Masz na oku nową pracę - czy można odejść ze starej bez wypowiedzenia?
Porzucenie pracy w celu zatrudnienia się w innej firmie tylko z pozoru jest rozwiązaniem, które pracownika nic nie kosztuje. Przepisy o wypowiadaniu umowy o pracę wiążą obie strony. Jeśli zostaną naruszone jednostronnie, druga strona ma prawo do określonych roszczeń. Jak jest w przypadku porzucenia pracy?
Spis treści
- Zerwanie umowy o pracę: czego może żądać pracodawca?
- Uzasadnione wypowiedzenie umowy w trybie natychmiastowym
- Jak natychmiast wypowiedzieć umowę o pracę?
Można tego wszystkiego uniknąć, rozwiązując umowę o pracę za porozumieniem stron. Efekt finalny może być taki sam, a żadna ze stron nie będzie wnosić roszczeń, ani niczego nie utrudniać.
Finalne efekty takiego nagłego odejścia pracownika z firmy zależą od pracodawcy. Niestawienie się w pracy może on uznać za ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych i zwolnić pracownika w trybie natychmiastowym.
Ale to jeszcze nie najgorsze - pracodawca może bowiem uznać, że pracownik bezpodstawnie wypowiedział umowę w trybie natychmiastowym, a wtedy ma prawo żądać od niego odszkodowania. Co ważne, w takiej sytuacji sąd takie odszkodowanie zasądzi. W jakiej wysokości?
Zerwanie umowy o pracę: czego może żądać pracodawca?
Jeśli przyczyną rozwiązania umowy przez pracownika było ciężkie naruszenie obowiązków pracodawcy, to będzie mu przysługiwało odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, który by go dotyczył.
Jeśli pracownik rozwiązał w tym trybie umowę zawartą na czas określony, odszkodowanie będzie przysługiwać za czas, do którego umowa miała trwać, ale nie więcej niż za okres wypowiedzenia.
Gdy zaś pracodawca uzna, że pracownik z nieuprawnionych powodów rozwiązał umowę o pracę, ma możliwość pociągnięcia go do odpowiedzialności odszkodowawczej za to zachowanie.
Pracodawca może w takiej sytuacji żądać od pracownika odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, który by go dotyczył i złożyć pozew do sądu pracy w tej sprawie. O tym, czy otrzyma odszkodowanie zadecyduje sąd, chyba że pracownik dobrowolnie je wypłaci.
Pracodawca nie musi w takich okolicznościach w jakikolwiek sposób wykazywać szkody, która została przez niego poniesiona na skutek zerwania współpracy przez pracownika. Wystarczy wykazanie, że zachowanie pracownika było bezprawne lub nieuzasadnione.
Uzasadnione wypowiedzenie umowy w trybie natychmiastowym
Prawo pracy przewiduje jednak sytuacje, w których pracownik może odejść z pracy natychmiast i jednostronnie rozwiązać umowę o pracę w trybie natychmiastowym. Nim więc zdecydujemy się na porzucenie pracy, lepiej ją wypowiedzieć ze skutkiem natychmiastowym.
Każda umowa o pracę może zostać rozwiązana bez wypowiedzenia przez pracownika. Przepisy nie pozostawiają jednak swobody, co do okoliczności, w których pracownik może bez okresu wypowiedzenia rozwiązać z tobą umowę. Wskazują jednoznacznie, że jest to możliwe w dwóch sytuacjach:
- jeżeli zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika,
- gdy pracodawca dopuścił się wobec pracownika ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków.
Pierwsza sytuacja jest klarowna - pracownik może rozwiązać umowę w związku z wydanym orzeczeniem lekarskim, jeśli pracodawca nie przeniesie go – w terminie określonym przez lekarza w orzeczeniu – do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe. W praktyce jednak to pracownik decyduje, czy chce rozstać się z firmą, jeżeli lekarz wydał orzeczenie o szkodliwym wpływie świadczonej przez niego pracy na jego zdrowie.
Bardziej skomplikowana - a tym samym dająca większe pole do popisu - jest druga sytuacja, czyli ciężkie naruszenie obowiązków pracodawcy. Lista obowiązków pracodawcy ujęta w samym tylko kodeksie pracy jest niezwykle długa, a dochodzą do tego jeszcze przepisy wykonawcze.
W praktyce, ciężkie naruszenie tych obowiązków jest interpretowane przez sądy pracy i w opracowaniach prawnych. Dla przykładu, jednym z najczęściej występujących w praktyce przypadków jest uporczywe poniżanie bądź ośmieszanie pracownika ze względu na pochodzenie lub orientację seksualną.
Inna, często występująca przyczyna, to całkowite zaprzestanie wypłaty wynagrodzenia, jak i wypłacanie wynagrodzenia nieterminowo lub w zaniżonej wysokości.
Za okoliczność wskazującą na ciężkie naruszenie obowiązków pracodawcy sądy pracy przyjmuję też bezzasadne publiczne przypisanie pracownikowi dokonania przestępstwa albo szykanowanie pracownika ze względu na przekonania polityczne, religijne lub przynależność związkową.
Inne przykłady to: złośliwa odmowa udzielenia urlopu wypoczynkowego w ustawowym terminie oraz nakazanie kobiecie w ciąży świadczenia pracy w godzinach nadliczbowych albo w porze nocnej.
W praktyce, to pracownik decyduje, czy dana okoliczność jest w jego ocenie ciężkim naruszeniem przez pracodawcę jego podstawowych obowiązków i czy z tego powodu chce rozwiązać umowę o pracę.
Jak natychmiast wypowiedzieć umowę o pracę?
Aby pracodawca nie mógł w żaden sposób zaszkodzić odchodzącemu z pracy z dnia na dzień pracownikowi, ten drugi powinien na piśmie poinformować go o tym, że rozwiązuje umowę o pracę bez wypowiedzenia.
W takim oświadczeniu należy podać przyczynę rozwiązania umowy. Nie ma w tym wypadku znaczenia, czy pracownik powoła się na odpowiednie przepisy lub określi sposób rozwiązania umowy za pomocą ustawowych zwrotów (czyli czy prawidłowo je nazwie – oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika).
Złożone przez pracownika oświadczenie należy przede wszystkim interpretować z perspektywy celu i zamiaru pracownika – wystarczy, aby z treści dokumentu wynikało, że pracownik rozwiązuje umowę o pracę z pracodawcą w trybie natychmiastowym (bez wypowiedzenia) i dlaczego to robi.
Pracownik ma na złożenie oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia miesiąc od dnia, kiedy dowiedział się, że pracodawca ciężko naruszył obowiązki wobec niego. W razie sporu sądowego to na pracowniku będzie ciążyć obowiązek wykazania, że dochował tego terminu.
Na zakończenie dodajmy, że także dla rozwiązania umowy o pracę z dnia na dzień, by natychmiast podjąć ją u innego pracodawcy najlepszym sposobem jest polubowne rozwiązanie problemu.
Zakończenie współpracy na mocy porozumienia wymaga jednak zgody obu stron na rozwiązanie umowy oraz wspólnego podpisania dokumentu, który będzie potwierdzał termin i zasady zakończenia współpracy przez strony.
Autor: Szymon Starnawski/Murator
To nie tylko symbol Warszawy, ale też budynek mieszczący w sobie liczne muzea, teatry i kawiarnie. Zdecydowanie warto wybrać się na taras widokowy Pałacu – bilety są tanie, a z wysokości 30. piętra roztacza się niesamowity widok na centrum stolicy.
