Jak projektuje się osiedle certyfikowane? Rozmowa z projektantami z ARCHITEKCI DAWIDCZYK & PARTNERZY

Osiedla mieszkaniowe Accent Vert i Accent Eco będą pierwszymi osiedlami realizowanymi w Polsce dla których deweloper, Bouygues Immobilier Polska, uzyskał certyfikat budownictwa wysokiej jakości przyjaznego środowisku HQE. Autorami projektu osiedla są architekci z pracowni Architekci Dawidczyk & Partnerzy. O tym, na czym polega projektowanie certyfikowanych osiedli dowiemy się z poniższej rozmowy...

Osiedle mieszkaniowe Accent Vert powstaje przy ul. Batalionów Chłopskich 77 na warszawskim Bemowie. Deweloperem jest Bouygues Immobilier Polska. Autorami projektu architekci z pracowni ARCHITEKCI DAWIDCZYK & PARTNERZY. Generalnym wykonawcą została firma PBM Południe. Planowany termin oddania do użytku Accent Vert to grudzień 2015 - styczeń 2016 r. Accent Eco, czyli druga faza tej inwestycji jest na końcowym etapie przygotowania do realizacji, praktycznie w przeddzień rozpoczęcia budowy.

Czy od początku Państwo wiedzieliście, że projektowane dla Bouygues Immobilier Polska osiedle będzie certyfikowane? Jakie są różnicy w projektowaniu takiego osiedla?

− Prace nad projektem Accent Vert i Accent Eco rozpoczęliśmy w 2012 roku. Chcieliśmy, aby był to zespół budynków "szyty na miarę" potrzeb i możliwości przyszłych mieszkańców. Racjonalny pod względem ekonomicznym, technologii wykonania oraz prosty w formie przestrzennej, jednocześnie przy dopracowanym detalu architektonicznym.

Pierwsze rozmowy dotyczące certyfikacji planowanej inwestycji inwestor rozpoczął w połowie 2013 roku. Wtedy też zdecydował, że nasze projekty muszą być zgodne z nowymi zaostrzonymi wymaganiami dotyczącymi energooszczędności zawartymi w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, które weszły w życie rok później - w 2014 roku. Inwestor, Bouygues Immobilier, podjął decyzję o objęciu I etapu zespołu planowanych budynków (Accent Vert) certyfikacją wielokryterialną na etapie opracowywania projektu budowlanego. Następnie dołączono do certyfikacji II etap inwestycji - Accent Eco. Tu decyzja zapadła już na etapie projektu koncepcyjnego.

Decyzję o certyfikacji najlepiej podejmować jeszcze na etapie studium wykonalności inwestycji. Wiele rozwiązań projektowych przy budynku certyfikowanym jest filtrowanych przez warunki oceny wielokryterialnej. Proponowane w projekcie rozwiązania sprawdza się nie tylko pod kątem zgodności z WZ, odpowiednimi przepisami, ergonomią, funkcjonalnością, wizją estetyczną twórcy, wytycznymi działu sprzedaży inwestora, kontrolą kosztów realizacji inwestycji, ale także pod kątem punktacji poszczególnych rozwiązań w tabeli certyfikacyjnej. Spełnienie wymogów certyfikacyjnych jest także pozycją w budżecie inwestycji oraz budżecie projektu zatem trzeba mieć pewność, że inwestycja będzie uzasadniona ekonomiczne i możliwa do zaprojektowania w ustalonym honorarium..

Zasadniczo projektowanie obiektów certyfikowanych od niecertyfikowanych różni się ilością zagadnień technicznych do rozwiązania. Obiekty certyfikowane wymagają większego nakładu pracy zarówno po stronie zespołu projektanta, jak i inwestora. Kluczowe czynniki, warunkujące powodzenie certyfikacji, czy szerzej, projektowanie i realizację inwestycji według zasad zrównoważonego rozwoju, to konsekwencja i otwartość na nowe rozwiązania po stronie inwestora oraz elastyczność, kreatywność i racjonalne podejście po stronie projektanta. Tylko zespół składający się ze świadomego inwestora i doświadczonego projektanta pozwala na całościowe zmierzenie się z wyzwaniami zrównoważonego rozwoju.

