Kodeks pracy 2023 - zmiany od 7 kwietnia 2023. Za co rekompensaty, kiedy kontrole pracy zdalnej?

Kodeks pracy w nowej odsłonie obowiązuje od 7 kwietnia 2023. Nowelizacja wprowadziła do przepisów prawa m.in. świadczenie pracy w formie zdalnej. Zmiany dotyczą zarówno pracowników, jak i pracodawców. Jakie zasady pracy zdalnej w Kodeksie pracy 2023?

Spis treści

1. Kodeks pracy 2023 - zmiany w przepisach
2. Kiedy pracodawca nie może odmówić pracy zdalnej wg Kodeksu pracy?
3. Zmiany w Kodeksie pracy 2023 - obowiązki pracodawcy
4. Jakie rekompensaty dla pracownika w ramach pracy zdalnej 2023?
5. Kodeks pracy 2023 - możliwość kontroli pracownika w systemie zdalnym

Kodeks pracy 2023 - zmiany w przepisach

Zgodnie z nowymi przepisami praca zdalna będzie mogła być całkowicie wykonywana w miejscu wskazanym przez pracownika lub tylko częściowo (hybrydowo). Wszystko oczywiście na skutek uzgodnień pracownika z pracodawcą. Pracownik będzie mógł pracować zdalnie zarówno w przypadku zawierania umowy o pracę, jak i w trakcie obowiązującego już zatrudnienia, z tą różnicą, że zatrudnieni będą musieli złożyć do pracodawcy specjalny wniosek o rozpoczęcie pracy zdalnej złożony w postaci papierowej lub elektronicznej. Aktualnie nie ma jeszcze ustawowego wzoru wniosku o świadczenie pracy w formie zdalnej. 

Najważniejsze zmiany w Kodeksie pracy 2023 dotyczące pracy zdalnej to:

• ustalenie dokładnego miejsca wykonywania pracy zdalnej,
• możliwość wykonywania pracy zdalnej na wniosek pracownika,
• regulacja warunków lokalowych i technicznych pracownika wykonującego prace zdalną,
• unormowanie obowiązków pracownika w miejscu wykonywania pracy zdalnej,
• unormowanie prawa do kontroli pracownika przez pracodawcę w miejscu wykonywania pracy zdalnej,
• obowiązek pracodawcy w zakresie zapewnienia pracownikowi wykonującemu pracę zdalną materiałów i narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej, a także pokrycia kosztów energii elektrycznej oraz usług telekomunikacyjnych niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej,
• ekwiwalent pieniężny dla pracownika, w sytuacji gdy pracodawca nie zapewni mu niezbędnych urządzeń i materiałów,
• ustalenie przepisów BHP dotyczących pracy zdalnej.

Ponadto praca zdalna ma być obowiązkowa w kilku przypadkach, czyli:

• stanu nadzwyczajnego,
• zagrożenia epidemicznego,
• działania siły wyższej.

Dodatkowo, każdy pracownik zyska prawo do 24 dni okazjonalnej pracy zdalnej, czyli pracy zdalnej na żądanie, w ciągu roku kalendarzowego. Przepis ma być stosowany w okolicznościach incydentalnych, uzasadnionych wyłącznie potrzebą pracownika. Przykładem może być konieczność opieki nad członkiem rodziny.

• Praca zdalna - przepisy od 7 kwietnia 2023! Jak nowy Kodeks pracy zmienia pracę zdalną?

Ponadto rząd chce wprowadzić m.in. dłuższe urlopy rodzicielskie i nowy urlop opiekuńczy. Jeżeli chodzi o urlop rodzicielski, dochodzi 9 tygodni niepodzielnego urlopu, który będzie dedykowany dla ojców. W związku z tym urlop rodzicielski będzie wynosił 41 tygodni lub 43 tygodnie, jeżeli urodzą się bliźniaki - tłumaczyła minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg. Więcej o nowych urlopach piszemy w artykule - Zmiany w urlopach 2023 - dodatkowe dni urlopu i dłuższy urlop rodzicielski. Ustawa przyjęta!

Kiedy pracodawca nie może odmówić pracy zdalnej wg Kodeksu pracy?

