Konstytucyjny w sprawie skargi dotyczącej opłaty adiacenckiej od wzrostu wartości nieruchomości.

Skargę do Trybunału Konstytucyjnego wnieśli właściciele nieruchomości, których obciążono opłatą adiacencką od wzrostu wartości nieruchomości, kilka lat po dokonanym podziale gruntu. Kiedy podejmowali decyzję o podziale działek, a także kiedy organ administracji go zatwierdził, na terenie gminy, w której znajdowała się nieruchomość, nie obowiązywała opłata adiacencka wynikająca z uchwały rady gminy. Stawka opłaty została ustalona w drodze uchwały dopiero po uprawomocnieniu się decyzji o podziale nieruchomości. Właściciele zostali nią obciążeni po kilku latach. Ponieważ istnieje możliwość odwołania się, uczynili to, jednak bez rezultatów. Zaskarżyli więc przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami do Trybunału Konstytucyjnego.

Zastrzeżenia co do zapisów w ustawie o gospodarce nieruchomościami

Jego zdaniem, ustawa stwarzała stan niepewności co do samego nałożenia opłaty oraz jej wysokości. Zainteresowani nie wiedzieli, czy rada gminy podejmie stosowną uchwałę, jakie określi stawki i czy zarząd gminy ustali opłatę. Ustawodawca wyznaczał jednocześnie trzyletni okres dla takiego stanu. W tym czasie właściciel nieruchomości oraz użytkownik wieczysty nie mieli pewności, czy opłata adiacencka zostanie ustalona i jaka będzie jej wysokość. Nie byli też w stanie przewidzieć, czy będą uiszczać opłaty według stawek obowiązujących w dniu podziału nieruchomości, czy też według stawek z dnia ustalenia opłaty ani czy stawki raz ustalone nie ulegną zmianie.

Jak podał w uzasadnieniu Trybunał Konstytucyjny, niemałe znaczenie miała również długość okresu niepewności. Ustawa nie przewidywała szczególnych rozwiązań mających ograniczyć ten okres. Trybunał stwierdził, że kwestionowane przepisy naruszały konstytucyjną zasadę zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa.

Opłata adiacencka

Opłata adiacencka jest ustawowym obowiązkiem uczestniczenia w kosztach budowy komunalnych urządzeń infrastruktury technicznej spoczywający na właścicielach gruntów oraz użytkownikach wieczystych, którzy nie wnoszą opłat rocznych za użytkowanie wieczyste. Opłatę nakłada się również w przypadku nieruchomości, które zyskały na wartości w wyniku podziału gruntu. Powinny ją wnieść także osoby, które otrzymały nowe nieruchomości w wyniku scalenia.