Centralny Port Komunikacyjny czeka na pozwolenie na budowę tunelu Kolei Dużych Prędkości w Łodzi

Spółka CPK ma ostatnią decyzję lokalizacyjną na budowę tunelu Kolei Dużych Prędkości w Łodzi. Oznacza to, że spółka może starać się o pozwolenia na budowę. Wnioski już są złożone. Projekt Centralnego Portu Komunikacyjnego (CPK) powstanie w pracowni Foster + Partners. Architekci zaprezentują swoją koncepcję CPK w przyszłym roku.

Spis treści

1. Terminal CPK zaprojektuje Foster + Partners i Kuryłowicz & Associates
2. Centralny Portu Komunikacyjny - umowa z Dar Al-Handasah Consultants
3. Gdzie powstanie CPK?
4. Lokalizacja Centralnego Portu Komunikacyjnego
5. Kiedy ruszy budowa Centralnego Portu Komunikacyjnego?
6. Koszt budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego
7. Kiedy koniec budowy CPK?
8. Budowa linii kolejowych do Centralnego Portu Lotniczego
9. Kolei Dużych Prędkości (KDP) do CPK
10. Wizualizacje Centralnego Portu Komunikacyjnego
11. Czy budowa Centralnego Portu Komunikacyjnego ma sens?

Terminal CPK zaprojektuje Foster + Partners i Kuryłowicz & Associates

Konsorcjum Foster + Partners i Buro Happold złożyło najkorzystniejszą ofertę w postępowaniu na wybór generalnego projektanta Centralnego Portu Komunikacyjnego. Polskim partnerem brytyjskiego biura jest warszawska pracownia Kuryłowicz & Associates. Zadaniem tzw. master architekta będzie m.in. zaprojektowanie budynku terminalu pasażerskiego i ewentualnych terminali satelitarnych, węzła przesiadkowego dla transportu publicznego, dworca kolejowego i zagospodarowania całego obszaru, a także pełnienie nadzoru nad projektem, włącznie z nadzorem autorskim.

Komisja oceniająca brała pod uwagę przede wszystkim kryteria jakościowe (65%), reszta to koszt przygotowania dokumentacji (35%). Studio Foster + Partners zadeklarowało, że opracuje ją za 856 mln zł. Etap projektowania zająć ma ok. dwóch i pół roku. Jak zapowiada rzecznik CPK Konrad Majszyk, wstępną koncepcję poznamy jednak już w połowie 2023 roku.

Do przetargu na projekt terminala pasażerskiego i dworca kolejowego wraz z węzłem przesiadkowym Centralnego Portu Komunikacyjnego zaproszono 5 znanych, międzynarodowych biur projektowych. Foster+Partners oraz Zaha Hadid z Wielkiej Brytanii. Oprócz nich do rywalizacji stanęły amerykańska pracownia Kohn Pedersen Fox, pracownia Vidal y Asociados Estudio de Arquitectura z Hiszpanii oraz Dar Al-Handasah i Perkins and Will, czyli konsorcjum amerykańsko-libańskie.

Centralny Portu Komunikacyjny - umowa z Dar Al-Handasah Consultants

Pod koniec października 2022 podpisano umowę z firmą Dar Al-Handasah Consultants. Została ona wybrana na generalnego projektanta inżynierii lądowej (MCE – Master Civil Engineer).

Do zadań spółki Dar Al-Handasah będzie należało wykonanie dla CPK wielobranżowej dokumentacji projektowej infrastruktury technicznej, w tym m.in. dróg startowych i kołowania, płyt postojowych, systemów lotniskowych oraz sieci i przyłączy wraz z obiektami inżynieryjnymi. Dar będzie odpowiadał też za pozyskanie w imieniu CPK niezbędnych zgód projektowych, pełnienie nadzoru autorskiego.

Dar jest członkiem założycielem Dar Group, która była odpowiedzialna za realizację projektów m.in. w takich portach lotniczych, jak inteligentny Międzynarodowy port lotniczy w Dubaju, jedno z najbardziej obciążonych lotnisk na świecie czy lotnisko Hamad International Airport w Katarze, uznane za najlepszy port lotniczy na świecie

Gdzie powstanie CPK?

Pod koniec 2021 podano do wiadomości publicznej, gdzie ma stanąć przyszły port lotniczy. Na mapach widać, że plan obejmuje aż 20 wsi, które mają zostać częściowo lub w całości wyburzone, aby mógł powstać nowy port lotniczy i towarzysząca mu infrastruktura.