Czy Accent Vert jest pierwszym Państwa „zielonym” projektem? Co było dla Państwa szczególnie trudne w pracy nad nim?

− Accent Vert oraz Accent Eco to kolejne nasze zielone projekty. W latach 2007-2010 zaprojektowaliśmy Centrum Przetwarzania Danych Ministerstwa Finansów w Radomiu. To był bardzo zaawansowany projekt pod względem technologicznym, ale także w zakresie rozwiązań związanych z poszanowaniem środowiska oraz energooszczędnością. Zastosowano tam, m.in. zbiornik zbierający wodę deszczową, która jest wykorzystywana w wewnętrznych instalacjach sanitarnych oraz wielkopowierzchniowe trawiaste zbiorniki retencyjne odparowujące wodę deszczową odbieraną z dachu budynku.

Natomiast w latach 2012-13 zaprojektowaliśmy w Warszawie budynek technologiczny z serwerownią dla celów telekomunikacyjnych, gdzie m.in. zastosowaliśmy ogniwa fotowoltaiczne na dachu, których celem było zasilanie oświetlenia terenu inwestycji.

Jakie rozwiązania techniczne i technologiczne zostały zastosowane w Accent Vert?

Zarówno w Accent Vert, jak i w Accent Eco zastosowano:

• izolację sieci ciepłej wody użytkowej z uwagi na wytwarzanie ciepłej wody w zbiorczej instalacji w celu obniżenia przesyłowych strat termicznych
• oprawy oświetleniowe wyposażone w energooszczędne źródła światła - świetlówki i LED
• windy z odzyskiem energii elektrycznej, która jest wykorzystywana do oświetlenia kabiny windy oraz części wspólnych w budynkach
• oświetlenie ciągów komunikacyjnych poziomych i pionowych budynku nie działające w sposób ciągły (za wyjątkiem przypadków zapewnienia bezpieczeństwa)
• wybrano technologie oświetlenia dostosowane do oświetlenia przerywanego
• oświetlenie sterowane strefowo – strefy wynoszą maksymalnie 100 m², z systemem wyłączenia czasowego rzędu od 3 do 5 minut
• wprowadzono w wybranych rejonach system sterowania za pomocą czujnika obecności
• wprowadzono w wybranych rejonach sterowanie oświetleniem czujnikiem zmierzchu w przypadku naturalnego oświetlenia
• zastosowane ciepłomierze i wodomierze ciepłej wody socjalnej spełniają wymagania dyrektywy MID. Lokalizacje urządzeń i sposób indywidualnego pomiaru zużycia ciepła są zgodne z dyrektywą w sprawie efektywności energetycznej
• wszystkie grzejniki w budynku wyposażone są w termostaty
• zastosowano grzejniki pracujące na niskich parametrach 75/50 °C co daje zwiększenie powierzchni grzejników i zmniejszenie gradientu rozkładu temperatury
• przewidziano zbiorniki na wodę deszczową. W przypadku Accent Eco jest to otwarty zbiornik krajobrazowo wkomponowany w duży teren zielony znajdujący się w obrębie inwestycji
• zaplanowano parkingi na rowery zgodnie ze wskaźnikiem 1 miejsce parkingowe/1 mieszkanie
• zaplanowano tereny zielone z różnorodnymi roślinami wraz z placem zabaw dla dzieci, miejscami odpoczynku dla osób starszych
• w zespole Accent Eco zastosowano panele solarne do podgrzewania ciepłej wody użytkowej, które w okresie letnim mają znacznie ograniczyć pozyskiwanie ciepłej wody użytkowej z miejskiej sieci ciepłowniczej, a tym samym spowodować oszczędności w kosztach użytkowania poszczególnych mieszkań

W certyfikatach wielokryterialnych punktowane są: materiały pozyskiwane i produkowane lokalnie, materiały certyfikowane, ograniczenie utraty ciepła (ściany zewnętrzne, okna), zmniejszenie zużycia energii elektrycznej (LED, czujniki ruchu), akustyka. Przy pracy nad koncepcją architektoniczną, przeprowadzane są szczegółowe analizy kształtu budynku, zacienienia, kierunku wiatru, dające podstawy do decyzji związanych z doborem odpowiednich materiałów i kształtowaniem przegród budowlanych. Jak to wyglądało w przypadku Accent Vert?

