Tynk elewacyjny - porównanie rodzajów. Dobór tynków elewacyjnych do systemów ociepleń

Istnieje wiele metod wykończenia elewacji. Najpopularniejszą jest zastosowanie tynków elewacyjnych cienkowarstwowych. Pełnią one funkcję dekoracyjną, lecz głównym zadaniem tynków elewacyjnych jest ochrona ścian zewnętrznych. Dowiedz się, jakie są rodzaje i właściwości cienkowarstwowych tynków elewacyjnych, czym kierować się przy ich wyborze.

Artykuł jest częścią akcji specjalnej TERMOMODERNIZACJA, w której przekonujemy, jak ważne jest kompleksowe do niej podejście.

Tynk elewacyjny cienkowarstwowy stosowany jest głównie jako część systemów ociepleń. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, żeby wykończyć nim nieocieploną powierzchnię ściany lub jej fragment.

Kiedy zastosować cienkowarstwowy tynk elewacyjny

Tynki cienkowarstwowe układane są w warstwie o grubości 1-5 mm. Mogą stanowić wykończenie ścian murowanych pokrytych wcześniej tynkami tradycyjnymi. Można je stosować również bezpośrednio na mur np. z betonu komórkowego lub pustaków ceramicznych (tylko gdy producent danego produktu dopuszcza takie rozwiązanie). Istnieją także modyfikowane tynki cienkowarstwowe przeznaczone do układania np. na podłożach pomalowanych farbą dyspersyjną, tj. starych malowanych tynkach.

Tynk cienkowarstwowy, elewacyjny najczęściej jednak stosowany jest w systemie ociepleń ETICS. Taki tynk elewacyjny zapewnia efektowny wygląd elewacji, lecz, co ważniejsze, chroni materiał termoizolacyjny – wełnę mineralną lub styropian. Tworzy warstwę odporną na działanie czynników atmosferycznych, światła, a w szczególności promieniowania UV oraz ewentualnych uszkodzeń mechanicznych.

Z tego też względu elewacyjnym tynkom cienkowarstwowym stawiane są wymagania dotyczące m.in.:

• zachowania się w temperaturze 5°C,
• konsystencji,
• własności roboczych,
• mrozoodporności,
• alkalio- i kwasoodporności,
• trwałości barwy,
• odporności na uderzenie i działanie czynników atmosferycznych,
• przyczepności do podłoża w stanie suchym i po nasyceniu wodą,
• podciągania kapilarnego wody,
• oporu dyfuzyjnego,
• wyglądu zewnętrznego.

Rodzaje tynków elewacyjnych

Na rynku dostępnych jest wiele wypraw tynkarskich, które można zaklasyfikować do czterech głównych grup:

• mineralne,
• akrylowe,
• silikatowe,
• silikonowe.

Dodatkowo można wyróżnić kilka ich modyfikacji m.in. tynki silikatowo-silikonowe, krzemianowo-silikonowy oraz mozaikowe. Każdy rodzaj ma inne właściwości, które widoczne są zarówno na etapie aplikacji, jak i po nałożeniu. Dlatego przed wyborem konkretnego produktu, warto zapoznać się z możliwościami stosowania i jego parametrami technicznymi.

Porównanie tynków elewacyjnych

Tynk elewacyjny mineralny

Tynki mineralne maja postać proszku do wymieszania z czystą wodą w odpowiedniej proporcji. Nadmiernie rozrzedzony tynk traci na wytrzymałości i przyczepności, a jego struktura staje się bardziej porowata.

• Czytaj też: Tynk cementowo-wapienny. Jakie są zalety tynku cementowo-wapiennego? Jak go wykonać, jak wykończyć?

W mineralnych zaprawach tynkarskich, podobnie jak w tradycyjnych tynkach grubowarstwowych, składnikiem wiążącym jest gips, wapno hydratyzowane, wapno hydrauliczne, szkło wodne potasowe lub cement. W zależności od tego jakiego rodzaju spoiwo i w jakich proporcjach zostało wykorzystane zaprawa ma barwę białą lub szarą, często niejednorodną i wymaga malowania.

Istnieje również możliwość barwienia takiego tynku w masie, ale paleta kolorów jest mocno ograniczona, a uzyskane kolory mogą się różnić w różnych partiach. W związku z tym tynki mineralne przeważnie są malowane. W tym celu najczęściej stosuje się farby silikatowe i silikonowe. Pierwsze z nich są tańsze i dodatkowo wzmacniają strukturę tynku, bo chemiczny proces ich wiązania (krzemianowanie) sprawia, że z czasem utworzona powłoka ma coraz większą trwałość. Bardzo istotnym czynnikiem jest tutaj przerwa technologiczna potrzebna na wyschnięcie tynku. W zależności od rodzaju wybranej farby wymagane jest od 3-5 dni (farba silikatowa) do 3 tygodni (farba akrylowa, o niskiej paroprzepuszczalności).