Chodzi o miejscowości:

• Na terenie gminy Baranów: Kaski i Nowa Pułapina (częściowo) oraz Buszyce, Drybus, Wyczółki, Strumiany Dolne i Górne (w całości),

• Na terenie gminy Teresin: Elżbietów i Szymanów (częściowo) oraz Maurycew, Pawłówek i Skrzelew (w całości),

• Na terenie gminy Wiskitki: Janówek, Nowy Drzewicz, Nowy Oryszew, Oryszew-Osada i Stary Drzewicz (częściowo) oraz Duninopol, Podbuszyce, Podoryszew i Stara Wieś (w całości).

W sumie to teren wielkości około 41 km².

Mieszkańcy wiosek są zdruzgotani i oburzeni tymi informacjami. Szczególnie, że zostały one przekazane tuż przed świętami Bożego Narodzenia. W związku z planowaną inwestycją czują się nękani i męczeni od ponad 4 lat. Twierdzą, że ta sprawa zabiera większość radości życia i chęci do pracy, a teraz jeszcze zaburzyła tak ważny okres świąt.

Tymczasem Prezes CPK, Mikolaj Wild informuje, że podjęcie decyzji o preferowanej lokalizacji Portu Solidarność nie było łatwe, a ostateczne decyzje zostały podjęte tak, aby w jak najmniejszym stopniu ingerować w życie mieszkańców.

Poniżej dokładne mapy i stanowisko rolników z gminy Baranów.

Przypomnijmy, że 9 grudnia 2021 Pełnomocnik Rządu RP ds. budowy CPK, wiceministr infrastruktury Marcin Horała, południowokoreański minister ziemi, infrastruktury i transportu Noh Hyeong Ouka oraz prezesi spółek: CPK i Incheon International Airport Corporation (IIAC) podpisali porozumienie, które zakłada działania zmierzające do wspólnego przedsięwzięcia w formule joint venture, w którym Koreańczycy mają objąć mniejszościowy pakiet udziałów. Do końca przyszłego roku obie strony wypracują szczegółowe warunki wspólnej inwestycji.

Wcześniej spółka Centralny Port Komunikacyjny podpisała umowę na wykonanie master planu dla CPK. Zadania podejmie się należąca do brytyjskiej grupy Arup firma Arup Polska.

Zamówienie zakłada stworzenie m.in. projektu terminala pasażerskiego, terminali satelitarnych, dworca kolejowego i zaplanowanie węzła przesiadkowego dla transportu publicznego. Jednak rzecznik CPK zastrzega, że to nie jest jeszcze zlecenie na projektowanie terminala. Zgodnie z założeniami prace związane z koncepcją projektową terminala zaczną się w 2022 roku. Budowa torów kolejowych ma ruszyć w 2023 roku - twierdzi min. Horała.

Lokalizacja Centralnego Portu Komunikacyjnego

Centralny Port Komunikacyjny "Solidarność" ma powstać w miejscowości Stanisławów w gminie Baranów, 40 kilometrów na zachód od Warszawy. Ma to być węzeł przesiadkowy między Warszawą i Łodzią, który zintegruje transport lotniczy, kolejowy i drogowy. W ramach inwestycji na ok. 3000 hektarach ma powstać Port Lotniczy Solidarność, który w pierwszym etapie będzie mógł obsługiwać do 45 mln pasażerów rocznie. Docelowo lotnisko ma być rozbudowane do przepustowości ok. 100 mln ludzi.

Centralny Port Komunikacyjny, według rządzących, to jedno z podstawowych narzędzi, które posłuży do wychodzenia Polski z kryzysu spowodowanego przez pandemię koronawirusa. Uzasadniają to tym, że lotnisko to dziesiątki tysięcy miejsc pracy i nowe możliwości gospodarcze. O wyborze tej lokalizacji zdecydowała nie tylko bliskość stolicy, ale także możliwość zabezpieczenia odpowiedniej wielkości terenu. 

Kiedy ruszy budowa Centralnego Portu Komunikacyjnego?

Budowa lotniska ma się rozpocząć w 2023 roku. Wtedy zaplanowane rozpoczęcie pierwszych przygotowawczych prac budowlanych na terenie projektowanego lotniska.

