Prawidłowa wentylacja pokryć z papy
Jednym z najczęściej popełnianych błędów przy układaniu pokrycia dachowego z papy jest niezapewnienie właściwej wentylacji. Skutkuje to pojawieniem się licznych pęcherzy i pofałdowań powstających na powierzchni papy dachowej. Z upływem czasu i wzrostem temperatury powiększają one swoją objętość i odspajają materiał od podłoża. Prowadzi to do mechanicznego uszkodzenia pokrycia dachowego z papy.
Powstawanie uszkodzeń pokrycia z papy dachowej na skutek braku wentylacji
Podłoże, na którym układane są papy dachowe – zazwyczaj betonowe lub złożone z kilku starych warstw klejonych lepikiem, zawiera zawsze pewną ilość wilgoci. Pochodzi ona z procesów technologicznych wiązania betonu (kiedy układanie pokrycia papowego odbywa się przed upływem 28 dni od jego wylania) lub też z opadów atmosferycznych. Sytuacja może ulec pogorszeniu, jeśli wewnątrz pokrycia dachowego znajdują się warstwy pochodzenia organicznego (np. z płyt pilśniowych), w których pod wpływem ciepła i wilgoci zachodzą zjawiska rozpadu organicznego połączone z wydzielaniem znacznych ilości gazów. Dodatkowo wilgoć przedostaje się na skutek naturalnych procesów dyfuzji z pomieszczeń pod stropem.
Kiedy dach jest rozgrzany (powierzchnie z pap asfaltowych w naszej strefie klimatycznej mogą się rozgrzać nawet do 70−90°C), powietrze w nim zawarte zwiększa kilkukrotnie swoją objętość. Woda znajdująca się w betonie lub starych warstwach papowych zamienia się w parę wodną, a gazy pochodzenia organicznego (o ile dochodzi do ich wydzielania) zaczynają się gwałtowniej uwalniać. Prowadzi to do wzrostu ciśnienia wszystkich gazów znajdujących się bezpośrednio pod poszyciem papowym. Ponieważ nie mogą się one wydostać na zewnątrz ani równomiernie rozłożyć na powierzchni dachu, koncentrują się w miejscach, w których zespojenie papy z podłożem jest słabsze.
Tworzą się tam purchle (pęcherze), dochodzi do licznych pofałdowań, miejscowych spękań i naprężeń pokrycia papowego. Ich wielkość może być różna, zależy od stopnia zawilgocenia dachu i waha się od kilkunastu centymetrów do kilku metrów. Zjawisko to jest bardzo dobrze widoczne latem w godzinach południowych. Dach pokryty pęcherzami powinien być niezwłocznie naprawiony, ponieważ występowanie purchli prowadzi do mechanicznego uszkodzenia pokrycia dachowego.
Autor: Icopal
Purchle na powierzchni dachu bez systemu wentylacji
Aby zapobiec temu procesowi, należy doprowadzić do:
- równomiernego rozkładu ciśnienia gazów na powierzchni dachu tak, aby nie koncentrowały się one w określonych miejscach, tworząc purchle,
- odprowadzić nadmiar gazów na zewnątrz pokrycia – do atmosfery.
Aby pozbyć się gazów z pokrycia dachowego, stosuje się zwykle dwa rozwiązania:
- układ hydroizolacyjny z papą perforowaną i kominkami wentylacyjnymi,
- układ hydroizolacyjny z papami z wbudowanym systemem wentylacji pokrycia dachowego.
Układ hydroizolacyjny z papą dachową perforowaną i kominkami wentylacyjnymi
Jest to coraz rzadziej stosowany system wentylacji pokrycia papowego. Papa perforowana ma otwory, których łączna powierzchnia wynosi ok. 16-30% całości (w zależności od rodzaju). Układa się ją luźno, bez klejenia, z ok. 3 cm zakładką. Podczas zgrzewania, przez otwory, rozgrzany asfalt wlewa się i łączy z podłożem. Budowa papy perforowanej umożliwia powstanie pod nią systemu kanałów, którymi gazy spod pokrycia docierają do rozstawionych na powierzchni dachu kominków wentylacyjnych i są odprowadzane do atmosfery. Przyjęto, że jeden kominek wentylacyjny powinien przypadać na 40-60 m² powierzchni dachu. Papy perforowanej nie należy układać w odległości co najmniej 50 cm od brzegów dachu i kalenic oraz w bezpośrednim sąsiedztwie kominów, koryt i wpustów dachowych. System ten stosowany jest powszechnie z uwagi na brak innych sprawdzonych rozwiązań technologicznych – ma on jednak wiele wad.
Ułożenie papy wentylacyjnej jest pracochłonne. Na dach pracownicy muszą wnieść duże ilości materiału i rozłożyć go z zachowaniem obowiązujących reguł. Może to być powodem szeregu błędów wykonawczych, w rezultacie których system dystrybucji gazów w pokryciu papowym bywa zatrzymany. Również podczas samej czynności zgrzewania papy wierzchniego krycia istnieje ryzyko popełnienia wielu błędów. Zbyt silne jej zgrzewanie może doprowadzić do nadtopienia papy perforowanej i przytwierdzenia jej do podłoża, a to oznacza, że system wentylacji w rejonie przetopienia przestanie działać. W trakcie eksploatacji dachu na skutek nagrzewania się powierzchni w miesiącach letnich dochodzi również do samoistnego sklejenia się papy perforowanej z podłożem.
