SMR czyli małe reaktory jądrowe - nowe źródło energii w Polsce? Enea ma umowę z Last Energy!
SMR (ang. Small Modular Reactors), czyli małe modułowe reaktory jądrowe to nowa technologia, zarówno w energetyce polskiej, jak i światowej. Eksperci twierdzą, ze wojna i ograniczony dostęp do surowców w najbliższych latach spowodują wzmożony rozwój małych reaktorów jądrowych. Również w Polsce ta zeroemisyjna i niezależna od czynników środowiskowych energia ma stać się alternatywą dla paliw kopalnych. 22 czerwca Grupa Enea podpisała z amerykańską spółką Last Energy list intencyjny w sprawie współpracy dotyczącej technologii SMR. To już trzecia polska firma związana z energetyką jądrową. Na czym polega koncepcja małych reaktorów jądrowych?
Spis treści
- Małe reaktory modułowe (SMR) na świecie
- SMR - kiedy ruszy pierwszy reaktor jądrowy w Polsce?
- KGHM Polska Miedź i Tauron prekursorami technologii SMR w Polsce
- Czym są małe reaktory jądrowe?
- Jak działają małe reaktory jądrowe SMR?
- W jaki sposób małe reaktory mogą wpłynąć na bezpieczeństwo energetyczne Polski?
Małe reaktory modułowe (SMR) na świecie
Małe reaktory modułowe (SMR) 10 lat temu pojawiły się w USA, jako alternatywa do paliw kopalnych, a także aby uniknąć wysokich kosztów budowy dużych elektrowni jądrowych. Od wybuchu wojny na Ukrainie rośnie zainteresowanie tanią energią jądrową z SMR-ów, w tym również w Polsce. Chociaż technologia jest bardzo innowacyjna i budzi wiele kontrowersji, zgodnie z ostatnimi badaniami, społeczna akceptacja wykorzystania energii jądrowej w Polsce wzrosła do poziomu 80% i jest najwyższa w historii.
Tymczasem kraje takie jak USA, Rosja, Korea, Francja, Japonia, Chiny, które mają doświadczenie z dużymi reaktorami energetycznymi, zaczynają inwestować w małe reaktory modułowe. Na amerykańskie SMR-y postawiła również Rumunia i Kanada, która ma uruchomić pierwszy reaktor w 2028 roku.
W Chinach elektrownia SMR o mocy 200 MW z powodzeniem działa od początku 2022 roku.
SMR - kiedy ruszy pierwszy reaktor jądrowy w Polsce?
22 czerwca 2022 podczas Kongresu 590 Enea, jeden z głównych polskich koncernów energetycznych, oficjalnie zainicjował współpracę z amerykańską firmą Last Energy, podpisując list intencyjny w sprawie współpracy dotyczącej technologii SMR, czyli technologii małych, modułowych reaktorów jądrowych. To już trzecia polska firma, obok Orlenu i KGHM, która zajmie się wdrażaniem technologii SMR w Polsce. Przypomnijmy, że z początkiem grudnia PKN Orlen i Synthos Green Energy podpisały umowę inwestycyjną zakładającą utworzenie spółki joint venture Orlen Synthos Green Energy w sprawie małego atomu.
Zgodnie z zapowiedziami w Polsce pierwszy reaktor jądrowy ma ruszyć w 2029 roku, a technologia zostanie wdrożona do eksploatacji w 2030 roku. Projekt SMR amerykańskiej firmy NuScale, wdroży KGHM Polska Miedź S.A., drugi co do wielkości konsument energii w Polsce, zużywający 2,9 TWh.
Małe reaktory jądrowe, które będzie budować w Polsce NuScale Power, zostały zakwalifikowane przez Nuclear Regulatory Commission (Amerykański Urząd Dozoru Jądrowego) jako bezpieczne.
Czytaj też:
14 lutego 2022 w Waszyngtonie podpisaliśmy umowę z firmą NuScale dotyczącą wdrożenia SMR-ów w Polsce na potrzeby KGHM. W tym roku składamy wniosek, raport, wstępny raport bezpieczeństwa, żeby uzyskać zgodę ze strony Państwowej Agencji Atomistyki, polskiego regulatora” – powiedział Piotr Podgórski, dyrektor naczelny ds. Transformacji Energetycznej, KGHM Polska Miedź S.A.
