VIII Dni Oszczędzania Energii, wspólne działania na rzecz większej efektywności energetycznej budynków oraz nowych strategii dla przestrzeni zurbanizowanych
Zrównoważone energetycznie budynki - wspólne działania, większa efektywność, mniejsza emisja, strategia rewitalizacji przestrzeni zurbanizowanej – pod takim hasłem odbyły się w dniach 3 i 4 listopada 2010 r. VIII Dni Oszczędzania Energii. Konferencja zorganizowana przez Stowarzyszenie na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju, Dolnośląską Agencję Energii i Środowiska oraz Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego odbyła się w nowo otwartym Regionalnym Centrum Turystyki Biznesowej w kompleksie Hali Stulecia we Wrocławiu.
VIII Dni Oszczędzania Energii zgromadziły wielu uczestników ze środowisk naukowych oraz zawodowo związanych z sektorem budownictwa i energetyki. Wśród wielu bardzo interesujących prelekcji były prezentacje dokonań innych krajów europejskich, między innymi wystąpienia zagranicznych gości konferencji, takich jak: Nanna Seidelin z Danii, Christian Micksch z Niemiec, Yann Dervyn z Francji, Carl Magnus Pettersson ze Szwecji, a także Polaków pracujących za granicą: Bartłomieja Ostrowskiego z Regionalnego Biura Województwa Dolnośląskiego w Brukseli oraz Agnieszki Sadowskiej, która mówiła na temat poprawy efektywności energetycznej w Alzacji.
Zobacz koniecznie projekt ustawy o efektywności energetycznej, przedłożony przez ministra gospodarki
Spotkania odbywały się w dwóch grupach – w panelu doradców oraz panelu regionów. Pierwszy skupił się na problematyce związanej z efektywnością energetyczną budynków i sposobami jej zwiększania, ważnym tematem były także najczęściej spotykane błędy w realizacji tych zadań. Natomiast drugi – panel regionów dotyczył zagadnień związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa energetycznego całych gmin i regionów zgodnie z kierunkiem, jaki został wytyczony przez Unię Europejską w przyjętych aktach prawnych i strategiach rozwojowych. Pierwszy panel skierowano do architektów, konstruktorów i instalatorów, inwestorów, menedżerów i zarządców nieruchomości, a drugi – do planistów, urbanistów, deweloperów i przedstawicieli samorządów.
Strategie i programy długofalowe
Polskie doświadczenia w zakresie programów poprawy efektywności energetycznej pokazano na przykładzie Częstochowy i Bielska Białej, gmin które osiągnęły sukcesy finansowe w oszczędzaniu energii. W panelu regionów mówiono także o nowej Dyrektywie UE oraz polityce Unii Europejskiej dotyczącej finansowania przedsięwzięć zwiększających efektywność energetyczną oraz o problemach z pozyskiwaniem funduszy na tego typu projekty, o kredytowaniu przedsięwzięć energooszczednych oraz efektywności ich wdrożeń.
Przedstawione w ramach panelu regionów doświadczenia zagraniczne pokazały także, jak dalece różnimy się w planowaniu i realizacji wyznaczonych zadań od innych krajów europejskich. W swoich prezentacjach goście z zagranicy omówili dotychczasowe działania oraz szczegółowe i wybiegające daleko w przód plany rządów i samorządów terytorialnych, które niezwykle poważnie traktują przyjęte przez Unię Europejską zobowiązania i czynią wszystko, by umożliwić ich realizację w wyznaczonym terminie.
Rozwiązania praktyczne
Panel doradców poświęcono zagadnieniu racjonalizacji kosztów budowy i eksploatacji obiektów budowlanych z wykorzystaniem potencjału energii odnawialnej oraz zieleni miejskiej, jako źródła dodatkowych zysków energii w bilansie energetycznym terenów zurbanizowanych (ciekawy referat na ten temat przedstawiła Halina Barbara Szczepanowska z Instytutu Planowania Przestrzennego i Gospodarki Mieszkalnej w Warszawie). Dużo mówiono także na temat uwarunkowań prawnych (Aleksander Panek, prezes NAPE, Arkadiusz Węglarz z KAPE, Jerzy Żurawski, DAEŚ), analizy opłacalności stosowania energii odnawialnych (Łukasz Dobrzański, DAEŚ), wpływu zastosowanych rozwiązań na zapotrzebowanie energetyczne budynku (Karolina Kurtz z Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie, Robert Wójcik z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Henryk Nowak z Politechniki Wrocławskiej).
