Nieważność decyzji o pozwoleniu na budowę

2005-12-29 17:41
Pozwolenie na budowę
Autor: Jupiterimage Nieważność decyzji o pozwoleniu na budowę

Decyzja o pozwoleniu na budowę jest jedną z najważniejszych decyzji administracyjnych wydawanych w toku procesu inwestycyjno-budowlanego. Podlega ona zawartym w k.p.a. regulacjom ogólnym. Regulacje te – w zakresie stwierdzenia nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę – współistnieją z normami szczególnymi zawartymi w przepisach Prawa ochrony środowiska, a pośrednio również Prawa budowlanego.

Organ właściwy w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę

Nieważność decyzji stwierdza – zgodnie z art. 157 § 1 k.p.a. – organ wyższego stopnia względem organu, który wydał decyzję obarczoną wadą nieważności. W przypadku decyzji o pozwoleniu na budowę organem tym jest wojewoda. Natomiast w przypadku decyzji o pozwoleniu na budowę w zakresie obiektów i robót budowlanych, o których mowa w art. 82 ust. 3 Prawa budowlanego (patrz a) – organem właściwym jest Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego. Są to obiekty usytuowane na terenie pasa technicznego, portów i przystani morskich, morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej, a także na innych terenach przeznaczonych do utrzymania ruchu i transportu morskiego (pkt 1); hydrotechnicznych piętrzących, upustowych, regulacyjnych, melioracji podstawowych oraz kanałów i innych obiektów służących kształtowaniu zasobów wodnych i korzystaniu z nich, wraz z obiektami towarzyszącymi (pkt 2); dróg publicznych krajowych i wojewódzkich wraz z obiektami i urządzeniami służącymi do utrzymania tych dróg i transportu drogowego oraz sytuowanymi w granicach pasa drogowego sieciami uzbrojenia terenu – niezwiązanymi z użytkowaniem drogi, a w odniesieniu do autostrad i dróg ekspresowych – wraz z obiektami i urządzeniami obsługi podróżnych, pojazdów i przesyłek (pkt 3); usytuowanych na obszarze kolejowym (pkt 3a); lotnisk cywilnych wraz z obiektami i urządzeniami towarzyszącymi (pkt 4); usytuowanych na terenach zamkniętych (pkt 5).

Postępowanie w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę

Stwierdzenie nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę wymaga przeprowadzenia postępowania w tej sprawie. Organ wszczyna je z urzędu lub na wniosek. Zgodnie z art. 84b ust. 3 Prawa budowlanego – organ administracji architektoniczno-budowlanej w przypadku otrzymania takiego wniosku od organu nadzoru budowlanego musi wszcząć postępowanie z urzędu.
Wszczęcie postępowania nie przesądza jeszcze jego końcowego efektu. Rozstrzygnięcie zależy wyłącznie od oceny organu administracji architektoniczno-budowlanej.
Warto wiedzieć, że zgodnie z art. 159 § 1 k.p.a. wszczęcie postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej nie wstrzymuje wykonania tej decyzji. Oznacza to, że prowadzenie robót budowlanych jest możliwe także po wszczęciu postępowania.

Przesłanki pozytywne stwierdzenia nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę

Stwierdzenie nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę powinno nastąpić w ściśle określonych przypadkach. I tak - zgodnie z art. 156 § 1 k.p.a. – za nieważną uznaje się taką decyzję administracyjną, która:

  • została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości (art. 156 § 1 pkt 1 k.p.a.),
  • została wydana bez podstawy prawnej (art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.),
  • została wydana z rażącym naruszeniem prawa (art. 156 § 1 pkt 2 in fine k.p.a.),
  • dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną (art. 156 § 1 pkt 3 k.p.a.),
  • została skierowana do osoby, która nie jest stroną w sprawie (art. 156 § 1 pkt 4 k.p.a.),
  • była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały (art. 156 § 1 pkt 5 k.p.a.),
  • w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą (art. 156 § 1 pkt 6 k.p.a.),
  • zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa (art. 156 § 1 pkt 7 k.p.a.).

Decyzja o pozwoleniu na budowę została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości

W przypadku, kiedy decyzja o pozwoleniu na budowę została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości - zgodnie z art. 156 § 1 pkt 1 k.p.a. - jest ona nieważna. Przepis ten dotyczy zarówno naruszenia właściwości rzeczowej, jak i naruszenia właściwości miejscowej. Przykładem może być decyzja o pozwoleniu na budowę wojewódzkiej drogi publicznej wydana przez starostę.

Decyzja o pozwoleniu na budowę wydana została bez podstawy prawnej

Jeśli decyzję o pozwoleniu na budowę wydano bez podstawy prawnej – o czym mowa w art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. – właściwy organ jest zobligowany do stwierdzenia nieważności tej decyzji. Zapis ten dotyczy przypadków wydania decyzji o pozwoleniu na budowę z zastosowaniem przepisów regulujących diametralnie odmienny stan faktyczny.

Decyzja o pozwoleniu na budowę została wydana z rażącym naruszeniem prawa

Zgodnie z art. 156 § 1 pkt 2 in fine k.p.a., należy stwierdzić nieważność decyzji o pozwoleniu na budowę, jeśli została wydana z rażącym naruszeniem prawa. Przykładem może być wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę bez uprzedniego przeprowadzenia prawidłowego postępowania wyjaśniającego.

Decyzja o pozwoleniu na budowę dotyczy sprawy już rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną

W sytuacji, kiedy gdy decyzja o pozwoleniu na budowę dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną – o czym mowa w art. 156 § 1 pkt 3 k.p.a. – należy stwierdzić nieważność tej decyzji. Przepis ten  stanowi gwarancję trwałości ostatecznej decyzji administracyjnej.