Według ustaleń dotyczących nowych zapisów w Kodeksie pracy dotyczących zasad pracy zdalnej, pracodawca nie może odmówić wykonywania pracy na odległość w przypadku:

• pracownicy w ciąży,
• pracownika wychowującemu dziecko do ukończenia przez nie 4 roku życia,
• pracownika sprawującemu opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadającymi orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności,
• pracownika-rodzica dziecka posiadającego zaświadczenie, o ciąży powikłanej oraz w sytuacji niepowodzeń położniczych,
• pracownika-rodzica dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności określonym w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (nawet po ukończeniu przez nie 18 roku życia),
• pracownika-rodzica dziecka posiadającego odpowiednio opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych (nawet po ukończeniu przez nie 18 roku życia).

Jeżeli wniosek o wykonywanie pracy zdalnej zostanie złożony przez pracownika, pracodawca ma 7 dni roboczych od dnia złożenia pisma na odpowiedź w formie papierowej lub elektronicznej. Pracodawca, nawet w powyższych przypadkach, może odmówić uwzględnienia wniosku, gdy wykonywanie pracy w trybie zdalnym nie będzie możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika.

Zmiany w Kodeksie pracy 2023 - obowiązki pracodawcy

Pracodawca, który wprowadzi w firmie system pracy zdalnej, będzie zobowiązany do: 

• zapewnienia materiałów i narzędzi pracy,
• zapewnienia instalacji, serwisu i konserwacji narzędzi pracy lub pokrycia niezbędnych kosztów z tym związanych,
• pokrycia kosztów energii elektrycznej oraz usług telekomunikacyjnych niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej,
• pokrycia innych kosztów bezpośrednio związanych z wykonywaniem pracy zdalnej (o ile zwrot takich kosztów został określony w porozumieniu albo regulaminie),
• zapewnienia niezbędnych szkoleń i pomocy technicznej. 

Jakie rekompensaty dla pracownika w ramach pracy zdalnej 2023?

Jeżeli pracodawca nie zapewni materiałów i narzędzi, pracownik będzie mógł korzystać ze swoich jeżeli takie posiada, ale wtedy będzie mu przysługiwał ekwiwalent pieniężny, w wysokości ustalonej z pracodawcą. Chodzi o wykorzystywanie m.in. prywatnego laptopa. Zamiast wypłacania ekwiwalentu pracodawca będzie mógł również wypłacać ryczałt. Jego wysokość ma odpowiadać przewidywanym kosztom ponoszonym przez pracownika w związku z pracą zdalną.

Czytaj też:

• Krótszy tydzień pracy w Polsce. Czy będzie weekend od czwartku?
• Płaca minimalna 2023 - dwie podwyżki wynagrodzenia! Ile na rękę w 2023 roku?
• Dodatek za godziny nocne - w 2023 roku wynagrodzenie za pracę w nocy wyższe

Kodeks pracy 2023 - możliwość kontroli pracownika w systemie zdalnym

Nowe przepisy Kodeksu pracy mają uprawnić pracodawcę do przeprowadzania kontroli pracownika w miejscu wykonywania przez niego pracy zdalnej, w godzinach pracy pracownika. Kontrola taka będzie opierała się na zasadach określonych przez strony w regulaminie, poleceniu pracy zdalnej bądź w porozumieniu zawartym z pracownikiem przez pracodawcę. Zakazane będzie przy tym naruszanie prywatności pracownika i innych osób lub utrudnianie korzystania z pomieszczeń domowych.

Nowelizacja Kodeksu pracy zakłada, że pracodawcy będą mogli wprowadzić kontrolę trzeźwości pracowników – lub kontrolę na obecność środków działających podobnie do alkoholu, gdy będzie to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników, innych osób lub ochrony mienia.

Jeżeli pracodawca w trakcie kontroli pracy zdalnej, stwierdzi uchybienia w przestrzeganiu przepisów i zasad w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy lub w przestrzeganiu wymogów w zakresie bezpieczeństwa i ochrony informacji, w tym procedur ochrony danych osobowych, zobowiązuje pracownika do usunięcia stwierdzonych uchybień we wskazanym terminie albo cofa zgodę na wykonywanie pracy zdalnej przez tego pracownika. W przypadku wycofania zgody na wykonywanie pracy zdalnej pracownik rozpoczyna pracę w dotychczasowym miejscu pracy w terminie określonym przez pracodawcę.

Jak rozpoznać pierwsze objawy wypalenia zawodowego? Co można z tym zrobić?

Posłuchaj rozmowy z ekspertem!

Marzena Sarniewicz