Dla kogo wcześniejsza emerytura 2024? Jakie warunki trzeba spełnić, żeby przejść na wcześniejszą emeryturę?
Na wcześniejsze emerytury mogą liczyć osoby zatrudnione w niektórych branżach i resortach. Zwiększenie liczby osób, które mogą ubiegać się 5 lat wcześniej i więcej o świadczenia emerytalne to zasługa m. in. nowelizacji ustawy o emeryturach, która obowiązuje od początku 2024. Kto może przejść wcześniej na emeryturę?
Spis treści
- Więcej osób na wcześniejszych emeryturach od 2024
- Dla kogo wcześniejsza emerytura?
- Wcześniejsze emerytury pomostowe – jakie warunki?
- Wcześniejsza emerytura dla górników i policjantów i wojskowych
Więcej osób na wcześniejszych emeryturach od 2024
Uzyskanie praw do emerytury wcześniej niż wynosi powszechny wiek emerytalny jest możliwe tylko dla pewnych grup pracowniczych. Część z nich nabywa uprawnienia do emerytury wcześniej, a część do emerytur pomostowych.
Dzięki nowelizacji ustawy podpisanej przez prezydenta Andrzeja Dudę emerytury pomostowe od 1 stycznia 2024 objęły osoby wykonujące pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze po 31 grudnia 1998 r. Dotychczasowe przepisy dotyczyły osób zatrudnionych na takich warunkach tylko przed 1 stycznia 1999 r.
Dla kogo wcześniejsza emerytura?
Emerytura pomostowa przyznawana za pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze dotyczy następujących branż:
- górnictwo i energetyka,
- hutnictwo i przemysł metalowy,
- przemysł drzewny i papierniczy,
- transport i łączność,
- rolnictwo i przemysł rolno-spożywczy,
- poligrafia,
- przetwórstwo azbestu i produkcja ołowiu i kadmu,
- służba zdrowia, opieka i ratownictwo medyczne,
- lotnictwo cywilne,
- oświata,
- dziennikarstwo w przypadku objęcia dziennikarzy układem zbiorowym,
- służby mundurowe,
- kontrola państwowa, administracja celna, NIK.
Za pracę w szczególnych warunkach uznawane są prace w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub z dużą uciążliwością. Należą do nich m. in. prace:
- górnicze
- na statkach handlowych i rybackich
- na platformach wiertniczych,
- personelu pokładowego w lotnictwie,
- tancerza, gimnastyka, aktora teatru lalek, muzyka grającego na instrumentach dętych.
Za pracę w szczególnym charakterze uznawane są te, które wymagają szczególnej odpowiedzialności i sprawności psychofizycznej, niebezpieczne zagrażające utratą zdrowia i życia, których wykonywanie w późniejszym wieku może narazić osoby trzecie na niebezpieczeństwo. Do grupy tej zaliczane są m.in. prace:
- maszynisty pojazdów szynowych,
- kierowców pojazdów uprzywilejowanych,
- kontrolerów ruchu lotniczego,
- personelu medycznego oddziałów psychiatrycznych,
- operatorów żurawi wieżowych.
Listę prac w szczególnych warunkach i w szczególnym charakterze można znaleźć w Załącznikach 1 i 2 Obwieszczenia Marszałka Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o emeryturach pomostowych.
Wcześniejsze emerytury pomostowe – jakie warunki?
Emerytury pomostowe pozwalają zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przejścia wcześniej na emeryturę. Przeważnie jest to możliwe przy spełnieniu jednocześnie trzech warunków:
- ukończenie 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,
- staż pracy 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn,
- przepracowanie co najmniej 15 lat w w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.
Przyznawane są również emerytury pomostowe na szczególnych warunkach. Wówczas emerytura przysługuje w wieku wcześniejszym niż 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz stażu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze krótszym niż 15 lat.
Emerytury pomostowe to świadczenia, które przysługują tylko do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego 60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn. Po nabyciu praw do emerytury powszechnej świadczenia są na nowo przeliczane.
Wcześniejsza emerytura dla górników i policjantów i wojskowych
W tych grupach zawodowych nabycie praw do emerytury nie jest związane z powszechnym wiekiem emerytalnym.
Górnicy uzyskują wiek emerytalny kończąc 55 a nawet 50 lat bez względu na płeć, ale po przepracowaniu 20 lat przez przez kobiety i 25 lat przez mężczyzn, w tym odpowiednio 10 lat i 15 lat w górnictwie. Jednak górnik, który przez 25 lat wykonywał w pełnym wymiarze prace pod ziemią może przejść na emeryturę bez limitu wieku; oznacza to że może być emerytem już w wieku 45 lat.
Dla służb mundurowych (policja, wojsko, celnicy, strażacy zawodowi, SOP, ABW i in) wiek emerytalny wynosi 55 lat po odbyciu 25-letniej służby, ale dotyczy to tych którzy rozpoczęli służbę po 31 grudnia 2012 r. Wszyscy pracujący już wcześniej mogą przejść na emeryturę po 15 latach służby bez limitu wieku; to jednak wiąże się niskim świadczeniem, więc na taką emeryturę nie decyduje się wielu funkcjonariuszy i wojskowych.
Cukrownia Żnin - zdjęcia dawnej cukrowni po rewitalizacji
Autor: ONI Studio
Zrewitalizowana Cukrownia Żnin