Z uwagi na specyfikę kształtu terenu inwestycji wynikającą z parcelacji gruntów rolnych w latach 50-tych oba zespoły zabudowy znakomicie wpisywały się w podstawowe zalecenie energooszczędności i zrównoważonego budownictwa poprzez prosty kształt bryły. Konsekwentnie wprowadziliśmy zdyscyplinowaną architekturę zachowującą czystość formy przestrzennej. Jednocześnie, dzięki temu budynki osiągały bardzo dobry współczynnik kształtu A/Ve (0,2≤A/Ve≤1,05), który zawierał się w dolnym zakresie widełek, co potwierdzało korzystną formę z uwagi na energooszczędność.

Szczegółowej analizie podlegało nasłonecznienie poszczególnych mieszkań. Z uwagi na orientację budynku długimi fasadami na wschód i zachód, każda z długich elewacji ma bardzo dobre nasłonecznienie. W procesie certyfikacji badany był czynnik światła dziennego Flj. Nasza analiza potwierdziła, że lokale mieszkalne przewyższają co najmniej trzykrotnie wymagania certyfikacji opisane jako Flj moy >2% w salonie i Flj moy>1,5% w sypialniach. Z uwagi na planowaną zabudowę działek sąsiednich badaliśmy przesłanianie i zacienianie przez obiekty sąsiednie. Dzięki odpowiedniemu usytuowanie zespołu zabudowy względem budynków sąsiednich jak i dopasowaniu pod względem wysokości, projektowane przez nas obiekty nie są przesłaniane i zacieniane oraz same nie powodują tego rodzaju problemów.

Przedmiotem badań w trakcie projektowania był także komfort akustyczny przyszłych użytkowników. W ich wyniku określono wymagania normatywne w środowisku zewnętrznym, dla pomieszczeń i przegród budowlanych zewnętrznych i wewnętrznych zespołu budynków mieszkalnych wielorodzinnych oraz wypracowano wytyczne ochrony przed hałasem do związanych branż (architektury, konstrukcji, wentylacji oraz instalacji c.o. i c.w.) w zakresie wymagań i warunków akustycznych dla całego zespołu budynków. W projekcie zwrócono uwagę na parametr szczelności obiektu, zaplanowano szczelny montaż przegród szklanych w budynku. Przeprowadzono Dynamiczną Symulację Termiczną (STD), obliczono zużycie energii dla ogrzewania, oświetlenia, ciepłej wody użytkowej. Zbadano wskaźnik rocznego zapotrzebowania na energię pierwotną Ep [kWh/(m² x rok)], który zgodnie z Warunkami Technicznymi wymagany jest na poziomie Ep=105 [kWh/(m² x rok)]. Dla Accent Vert poprzez zastosowane rozwiązania osiągnięto o ok. 20% lepszy wskaźnik. Dla Accent Eco poprzez zastosowane rozwiązania osiągnięto o ponad 40% lepszy wskaźnik Ep.

Jakie jest planowane roczne zużycie energii w osiedlu Accent Vert? Czy przy projektowaniu osiedla modelowano przyszłe zużycie energii w przeliczeniu na m² powierzchni mieszkalnej?

Z uwagi na certyfikację obu zespołów szczególnej analizie podlegały zagadnienia dotyczące zużycia energii elektrycznej. Aby racjonalizować pobór energii zarówno w Accent Vert jak i Accent Eco zastosowano oświetlenie wyposażone w świetlówkowe i LED-owe źródła światła. Zastosowane oprawy oświetleniowe w częściach wspólnych budynków (garaże, klatki schodowe, korytarze itp.) ze względu na ograniczenie zużycia energii elektrycznej zostały podzielone na sekcje załączane czujnikami ruchu oraz przez automaty schodowe z regulowaną zwłoką czasową. Tylko 1/3 opraw oświetleniowych w garażu i w obszarze korytarzy części mieszkalnej jest załączona na stałe a pozostałe 2/3 jest załączane czujnikami ruchu zabudowanymi w tych obszarach.