• Czytaj też: Dobra farba elewacyjna - co to znaczy? Kiedy wybrać farbę elewacyjną akrylową i silikonową?

Mineralny tynk elewacyjny nie wykazuje właściwości elektrostatycznych, przez co łatwiej zachować elewację w czystości. Jednak głównym czynnikiem decydującym o odporności wyprawy na zabrudzenia i rozwój mikroorganizmów jest farba, którą zostanie ona pomalowana. Dodatkowo ponieważ tynki mineralne powstają na bazie cementu i dodatków zwiększających przyczepność, są odporne na znaczne wahania temperatur oraz działanie promieni UV.

Mineralne tynki elewacyjne niestety wykazują małą wytrzymałość na uszkodzenia mechaniczne.

Akrylowy tynk elewacyjny

Tynk akrylowy to najpowszechniej stosowany rodzaj tynku elewacyjnego. Jest to gotowa barwiona masa żywiczna o konsystencji pasty, dostępna w szerokiej gamie kolorystycznej, dzięki czemu nie wymaga malowania. Swoją popularność zawdzięcza dużej odporności na uszkodzenia mechaniczne i przystępnej cenie. Ponadto są bardzo dobrze przyczepne do podłoża, a ich rozprowadzanie nie wymaga dużego wysiłku.

Kwestią, na którą należy zwrócić uwagę, jest podatność tynku akrylowego na uszkodzenia biologiczne. Wynika to z właściwości dyspersji akrylowej, elektrostatyczności oraz lekko kwaśnego odczynu. Wadę tę można jednak łatwo wyeliminować, używając dostępnych na rynku dodatków hamujących rozwój glonów i grzybów. Niektórzy producenci oferują gotowe tynki akrylowe zawierające w swoim składzie substancje biobójcze. Dodatkowo dzięki małej nasiąkliwości można je czyścić myjką ciśnieniową.

Nie zaleca się też stosowania tynku akrylowego na elewacjach w miejscach wilgotnych, w pobliżu zbiorników wodnych oraz skupisk drzew, jak również w przestrzeni zacienionej i z brakiem odpowiedniego przewiewu. Dyspersja żywic akrylowych połączona spoiwami polimerowymi tworzy elastyczną powłokę, dzięki czemu charakteryzują się bardzo wysoką odpornością na uszkodzenia mechaniczne.

Silikatowy tynk elewacyjny

Elewacyjny tynk silikatowy wytwarzany jest na bazie potasowego szkła wodnego o odczynie zasadowym, co zapewnia mu wysoką odporność na działanie mikroorganizmów. Tynki silikatowe sprzedawane są jako gotowe masy i łączą w sobie zalety zapraw mineralnych (paroprzepuszczalność) oraz akrylowych (odporność na uszkodzenia mechaniczne). Mają także niską termoplastyczność, a także są materiałem niepalnym.

Tynki silikatowe są bardziej niż masy akrylowe odporne na zabrudzenia, jednak paleta ich barw jest uboższa i mniej nasycona – ogranicza się do pastelowych kolorów. Wynika to ze składu chemicznego, który uniemożliwia uzyskanie intensywnych czerwieni oraz barw pochodnych.

Pod względem nakładania tynk elewacyjny tego typu wymaga sporych umiejętności tynkarskich, ponieważ jest żrący i wszelkie powstałe w trakcie prac zabrudzenia są trudne lub niemożliwe do usunięcia. Dlatego tynkarze muszą wykazać się dużą skrupulatnością i odpowiednio zabezpieczyć wszystkie elementy nietynkowane, np. okna, drzwi.

Kolejną cechą postrzeganą jako wadę tynków silikatowych jest stosunkowo duża nasiąkliwość i wrażliwość na warunki atmosferyczne podczas aplikacji. Przy nakładaniu wymagają dość wysokiej temperatury – przynajmniej 10°C, ale nie więcej niż 25°C, oraz wilgotności powietrza do 80%. Niska temperatura wydłuża czas schnięcia i uniemożliwia prawidłowe związanie tynku z podłożem. Szczególną ostrożność należy zachować na podłożach niejednorodnych i wilgotnych. Ponieważ tynki silikatowe wskutek reakcji chemicznej bardzo mocno wiążą się z podłożem, takim jak warstwa zaprawy klejowej, powinny być stosowane wyłącznie na warstwach mineralnych.

Silikonowy tynk elewacyjny

Tynki silikonowe są to wyroby o największej uniwersalności i jakości co przekłada się na ich wyższą cenę. Podobnie jak tynki akrylowe wytwarzane są na bazie żywic syntetycznych, tj. mieszanek silikonowych (krzemoorganicznych) i polimerowych – szkła wodnego z dodatkiem odpowiednich wypełniaczy mineralnych. Dzięki temu mogą być stosowane zarówno na podłożach mineralnych, jak i polimerowych, na wełnie mineralnej i styropianie.

