Rada apeluje

W związku z niemalejącą liczbą wypadków na budowach Rada ds. Bezpieczeństwa Pracy w Budownictwie przy Głównym Inspektorze Pracy opracowała stanowisko, będące również swoistym apelem do inwestorów i wykonawców, w sprawie przeciwdziałania zjawiskom powodującym dramatyczny wzrost zdarzeń wypadkowych w budownictwie. Oto jego treść...

„W okresie ostatnich kilku lat na rynku budowlanym obserwuje się narastanie niepokojącego zjawiska rażącego naruszania przepisów prawa pracy a szczególnie przepisów o bezpieczeństwie pracy przez część przedsiębiorstw budowlanych, a także liczne przypadki niskiej jakości robót budowlanych co niejednokrotnie stwarza zagrożenie bezpieczeństwa publicznego.
Efektem tego stanu jest zwiększająca się w sposób dramatyczny ilość wypadków przy pracy w tym szczególnie wypadków śmiertelnych i ciężkich. W roku 2008 na polskich budowach wg danych GUS zginęło 120 pracowników, a według danych Państwowej Inspekcji Pracy wynikających ze zgłoszonych meldunków aż 141 pracowników, co oznacza, iż co 4 pracownik, który zginął na stanowisku pracy w całej naszej gospodarce był pracownikiem budownictwa. W tym samym czasie, wg danych Państwowej Inspekcji Pracy, na polskich budowach wypadkom ze skutkiem ciężkiego uszkodzenia ciała uległo aż 226 osób.
Z analiz źródłowych i danych Państwowej Inspekcji Pracy wynika iż 44,2% ogólnej liczby wypadków śmiertelnych w budownictwie zaistniała w przedsiębiorstwach zatrudniających mniej niż 9 pracowników a dalsze 29,6% w przedsiębiorstwach zatrudniających od 10 do 49 osób. Natomiast w przedsiębiorstwach zatrudniających od 50 do 249 osób procent ogólnej liczby ofiar śmiertelnych wyniósł 17,4%, a w firmach powyżej 250 osób 8,8%.

Jedną z głównych przyczyn takiego stanu rzeczy jest bezkrytyczne przyjmowanie przez inwestorów ofert wykonawców proponujących najniższą cenę, co w konsekwencji uniemożliwia wykonanie robót budowlanych zgodnie z przepisami prawa budowlanego i prawa pracy.
Skutkiem wyboru wykonawcy oferującego taką cenę jest przede wszystkim oszczędzanie na bezpieczeństwie pracy, zatrudnianie pracowników bez koniecznego fachowego przygotowania, zatrudnianie osób bez przewidzianych prawem umów, stosowanie nieodpowiednich materiałów, nie przestrzeganie reżimów technologicznych, ograniczenie do minimum nadzoru technicznego, pozorowanie obowiązkowych szkoleń pracowników, brak oceny ryzyka zawodowego itp.

W związku z szerzeniem się takich patologicznych zjawisk istnieje uzasadniona konieczność dokonania stosownych zmian w przepisach w tym szczególnie w prawie budowlanym i prawie o zamówieniach publicznych. Dotychczasowe zbyt ogólnikowe przepisy pozwalają na dowolne interpretowanie pojęcia rażąco niskiej ceny w praktyce nie są stosowane.
Postuluje się w związku z tym, aby obligatoryjnie wydzielać w zapytaniach ofertowych zakres związany z zapewnieniem środków na bezpieczeństwo pracy i aby ta część oferty nie była kwalifikowana przy zastosowaniu, jako jedyne kryterium – niskiej ceny.
Celem stworzenia warunków do prawidłowego nadzoru szczególnie na małych budowach postulujemy także przywrócenie uprawnień do pełnienia samodzielnych funkcji technicznych dla techników budowlanych, oraz rozszerzenie prawnej odpowiedzialności za bezpieczeństwo pracy na osoby posiadające uprawnienia specjalistyczne, np. operatorzy żurawi i innych maszyn budowlanych. Ważną sprawą w tym zakresie jest również podjęcie decyzji mających na celu zwiększenie liczby szkół zawodowych o profilu budowlanym.

Rada zwraca się też do inwestorów o dogłębne analizowanie cen oferowanych przez wykonawców i nie dopuszczanie do wykonywania robót po cenach zaniżonych - kosztem bezpieczeństwa pracowników.”

Za Radę ds. Bezpieczeństwa Pracy w Budownictwie:

Zbigniew Janowski, wiceprzewodniczący
Ryszard Rodzoch, sekretarz