KGHM Polska Miedź i Tauron prekursorami technologii SMR w Polsce
Również firma Tauron, zainteresowała się małym atomem, dedykowanym dla przemysłu i dla firm. W konsekwencji 20 kwietnia 2022 między KGHM Polska Miedź S.A. a Tauronem Polska Energia S.A. podpisano list intencyjny dotyczący współpracy w zakresie prac badawczo-rozwojowych oraz budowy niskoemisyjnych źródeł energii, w tym z zastosowaniem małych modułowych reaktorów jądrowych (SMR).
Aktualnie przedstawiciele obu firm oczekują przyspieszenia prac nad zmianą ustawy Prawo Atomowe i rozporządzeń wykonawczych pod kątem technologii SMR, bo obecna ustawa określa np. zakres działania urządzeń wyłącznie w technologii wielkoskalowej.
Tauron poszukuje swojego optymalnego miejsca biznesowego w energetyce. Zamierzamy być nie tylko sprzedawcą energii, ale też producentem. Szukamy rozwiązania, dlatego chcemy poznać technologie SMR-owe, mieć dostęp do technologii NuScale, żeby przeszczepić ją na grunt polski” - zaznaczył Jerzy Topolski, wiceprezes zarządu ds. zarządzania majątkiem, Tauron Polska Energia S.A.
Czym są małe reaktory jądrowe?
To modularne bloki energetyczne o elastycznej mocy od 300 do 900 MW (większość współczesnych dużych reaktorów ma moc ok. 1000 MW i więcej), gdzie każdy moduł ma własną indywidualną obudowę bezpieczeństwa: stalowy zbiornik ściśle przylegający do zbiornika reaktora. Między tymi zbiornikami jest próżnia, dlatego reaktor może być umieszczony w basenie i zanurzony w wodzie. Zwiększa to w istotnym stopniu bezpieczeństwo i zmniejsza koszty, bo nie ma żadnych systemów ciśnieniowego podawania wody.
Technologia jest znana, bo to jest technologia reaktorów lekkowodnych ciśnieniowych, stosowana w klasycznych reaktorach atomowych i reaktorach, które od lat sześćdziesiątych zasilają okręty marynarki wojennej. Natomiast sama konstrukcja - to w tym sensie jest to nowość i te prace trwają od 2002, 2003 r.” - wyjaśnił Piotr Podgórski.
W technologii NuScale pojedynczy reaktor o mocy 77 MWe, który na plac budowy dociera w trzech częściach do montażu na miejscu, jest zamknięty w zbiorniku o wysokości 23 m i średnicy 4,5 metra. Reaktory są wyposażone w pasywne, niewymagające zewnętrznego zasilania systemy bezpieczeństwa, które w razie awaryjnego wyłączenia są w stanie chłodzić reaktor przez 30 dni.
Zdaniem ekspertów, amerykańska technologia idealnie nadaje się do zastąpienia bloków energetycznych w obecnych elektrowniach węglowych. Tauron Polska Energia zakłada lokowanie SMR-ów w lokalizacjach własnych elektrowni węglowych i wydziela pod tym kątem tereny z aktywów przygotowywanych do przekazania do Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE).
Jak działają małe reaktory jądrowe SMR?
Małe reaktory jądrowe działają podobnie jak elektrownia węglowa, z tą różnicą, że posiadają inne źródło ciepła. W elektrowni jądrowej energię cieplną czy elektryczną uzyskuje się wskutek rozszczepienia we wnętrzu reaktora ciężkich jąder atomu takich jak uran.
W jaki sposób małe reaktory mogą wpłynąć na bezpieczeństwo energetyczne Polski?
Tomasz Nowacki, dyrektor Departamentu Energii Jądrowej w Ministerstwie Klimatu i Środowiska wskazał, że docelowo 25% miksu energetycznego będzie pochodziło z energii jądrowej. Uważa jednak, że do rozwoju polskiej energetyki atomowej kluczowa będzie współpraca z jednym partnerem – na dekady.
Państwowa Agencja Atomistyki wskazuje na główne wyzwania związane z licencjonowaniem projektu, który nie ma w Polsce precedensu.
Jeżeli szybko rezygnujemy z paliw kopalnych ze wschodu, tempo zastąpienia komponentem jądrowym jest bardzo szybkie. Ustawa Prawo Atomowe przewiduje, że mamy 24 miesiące na wydanie decyzji, kolejne dziewięć miesięcy na zezwolenie na rozruch i kolejne sześć miesięcy na przystąpienie do eksploatacji. Cały proces będzie prowadzony po raz pierwszy w naszym kraju, musimy się dobrze przygotować” – podkreślił Andrzej Głowacki, wiceprezes Państwowej Agencji Atomistyki.
Źródło informacji: PAP MediaRoom