Cienkowarstwowe tynki silikonowe wyróżniają się odpornością na zabrudzenia i działanie wody przy zachowaniu małego oporu dyfuzyjnego. Właściwości te wynikają z tzw. efektu perlenia się wody na powierzchni tynku, co zapobiega wnikaniu w głąb warstwy oraz podczas opadów powoduje wypłukiwanie zanieczyszczeń z jej wierzchnich partii. Już na etapie produkcji dodaje się do nich środki grzybobójcze, co zapewnia dużą odporność na korozję biologiczną. Wyprawa cechuje się również wysoką paroprzepuszczalnością i nawet w miejscach o podwyższonej wilgotności zachowuje odporność na uszkodzenia mechaniczne. Ponadto ma dużą elastyczność i wykazuje właściwości termoplastyczne, co pod wpływem bardzo wysokiej temperatury może powodować jej odkształcenie.

Silikatowo-silikonowy tynk elewacyjny

Tynki silikatowo-silikonowe są to dekoracyjne wyprawy tynkarskie o strukturze baranka, które stanowią połączenie tynku silikatowego i silikonowego. Mają konsystencję pasty o dużej wydajności. Modyfikacja mas silikatowych za pomocą żywicy silikonowej pozwoliła osiągnąć dodatkowe właściwości wiążące i uzyskać cechy zarówno tynków krzemianowych, tj. zmniejszone ryzyko porastania biologicznego, wytrzymałość oraz trwałość wiązania z podłożem, jak i silikonowych - właściwości samoczyszczące oraz wysoką paroprzepuszczalność. Połączenie takie pozwoliło również wyeliminowanie wad tynków składowych, np. można je wybarwić na każdy kolor, co w przypadku wypraw silikonowych czy akrylowych było ograniczone.

• Czytaj też: Jak tynk dekoracyjny może odmienić elewację? Możliwości tynku dekoracyjnego. Zobacz ciekawe rozwiązania

Krzemianowo-silikonowy tynk elewacyjny

Kolejną odmianą tynków powstałą na bazie czterech głównych tynków cienkowarstwowych jest tynk krzemianowo-silikonowy – strukturalny, przeznaczony do ręcznego nakładania. Można go stosować na wszystkich równych i nośnych podłożach mineralnych, tj. beton, tradycyjne tynki cementowe i cementowo-wapienne. Tego typu tynk elewacyjny zalecany jest zwłaszcza w przypadku wykończenia ścian stanowiących przegrodę o wysokiej paroprzepuszczalności, np. murów z betonu komórkowego.

Polimerowo-krzemianowy tynk elewacyjny
Tynki polimerowo-krzemianowe zwane są również zolokrzemianami lub nanokrzemianami. Połączenie mieszanki krzemianowej i spoiw polimerowych pozwoliło uzyskać wyprawę, którą można aplikować na powłoki mineralne oraz z farb dyspersyjnych. Dzięki dużej zawartości krzemianów są wysokoparoprzepuszczalne i sprawdzą się zarówno w systemach ociepleń z wełną mineralną, jak i opartych na styropianie. Ponadto nie ulegają odkształceniom pod wpływem działania wysokich temperatur, a warstwa wykończeniowa tworzy szczelną powłokę odporną na zabrudzenia i działanie wody. Ich wadą jest nieco większa niż w przypadku tynków silikatowych czy silikatowo-silikonowych podatność na korozję biologiczną – wynika to z ich niższego odczynu pH. 

Mozaikowy tynk elewacyjny
Jedną z odmian tynków akrylowych są tynki mozaikowe – połączenie transparentnej żywicy akrylowej oraz barwionych kruszyw marmurowych i piasków kwarcowych nadających charakterystycznego wyglądu. Wyprawa ma postać gotowej masy w kolorze mlecznobiałym i dopiero po kilkunastu godzinach po nałożeniu żywica staje się bezbarwna, a kolor kruszywa widoczny. Tynki te stosowane są głównie do podkreślania detali architektonicznych np. obramowań okien, bonia i gzymsów. Wyróżniają się bardzo wysoką odpornością na uszkodzenia mechaniczne, zabrudzenia i szorowanie przez co chętnie stosowane są również do wykańczania cokołów fundamentów.

Jak wybierać tynk elewacyjny

W trakcie eksploatacji tynki stanowiące wyprawy elewacyjne są narażone na działanie różnego rodzaju czynników, które wpływają zarówno na ich trwałość, jak i właściwości fizykomechaniczne. Tynki cienkowarstwowe nie tylko ulegają uszkodzeniom mechanicznym, lecz także w zależności od rodzaju, podatne są na inne zagrożenia wynikające zarówno ze sposobu ich wykonania, jak i warunków środowiskowych panujących w ich bezpośrednim otoczeniu. Dlatego przed wyborem tynku elewacyjnego należy przeanalizować wszystkie wspomniane czynniki, a także szczegółowo zapoznać się z zaleceniami producenta oraz jego sugestiami dotyczącymi ewentualnych ograniczeń w stosowaniu. Pozwoli to uniknąć błędów skutkujących kosztownymi do usunięcia uszkodzeniami elewacji.