Dotychczas spółka ogłosiła cztery kluczowe postępowania przetargowe na prace projektowe i usługi związane z projektowaniem:

• na Generalnego Projektanta Architektury (MA – Master Architekt), w którym za najkorzystniejszą uznana została oferta Foster + Partners i Buro Happold;
• Generalnego Projektanta Inżynierii Lądowej (MCE – Master Civil Engineer);
• Projektanta Integracji Systemów Lotniskowych (ASID – Airport System Infrastructure Designer),
• przygotowanie dokumentacji projektowej dla Obiektów Wspierających Lotnisko (SIE – Support Infrastructure Engineer). 7 września 2022 minął termin składania ofert w tym przetargu.

Przypomnijmy, że 21 czerwca 2018 weszła w życie specjalna ustawa o Centralnym Porcie Komunikacyjnym, która ma ułatwić jego budowę. Ustawa ta określa zasady i warunki przygotowania, finansowania i realizacji Centralnego Portu Komunikacyjnego oraz infrastruktury towarzyszącej, w tym zasad i warunków rezerwacji terenu, wydania decyzji lokalizacyjnej oraz nabywania nieruchomości w drodze dobrowolnych negocjacji.

Koszt budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego

Koszty związane z realizacją inwestycji szacowane są na poziomie do 35 mld zł, w tym 16-19 mld zł na realizację części lotniskowej, 8-9 mld zł kolejowej i 7 mld zł drogowej.

Kiedy koniec budowy CPK?

Zakończenie budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego planowane jest w 2027 roku.

Budowa linii kolejowych do Centralnego Portu Lotniczego

Pod koniec listopada 2022 ruszyły prace projektowe dla odcinka kolejowego między Warszawą a Łodzią. Spółka CPK podpisała umowy na zaprojektowanie linii, która jest pierwszym elementem nowej sieci kolejowej, a zarazem pierwszym fragmentem Kolei Dużych Prędkości w Polsce.

Projektowanie ok. 140-kilometrowej linii kolejowej zostało podzielone na trzy zadania. Pierwsze dotyczy odcinka od Warszawy do linii kolejowej nr 11 (gmina Bolimów), czyli obszaru za planowanym węzłem CPK (opracowywanym w ramach oddzielnego projektu). Drugie obejmuje dalszy fragment linii aż do Łodzi, a trzecie – sieć GSM-R czyli radiowy system łączności na potrzeby sterowania ruchem na całym odcinku.

Pierwsze zadanie wykona konsorcjum Biura Projektów „Metroprojekt” wraz z Sud Architekt Polska, które dotychczas współpracowało z CPK przy projektowaniu tunelu KDP w Łodzi. Drugim elementem zajmie się konsorcjum firm Egis Poland, Egis Rail i Jaf-Geotechnika. Projekt sieci GSM-R przygotuje Biuro Projektów Komunikacyjnych w Poznaniu wraz z Biurem Projektów Kolejowych i Usług Inwestycyjnych oraz firmą FONON.

Łączna wartość wszystkich zadań to ponad 300 mln zł netto.

Nowy odcinek kolejowy między Warszawą i Łodzią (bez węzła CPK) będzie częścią linii kolejowej nr 85 i tzw. „szprychy” nr 9. Wraz z dalszym odcinkiem od Łodzi do Wrocławia i Poznania, całość będzie stanowić tzw. „igrek”. Na pierwszym etapie pociągi jadące tą trasą będą mogły osiągać prędkość 250 km/h (prędkość eksploatacyjna), a docelowo nawet 350 km/h (prędkość projektowa).

Rozpoczęcie przygotowawczych prac budowlanych jest zaplanowane na koniec 2023 roku. Jednym z zadań wykonawców jest uzyskanie niezbędnych do tego zezwoleń. Zasadnicze roboty budowlane na odcinku Warszawa – Łódź powinny ruszyć w 2024 roku, po uzyskaniu pozwolenia na budowę.

Łączna długość nowych linii kolejowych do obsługi CPK ma wynieść 1600 km. Będą one przebiegały z 10 kierunków Polski do Portu Lotniczego Solidarność i Warszawy. Każda z 10 kolejowych „szprych” prowadzących do CPK, składać się będzie z nowych odcinków sieci oraz z wyremontowanych lub zmodernizowanych fragmentów istniejącej infrastruktury.