Decyzja o pozwoleniu na budowę została skierowana do osoby, która nie jest stroną w tej sprawie

Stwierdzenie nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę – zgodnie z art. 156 § 1 pkt 4 k.p.a. – powinno nastąpić także wtedy, gdy decyzja została skierowana do osoby, która nie jest stroną w sprawie. Przykładem może być sytuacja, w której skierowano decyzję o pozwoleniu na budowę do organu osoby prawnej, zamiast do - będącej podmiotem praw i obowiązków - samej osoby prawnej.

Decyzja o pozwoleniu na budowę była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały

W przypadku, kiedy decyzja o pozwoleniu na budowę była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały – zgodnie z art. 156 § 1 pkt 5 k.p.a. – jest ona nieważna. Warunkiem stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej na podstawie art. 156 § 1 pkt 5 k.p.a. jest równoczesne zaistnienie przesłanek określonych w tym przepisie.

Decyzja o pozwoleniu na budowę w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą

Jeśli wykonanie decyzji o pozwoleniu na budowę wywołałoby czyn zagrożony karą, właściwy organ jest zobligowany – zgodnie z art. 156 § 1 pkt 6 k.p.a. – do stwierdzenia nieważności tej decyzji. W zasadzie ten przepis jest martwy; trudno jest w praktyce spotkać decyzję o pozwoleniu na budowę dotkniętą wadą, o której mowa w art. 156 § 1 pkt 6 k.p.a.

Decyzja o pozwoleniu na budowę zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa

Zgodnie z art. 156 § 1 k.p.a. stwierdzenie nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę powinno nastąpić wtedy, gdy zawiera ona wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa. I tak art. 11 Prawa ochrony środowiska stanowi, że decyzja wydana z naruszeniem przepisów dotyczących ochrony środowiska jest nieważna. Oznacza to, że należy stwierdzić nieważność decyzji o pozwoleniu na budowę w przypadku przedsięwzięcia, które może znacząco oddziaływać na środowisko lub obszar Natura 2000. Za nieważną należy także uznać decyzję, która została wydana bez uprzedniego przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko lub z naruszeniem przepisów normujących udział społeczeństwa w przedmiotowym postępowaniu. Nieważna będzie także decyzja o pozwoleniu na budowę dla zamierzenia, które może transgranicznie oddziaływać na środowisko, a przed jej wydaniem nie przeprowadzono postępowania wyjaśniającego ten problem.

Przesłanki negatywne stwierdzenia nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę

Zgodnie z art. 156 § 2 k.p.a., nieważności decyzji administracyjnej - mimo zaistnienia którejkolwiek z przesłanek pozytywnych stwierdzenia nieważności, o których mowa w art. 156 § 1 pkt 1, 3, 4 i 7 k.p.a. – nie stwierdza się wtedy, kiedy od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło 10 lat.
Nieważności decyzji administracyjnej nie stwierdza się także – o czym mowa w art. 156 § 2 in fine k.p.a. – gdy wywołała ona nieodwracalne skutki prawne.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę

Rozstrzygnięcie w przedmiocie nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę następuje (art. 158 § 1 k.p.a.) w formie decyzji administracyjnej, przy czym pamiętać należy, że jest to decyzja wydana w nowej sprawie. Zgodnie z tym należy przyjąć, że decyzja w przedmiocie stwierdzenia nieważności pozwolenia na budowę jest decyzją wydaną w pierwszej instancji i w związku z tym można się od niej odwołać. Odwołanie nie wymaga szczegółowego uzasadnienia. Należy je wnieść – za pośrednictwem organu, który wydał decyzję – do właściwego organu w terminie 14 dni.

Odmowa stwierdzenia nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę

W przypadku zaistnienia jednej z przesłanek pozytywnych nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę, właściwy organ jest zobligowany stwierdzić nieważność tej decyzji administracyjnej.

Stwierdzenie nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę

W sytuacji wystąpienia którejkolwiek z przesłanek pozytywnych nieważności decyzji - przy jednoczesnym braku przesłanek negatywnych nieważności decyzji – organ powinien stwierdzić nieważność pozwolenia na budowę. Stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej może dotyczyć zarówno całej decyzji, jak również tylko jej części. Rozpoczęcie lub wznowienie budowy w przypadku stwierdzenia nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę może nastąpić po wydaniu nowej decyzji o pozwoleniu na budowę (art. 37 ust. 2 Prawa budowlanego).

Stwierdzenie wydania decyzji o pozwoleniu na budowę z naruszeniem prawa

Jeśli natomiast z przesłanką pozytywną nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę występuje przesłanka negatywna, organ jest zobligowany do stwierdzenia wydania decyzji o pozwoleniu na budowę z naruszeniem prawa. W omawianym przypadku decyzja – mimo, że została wydana z naruszeniem prawa – pozostaje w obrocie prawnym.
Przypadki stwierdzenia wydania decyzji o pozwoleniu na budowę z naruszeniem prawa – ze względu na charakter przesłanek negatywnych stwierdzenia nieważności decyzji, tj. upływu czasu – zdarzają się sporadycznie.

Czy artykuł był przydatny?
Przykro nam, że artykuł nie spełnił twoich oczekiwań.
Podziel się opinią
Grupa ZPR Media sprzeciwia się głoszeniu opinii noszących znamiona mowy nienawiści przepełnionych pogardą czy agresją. Jeśli widzisz komentarz, który jest hejtem, powiadom nas o tym, klikając zgłoś. Więcej w REGULAMINIE
Czytaj więcej