Proces ten przebiega szybciej, jeżeli przed jej ułożeniem zastosowano środki gruntujące wykonane na bazie wolno odparowujących rozpuszczalników oraz złej jakości asfaltów. Z reguły system wentylacji na skutek tego procesu przestaje działać już po upływie dwóch – trzech sezonów. Przy dokonywaniu odkrywek pokryć dachowych, w których została zastosowana papa perforowana, często obserwowane jest całkowite sklejenie się jej z podłożem. Wraz z upływem czasu, na skutek zaniku funkcji wentylowania na dachach z zastosowanym tradycyjnym systemem wentylacji dochodzi do powstawania pęcherzy i pofałdowania papy. Zostaje odtworzony mechanizm niszczenia, przed którym system ten miał chronić. Ponadto gęste rozmieszczenie kominków wentylacyjnych (1 szt. na 40 m²) sprawia, że możliwe są przecieki pokrycia dachowego, wynikające z nieumiejętnego osadzenia elementów, co dodatkowo może doprowadzić do zawilgocenia dachu.
Układ hydroizolacyjny z papami z wbudowanym systemem wentylacji pokrycia dachowego
W ostatnich latach popularne jest stosowanie pokryć dachowych z papy w układach jedno- lub wielowarstwowych z wbudowanym systemem wentylacji pokrycia papowego. Technologia ta pozwala na rezygnację z dodatkowej warstwy papy, a funkcje hydroizolacji, wyrównywania ciśnień gazów oraz wentylacji realizowane są w jednej warstwie. W praktyce na spodzie papy znajduje się system kanałów wentylacyjnych, którymi odprowadzany jest nadmiar gazów z pokrycia dachowego.
Papa wyposażona w system kanałów wentylacyjnych może występować zarówno jako materiał wierzchniego krycia do jednowarstwowych pokryć papowych, jak i w wersji podkładowej, na które można układać papę termozgrzewalną.
Polecany artykuł:
Już jedna warstwa papy z systemem wentylacji podłoża zapewnia bardzo dobre odprowadzenie powietrza i pary wodnej z wnętrza dachu, równomierny rozkład ciśnień gazów na całej płaszczyźnie i właściwą hydroizolację. Połowa powierzchni papy jest sklejana z podłożem, pozostałe 50% to kanały wentylacyjne. Budowa tego rodzaju papy wyklucza powstanie ciśnienia pod pokryciem. System ogranicza do minimum stosowanie kominków wentylacyjnych, zalecane jest montowanie 1 szt. na 250-300 m² pokrycia dachowego. Instrukcje osadzenia kominków wentylacyjnych dostępne są na stronach internetowych producentów.
Polecany artykuł:
Papy z wbudowanym systemem wentylacji podłoża nie należy zgrzewać do powierzchni dachu w sposób tradycyjny. Mamy tu do czynienia z aktywacją termiczną, czyli takim podgrzaniem spodniej części materiału, które zaktywuje pasma klejowe przymocowujące go do zagruntowanego podłoża. Istotne jest dostarczenie bardzo niewielkiej ilości energii cieplnej tak, aby bitumiczny klej syntetyczny SBS nabrał właściwości klejących. Skraca to czas układania tego rodzaju produktów o ok. 80% w stosunku do zwykłej papy termozgrzewalnej z płaską stroną spodnią. Krótszy czas aplikacji to również znaczne oszczędności gazu zużywanego w jej trakcie.
Papy tego typu nie są zgrzewalnymi w dotychczas rozumiany sposób, są to raczej produkty samoklejące. Z tą różnicą, że klej służący do połączenia papy z podłożem należy aktywować termicznie, a najprościej można tę czynność wykonać, stosując tradycyjne palniki gazowe.
Aktywacja termiczna papy z wbudowanym systemem wentylacji podłoża przebiega bardzo sprawnie i szybko. Zapewnia to specyficzny skład chemiczny pasków klejących. Do prawidłowej jej aplikacji służy specjalnie wyprofilowana prowadnica oraz wałek dociskowy używany do uzyskiwania wypływów masy asfaltowej wzdłuż zakładów podłużnych. Oprócz przewagi technologicznej nowego systemu w porównaniu z dotychczas stosowanym rozwiązaniem wentylacji podłoża z wykorzystaniem papy perforowanej i wierzchniego krycia, nie bez znaczenia są względy ekonomiczne. Metoda ta pozwala zmniejszyć koszty wykonania dachu. Oszczędności wynikają z ograniczonego zużycia materiału (nie stosuje się papy perforowanej) oraz z zaangażowania mniejszej liczby pracowników. Ponadto o wiele szybszy proces aplikacji umożliwia ułożenie większej powierzchni dachu w o wiele krótszym czasie. Zastosowanie tego rodzaju papy do renowacji dachów płaskich daje gwarancję długiego działania systemu wentylacji podłoża papowego oraz jego pełnej hydroizolacyjności.
Autor: Icopal
Spód papy z wbudowanym systemem wentylacji pokrycia dachowego: czarne pasy to pasma klejące wykonane z kompozytu asfaltów modyfikowanych SBS, żywic syntetycznych i klejów; pasy w kolorze czerwonym to kanały wentylacyjne, które nie sklejają sią z podłożem i są odporne na działanie palnika gazowego - w tych miejscach nie dochodzi do zgrzania papy z podłożem