W przyszłości dojazd pociągiem do Centralnego Portu Komunikacyjnego ma zająć nie dłużej niż 2 godz. W ramach etapu zero, który powinien być gotowy przed uzyskaniem przez Port Solidarność zdolności operacyjnej, wybudowane zostanie 140 km nowych linii, głównie na trasie Warszawa - CPK – Łódź. Pozostałe inwestycje kolejowe mają powstać do 2040 roku.

Poniżej podział inwestycji na "szprychy", które powstaną w ramach programu budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego:

• Szprycha nr 1 (Pomorze, Kujawy):< CPK – Płock – Włocławek – Grudziądz – Tczew –Trójmiasto (CMK Północ) – Lębork – Słupsk < Włocławek – Toruń – Bydgoszcz – Piła – Szczecinek – Białogard – Kołobrzeg

• Szprycha nr 2 (Warmia):< CPK – Warszawa – Nasielsk – Ciechanów – Działdowo – Olsztyn

• Szprycha nr 3 (Podlaskie, Mazury):< CPK – Warszawa – Zielonka – Tłuszcz – Czyżew – Białystok – Kuźnica – granica państwa Białystok – Ełk – Suwałki – Trakiszki – granica państwa< Tłuszcz – Ostrołęka – Łomża – Pisz – Orzysz – Giżycko

• Szprycha nr 4 (Siedlce, Biała Podlaska, Terespol):< CPK – Warszawa – Siedlce – Łuków – Biała Podlaska – Terespol – granica państwa

• Szprycha nr 5 (Lubelskie):< CPK – Warszawa – Otwock – Lublin – Trawniki – Chełm< Trawniki – Krasnystaw –– Zamość – Tomaszów Lubelski – Bełżec – granica państwa

• Szprycha nr 6 (Radom, Podkarpackie):< CPK – Grójec – Warka – Radom – Iłża – Ostrowiec Świętokrzyski – Stalowa Wola – Łętownia –Rzeszów – Sanok< Rzeszów – Jasło – Krosno;

• Szprycha nr 7 (Kielce i Tarnów):< CPK – CMK – Węzeł Małopolsko-Śląski (WMŚ) – Kraków – Podłęże – Nowy Sącz/Chabówka; WMŚ – Czechowicz-Dziedzice – Jastrzębie Zdrój – granica państwa< WMŚ – Katowice< CMK – Opoczno – Końskie –Kielce – Busko Zdrój – Tarnów – Nowy Sącz – Muszyna

• Szprycha nr 8 (Częstochowa, Opolszczyzna):< CPK – Skierniewice – Częstochowa – Opole – Nysa – Kłodzko

• Szprycha nr 9 (Wielkopolskie, Lubuskie, Zachodniopomorskie):< CPK – Łódź – Sieradz – Wieruszów – Wrocław – Świdnica – Wałbrzych – Lubawka – granica państwa< Sieradz – Kalisz – Poznań – Szczecin – Szczecin Goleniów< Kalisz – Ostrów Wlkp. – Leszno – Głogów – Zielona Góra; Poznań – Zbąszynek – Gorzów Wielkopolski;

• Szprycha 10 (Kutno, Konin, Poznań):< CPK – Warszawa – Sochaczew – Kutno – Konin – Swarzędz – Poznań.

Kolei Dużych Prędkości (KDP) do CPK

Pod koniec listopada spółka CPK uzyskała ostatnią decyzje lokalizacyjną dla tunelu Kolei Dużych Prędkości w Łodzi. Spółka Centralny Port Komunikacyjny złożyła w czerwcu i lipcu 2022 roku trzy wnioski o decyzje lokalizacyjne w ramach jednego projektu inwestycyjnego dotyczącego budowy tunelu KDP pod Łodzią: dla komory startowej Retkinia, komory wydobywczej Fabryczna i dla samego 4-kilometrowego tunelu. Wojewoda łódzki wydał ostatnią decyzję o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej, dzięki czemu spółka może starać się o pozwolenia na budowę. Dla obu komór wnioski o pozwolenia na budowę zostały złożone już wcześniej.

Za kilka miesięcy będziemy mogli rozpocząć budowę tunelu – kluczowego elementu tzw. igreka, który połączy Warszawę z Łodzią, a dalej z Poznaniem i Wrocławiem, mówi prezes Horała.