Załączanie oświetlenia zewnętrznego odbywać się będzie za pomocą wyłącznika zmierzchowego oraz ręcznie w trybie awaryjnym z rozdzielnicy administracyjnej. Dla zwiększenia efektywności energetycznej w budynkach zostały zainstalowane windy z odzyskiem energii elektrycznej, która jest wykorzystywana do oświetlenia kabiny windy oraz części wspólnych w budynkach.

Obrazując szczegółowo na przykładzie Accent Vert w klatkach A,B,C znajduje się łącznie 149 mieszkań, dla których w projekcie elektrycznym do obliczeń technicznych przyjęto następujące założenia:

• moc zainstalowana dla każdego mieszkania wynosi 13kW
• moc zainstalowana dla sekcji A wynosi 664 kW, w tym dla mieszkań przyjęto 624kW i administracji 40kW
• moc zainstalowana dla sekcji B wynosi 729kW, w tym dla mieszkań przyjęto 689kW i administracji 40kW
• moc zainstalowana dla sekcji C wynosi 664kW, w tym dla mieszkań przyjęto 624kW i administracji 40kW
• moc szczytowa dla sekcji A wynosi 139,8 kW (dla mieszkań i administracji)
• moc szczytowa dla sekcji B wynosi 143,4 kW (dla mieszkań i administracji)
• moc szczytowa dla sekcji C wynosi 139,8 kW (dla mieszkań i administracji)

 Łączna moc szczytowa dla Accent Vert przyjęta w projekcie elektrycznym wynosi 423kW. Szacowane zużycie energii elektrycznej w Accent Vert przy założeniu dziennego zużycia energii elektrycznej dla każdego mieszkania w ilości 4 kWh wynosić będzie:

• dla sekcji A: 48 mieszkań x 4 kWh/dobę = 192 kWh/dobę wraz z częścią administracyjną 10 kWh/dobę; łącznie 202 kWh/dobę
• dla sekcji B: 53 mieszkania x 4 kWh/dobę = 212 kWh/dobę wraz z częścią administracyjną 10 kWh/dobę; łącznie 222 kWh/dobę
• dla sekcji C: 48 mieszkań x 4 kWh/dobę = 192 kWh/dobę wraz z częścią administracyjną 10 kWh/dobę; łącznie 202 kWh/dobę

Szacowane łączne zużycie energii elektrycznej dla Accent Vert będzie wynosić około 626 kWh/dobę. Budynek zaprojektowano  w taki sposób, aby zużycie energii w odniesieniu do ogrzewania, oświetlenia, ciepłej wody użytkowej kształtowało się zdecydowanie poniżej 120 kWh energii finalnej/rok/m² powierzchni użytkowej. Rzeczywiste zużycie energii elektrycznej będzie monitorowane do czasu przejęcia obiektu przez wspólnotę oraz w założeniu także w dalszym czasie podczas pełnego użytkowania.

Jaka będzie izolacja cieplna budynków w Accent Vert?

Izolacja termiczna ścian dla budynków Accent Vert oraz Accent Eco to wełna mineralna o grubości min.15 cm, w pasach cokołowych zastosowano polistyren ekstrudowany o gr. 15 cm. Stropodachy ocieplono polistyrenem ekspandowanym o grubości od 24 cm. Stropodach nad garażem zaizolowano polistyrenem ekstrudowanym o grubości min. 8 cm.

Szczególnie wyróżniający dla tych inwestycji jest fakt, że wszelkie istotne środowiskowo elementy zostały zweryfikowane i ostatecznie potwierdzone uzyskaniem dla obu zespołów, pierwszego w Europie środkowo-wschodniej certyfikatu wielokryterialnego HQE przyznawanego przez międzynarodową organizację CERWAY w ocenie "Very Good".