Przesłaniem konferencji było wskazanie możliwych i ekonomicznie uzasadnionych działań rozwijających budownictwo energooszczędne w Polsce oraz uwzględnienie tych zmian w planowaniu strategicznym. Trzeba bowiem pamiętać o zobowiązaniach Polski, takich jak: redukcja gazów cieplarnianych o 40% w okresie 1988-2020 (na podstawie dokumentu Polityka Klimatyczna przyjętego przez Rząd Polski w 2003 r.) oraz redukcja o 20% w okresie 1990-2020 r. (pakiet energetyczno-klimatyczny Unii Europejskiej). Zgodnie z założonym modelem przyjęto, że polski sektor energetyki wyemituje w roku 2020 o 40% mniej CO2 niż w roku 1988 i o 20% mniej niż w 2005 r. Nie uda się tego osiągnąć bez zmaksymalizowania efektywności energetycznej sektora budowlanego, który zużywa w Polsce najwięcej, aż 41% energii całkowitej (transport – 31%, przemysł – 28%).
Przeszkody w realizacji celów
Budowane w Europie budynki muszą być energooszczędne już dziś. W Polsce natomiast nawet obiekty nowe – spełniające aktualne wymagania prawne – nadal charakteryzują się dużym zużyciem energii końcowej wynoszącym 200-250 kWh/m2 rok. Daleko im do budynków energooszczędnych (70-100 kWh/m2 rok) i pasywnych (do 30 kWh/m2 rok). Jeszcze mniej korzystnie przedstawia się sytuacja budynków istniejących, które zużywają od 200 do nawet 1000 kWh/m2 rok. Oblicza się, iż średnio (biorąc pod uwagę wszystkie budynki w Polsce) zużycie energii końcowej kształtuje się u nas na poziomie 459 kWh/m2 rok. To stanowczo za dużo.
Sytuacji tej, niestety nie poprawia też w znaczący sposób program termomodernizacji realizowany w Polsce od kilku lat. Niewielką bowiem część – tylko 20-25% budynków – poddano modernizacji systemu grzewczego i ociepleniu, a i to nie zawsze kompleksowemu. Niezadowalająca izolacja termiczna ścian i dachów spowodowana jest nie tylko błędami wykonawczymi lub złą jakością projektów budowlanych, ale i błędnie sformułowanymi wymaganiami prawnymi, które pomijają obecnie wpływ mostków cieplnych na izolacyjność przegród. Pozwala to budować nowe budynki (i modernizować istniejące) o znacznie większym zużyciu energii, niż postulowane, co jest niezgodne z ogólnie przyjętymi i zaakceptowanymi strategiami rozwoju dla Polski. Na dodatek, nadzór budowlany dopuszcza takie obiekty do użytkowania.
Jako dowód tych praktyk przedstawiono nowe budynki, których termogramy pokazały jak wiele ciepła ucieka w nich przez nieszczelną izolację i licznie występujące mostki cieplne: liniowe i punktowe. Szczególnie bulwersował przykład nowego budynku, którego średnia izolacyjność termiczna ściany jest prawie trzykrotnie mniejsza niż dopuszczalna (współczynnik przenikania ciepła U wynosi 0,85 W/m2K, mimo iż powinien być mniejszy lub równy 0,3 W/m2K). Dlatego jednym z postulatów konferencji było, by badanie budynków w podczerwieni (termogramy) były obligatoryjnie stosowane przy odbiorach technicznych obiektów budowlanych przez inwestorów. Tylko diagnostyka termowizyjna pozwala bowiem na stwierdzenie, że obudowa budynku spełnia wymagania stawiane przegrodom budowlanym w zakresie ciepłochronności.
Innym poważnym problemem jest brak wiarygodności świadectw energetycznych, co wynika, zarówno z nierzetelności przy ich sporządzaniu, jak i z rozbieżności pomiędzy danymi dotyczącymi deklarowanych parametrów materiałów budowlanych, które stanowią przecież podstawę obliczeń ciepłochronności przegród oraz analiz oddziaływania obiektu budowlanego na środowisko. Podawane przez producentów parametry bardzo często nie zgadzają się z analizami wykonywanymi przez niezależne ośrodki badawcze.
Autor: Barbara Kawecka-Zygadło
Jerzy Żurawski z Dolnośląskiej Agencji Energii I Środowiska (pierwszy od lewej) przedstawia na konferencji prasowej cele i zadania VIII Dni Oszczędzania Energii.
Podczas konferencji można było również dowiedzieć się, gdzie szukać więcej informacji o programach Unii Europejskiej dla zrównoważonego rozwoju oraz różnych innych inicjatywach podejmowanych przez agencje rządowe, stowarzyszenia oraz lokalnych liderów programów oszczędzających energię. Są to np. Sieć Stowarzyszenia Gmin "ENERGIE CITIES" (http://www.pnec.org.pl), dobre praktyki efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii (http://www.managenergy.net), przykłady lokalnych rozwiązań energetycznych (http://concertoplus.eu) oraz strona Krajowej Agencji Poszanowania Energii (http://cip.gov.pl/iee-kpkkape).