Nowy tunel będzie przeznaczony dla połączeń dalekobieżnych, w tym dla Kolei Dużych Prędkości. Szybkie pociągi będą zatrzymywać się na dworcu Łódź Fabryczna. Wyjście tunelu na powierzchnię jest zaplanowane na południowy zachód od Łodzi Kaliskiej, w okolicach osiedla Retkinia i istniejącej linii kolejowej nr 14. Dalej trasa poprowadzi na zachód – w stronę Sieradza, za którym powstanie rozwidlenie w kierunku na Poznań i Wrocław.

Program budowy nowych linii kolejowych to przede wszystkim linie dwutorowe (ponad 1100 km). Powstaną one w pierwszej kolejności, a ponad połowa z nich (około 670 km) ma spełniać standardy KDP. W drugim etapie powstaną linie jednotorowe (200-250 km/h). Tylko około 190 km linii kolejowych będzie w standardzie 160 km/h i więcej.

Około 8 mld zł z budżetu CPK będzie przeznaczone na budowę połączeń kolejowych. Miedzy innymi w ramach tego planu przewidziane są ekspresowe połączenia kolejowe między Centralnym Portem Komunikacyjnym a województwem świętokrzyskim i małopolskim w linii: CPK-Kielce-Busko Zdrój-Tarnów-Nowy Sącz. To połącznie kolejowe będzie miało wpływ nie tylko na szybkie przemieszczanie się mieszkańców, ale również rozwój gospodarczy tych miast.

Wizualizacje Centralnego Portu Komunikacyjnego

Spółka Centralny Port Komunikacyjny oraz Ambasada Wielkiej Brytanii już po raz drugi zorganizowały w Warszawie warsztaty architektoniczne, do których zaprosiły projektantów z firm Woods Bagot, Populous i KPF. Koncepcje jakie zaproponowali architekci będą inspiracją do przygotowania planu CPK, nad którym prace zaczną się od początku 2020 roku. Przypomnijmy, że w pierwszej edycji polsko-brytyjskich warsztatów architektonicznych wzięły udział pracownie: Chapman Taylor, Zaha Hadid Architects, Gimshaw, Benoy i Pascall+Watson, Foster+Partners.

Czy budowa Centralnego Portu Komunikacyjnego ma sens?

Polska ma wszelkie zalety centrum komunikacyjnego dla Europy Środkowo-Wschodniej – przekonuje Mikołaj Wild. Tak gigantyczna inwestycja wzbudza jednak wiele kontrowersji. Chodzi nie tylko o źródło jej finansowania. Wiceprezes Zespołu Doradców Gospodarczych TOR Adrian Furgalski zwrócił uwagę w rozmowie z Super Expressem, że ta inwestycja nie ma ekonomicznego uzasadnienia. Po pierwsze, oznacza ogromne problemy dla istniejących już lotnisk, m.in. Okęcia, a także w Łodzi, Radomiu czy Poznaniu. Po drugie, pod Berlinem powstaje już ogromny port lotniczy, z którym nasz Centralny Port Komunikacyjny prawdopodobnie przegra konkurencję.

Decyzji rządu w sprawie budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego bronią władze stołecznego portu imienia Fryderyka Chopina oraz Polskie Linie Lotnicze LOT. Chodzi o to, że przepustowość Okęcia już niedługo zostanie całkowicie wyczerpana. Prezes LOT Rafał Milczarski wielokrotnie argumentował, że nowy port umożliwi dynamiczny rozwój LOT-u, a brak tej inwestycji nie pozwoli na rozbudowywanie siatki połączeń.

Rząd przekonuje, że położenie geograficzne Polski sprzyja inwestycji. Nasz kraj jest usytuowany na przecięciu tras między najważniejszymi metropoliami takimi, jak Los Angeles - Tel Awiw, Wiedeń - Tokio, Szanghaj - Paryż czy Nowy York - Teheran. Centralny Port Komunikacyjny dzięki swojemu położeniu będzie mógł oferować wygodne połączenia na Daleki Wschód i do Ameryki Północnej.

Z powadzonych badań wynika, że Polacy latają czterokrotnie mniej niż wynosi średnia europejska w „starej UE” i o jedną czwartą mniej niż mieszkańcy innych krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Jednak, według prognoz Urzędu Lotnictwa Cywilnego, liczba pasażerów na polskich lotniskach w 2035 r. może wynieść nawet 94 mln osób.

Marzena Sarniewicz