Rewaloryzacja gdańskiej Twierdzy Wisłoujście. Niektóre obiekty Twierdzy po raz pierwszy udostępnione zwiedzającym
Prace w zabytkowej gdańskiej fortyfikacji morskiej mają potrwać do 2024 roku, ale część Twierdzy Wisłoujście zostanie otwarta dla zwiedzających już w tym roku. Niektóre obiekty zwiedzający zobaczą po raz pierwszy. Koszt inwestycji to 30 mln zł.
Swoją nazwę Twierdza Wisłoujście zawdzięcza temu, że dawniej ujście Wisły znajdowało się bezpośrednio na północ od niego. Twierdza pozwalała kontrolować ruch statków w porcie. Dziś w znajduje się w niej jeden z oddziałów Muzeum Gdańska. Od 2021 roku prowadzone są tam prace konserwatorskie i budowlane. Cały kompleks to prawie 17 ha.
Rewaloryzacja Twierdzy Wisłoujście
Obecna rewaloryzacja, jak podaje oficjalny portal miasta Gdańska, obejmuje wnętrza Fortu Carré (wieży, wieńca, kamieniczek, muru oporowego oraz trzech bastionów) a także dwa budynki na Szańcu Wschodnim: Koszary Napoleońskie wybudowane z rozkazu Napoleona oraz dawny „hangar” Uniwersytetu Gdańskiego pochodzący z lat 40. XX wieku.
Jako pierwsze, jeszcze w 2023 roku, zostaną oddane do użytku koszary. Natomiast hangar dopiero w 2024. Zakończone zostały prace w Forcie Carré, na który składają się cztery bastiony. Wszystkie obiekty zostaną zaizolowane i zabezpieczone przed dalszymi uszkodzeniami. Zlikwidowano ryzyko osunięcia się północnego muru oporowego. Otwarcie Fortu Carré również przewidziano na 2024 rok.
Podczas prac konserwatorzy odkryli ślady dawnych farb z XVII wieku. Pozwoliło to przywrócić pierwotną kolorystykę w jednej z kamieniczek Wieńca położonej przy Bastionie Artyleryjskim. Zabarwiona na zielono nowa stolarka okienna została wystylizowana na XVII wiek.
Koszt prac szacuje się łącznie na 30 mln zł.
Jak zmieni się Twierdza Wisłoujście?
Do tej pory obiekt był otwarty głównie w sezonie letnim. Celem modernizacji jest udostępnienie go zwiedzającym przez cały rok.
Jak informuje oficjalny portal Miasta Gdańsk, w Koszarach Napoleońskich muzeum planuje urządzić Centrum Archeologiczno-Turystyczne wykorzystujące elementy rzeczywistości wirtualnej. Z kolei w hangarze prezentowana będzie historia militarna samej twierdzy, stamtąd też będą wyruszać turyści do innych zabudowań.
Przestrzeń wystawiennicza w Forcie Carré zajmie 740 m kw. Fort jest jednym z największych w regionie zimowisk nietoperzy, w tym także odmian zagrożonych wymarciem, więc do tej pory z ich powodu zwiedzanie odbywało tylko w miesiącach wiosenno-letnich. Muzeum chce częściowo pogodzić obecność tych chronionych ssaków z możliwością zwiedzania Twierdzy.
Po raz pierwszy zwiedzający będą mogli obejrzeć górną działobitnię Wieńca. W dalszej kolejności adaptację ma przejść wieża Twierdzy. Docelowo przywrócony jej zostanie hełm w stylu późnobarokowym wzorowany na tym z 1721 roku (kolejne historyczne dachy wieży wielokrotnie były niszczone przez pioruny).
Wystawa stała, którą tam będzie można obejrzeć, poświęcona zostanie gdańskim latarniom, historii żeglugi i nawigacji na odcinku Martwej Wisły a także zmianom, jakie przez lata przechodziły naturalne brzegi Wisły i Zatoki Gdańskiej.
Historia Twierdzy Wisłoujście
Murowana cylindryczna wieża, która znajduje się w centrum wojskowego kompleksu pochodzi z 1482 roku. Jest najstarszą częścią twierdzy i najstarszą latarnią morską na polskim wybrzeżu. Ale pełniła też funkcje obronne. W okresie wojny polsko-krzyżackiej 1518-21, aby poprawić jej walory obronne, wzniesiono wokół wieży drewniane umocnienia. W kolejnych dekadach były one rozbudowywane.
Czterobastionowy Fort Carré pochodzi z okresu, w którym wzrosła siła burząca dział więc i fortyfikacje wymagały unowocześnienia. Otaczała go wypełniona wodą fosa, do wejścia prowadził most zwodzony. Na stronach Muzeum Gdańska czytamy, że budowniczowie Fortu wzorowali się na fortyfikacjach nowowłoskich.
W latach 80. XVI wieku w miejsce drewnianych umocnień wznieśli ceglane bastiony, których narożniki wzmacniały ciosy kamienne. Od zewnętrznej strony fortu można oglądać dwukondygnacyjne budowle o trójkątnych szczytach, które przypominają mieszczańskie kamieniczki. To zrekonstruowane kwatery oficerów. Wspomniany wcześniej Szaniec Wschodni datowany jest na lata 20. XVII wieku, budowano go kierując się sugestiami włoskiego rzeczoznawcy Hieronima Ferrero. Jest to pięć bastionów ziemnych, które poprzedza fosa. Ich rolą było utrudnienie bezpośredniego ataku na Twierdzę. Kolejne modernizacje pojawiły się w okresie pruskim i napoleońskim.
Twierdza straciła swoje znacznie jako obiekt wojskowy po I wojnie św. Pełniła potem rolę bazy klubów żeglarskich a podczas II wojny Niemcy mieli tu swoje magazyny i szpital polowy. Z tego powodu w roku 1945 zabudowania uległy znacznym zniszczeniom. Od 1959 roku obiekt znajduje się w rejestrze zabytków a od blisko 50 lat jest jednym z oddziałów Muzeum Gdańska. W Twierdzy organizowano koncerty muzyczne, warsztaty rzemieślnicze a przede wszystkim przyciągające publiczność inscenizacje i rekonstrukcje bitew morskich, m.in. bitwy z 1628 roku prowadzonej ze Szwedami.
Może zainteresuje Cię także:
- Nowe inwestycje 2023: 10 najbardziej wyczekiwanych realizacji 2023 roku
- Będą nowe obwodnice w kujawsko-pomorskim. Ich liczba zaskakuje!
- Hala sportowa Gdynia - ruszyła budowa hali sportowej przy ulicy Morskiej
- Obwodnica Metropolii Trójmiejskiej
