Obiekty kubaturowe – jak projektować w istniejących budynkach? Jak przebiegają remonty i modernizacje obiektów kubaturowych?

2025-06-05 11:09

Obiekty kubaturowe często poddawane są modernizacji ze względu na rosnące koszty ich utrzymania, a także zaostrzane wciąż przepisy dotyczące niskoemisyjności i pasywności. Modernizacje i remonty budynków zdobywają coraz większe zainteresowanie. Wiąże się to zwykle ze zmianą źródła ciepła i/lub częściową wymianą systemu ogrzewania. Wszelkie modyfikacje w istniejących obiektach wymagają przygotowania i wcześniejszego rozeznania, tak by ograniczyć ewentualne błędy.

Projektowanie w istniejących obiektach

i

Autor: Dacharlie / Getty Images Niezależnie jaki zakres remontu jest przewidziany do wykonania – podstawą jest szczegółowa inwentaryzacja. W budynkach stosunkowo nowych, można polegać na wiedzy i pamięci właścicieli lub administratorów, zwykle jest także dostęp do dokumentacji projektowej.

Spis treści

  1. Obiekty kubaturowe – zanim przystąpisz do remontu zrób inwentaryzację
  2. Dostosowanie rozwiązań do aktualnych wymogów technicznych i prawnych
  3. Optymalizacja
Gdańsk Biskupia Górka, autor: Gdańskie Nieruchomości

Obiekty kubaturowe – zanim przystąpisz do remontu zrób inwentaryzację

Niezależnie jaki zakres remontu jest przewidziany do wykonania – podstawą jest szczegółowa inwentaryzacja. W budynkach stosunkowo nowych, można polegać na wiedzy i pamięci właścicieli lub administratorów, zwykle jest także dostęp do dokumentacji projektowej.

Inaczej sytuacja przedstawia w budynkach starych, np. wiekowych kamienicach – często pierwotni właściciele już nie żyją, a dokumentacja archiwalna zaginęła przez lata. W takich sytuacjach, dysponując niedużą ilością informacji o stanie technicznym budynku konieczna jest dokładna inwentaryzacja, często z wykonaniem odkrywek.

Niejednokrotnie zdarza się, że nawet jeżeli projekt jest dostępny, to skala niespójności między nim a rzeczywistością jest na tyle duża, że mimo wszystko konieczne jest wykonanie inspekcji na miejscu. Jeśli niespójności między otrzymaną od inwestora dokumentacją, a pomiarami rzeczywistymi są duże, projektant musi opracować projekt od nowa. Wydłuża to czas projektowania i zwiększa koszty, ale jest niezbędne do dalszych działań.

W przypadku instalacji najczęściej modernizowane są systemy ogrzewania oraz czasami powiązane z nimi instalacje gazowe. Przy adaptacjach instalacji grzewczych konieczna jest jak najbardziej szczegółowa wiedza o źródle ciepła i jego mocy, materiale rur czy mocy grzejników. Informacje o zastosowanych rozwiązaniach i użytych materiałach to baza wyjściowa do projektu modernizacji.

Dostosowanie rozwiązań do aktualnych wymogów technicznych i prawnych

Projektanci muszą liczyć się z tym, że często rozwiązania w istniejących budynkach będą zupełnie inne, niż gdyby podobny projekt (w zakresie funkcji i finalnych oczekiwań inwestora) wykonywali dla nowopowstającego obiektu. Należy jednak pamiętać, że doprojektowywane elementy muszą być zgodne z aktualnymi przepisami i normami. Systemy trzeba połączyć w taki sposób, aby bezawaryjnie i efektywnie mogły ze sobą współpracować.

Dużym sprawdzianem przy projektowaniu w istniejącym budynku są ograniczenia przestrzenne, kolizyjne oraz czasowe. Trzeba dostosować trasy rurociągów do przebiegu pozostałych instalacji w budynku unikając kolizji. Niestety czasami wykonanie niektórych pomysłów nie jest możliwe np. ze względu na ograniczoną wysokość pomieszczeń.

Z dużymi ograniczeniami borykają się też projekty kamienic objętych ochroną konserwatora zabytków. Każde rozwiązanie musi być uprzednio przedstawione do akceptacji konserwatora. Prawdziwym wyzwaniem są termomodernizacje kamienic, ponieważ ocieplenie budynku z zewnątrz nie jest możliwe ze względu na sztukaterie, wewnątrz często też trudno jest uzyskać taką zgodę. Dlatego przed przystąpieniem do prac projektowych należy sprawdzić, jakie przepisy i regulacje należy spełnić i czy możliwe jest uzyskanie odstępstwa. Warto pamiętać, że czas na projektowanie skraca uzyskanie odpowiednich decyzji i pozwoleń na budowę.

Modernizacje często są prowadzone w użytkowanym przez cały czas obiekcie, w związku z czym należy zminimalizować uciążliwość zarówno samych prac jaki zachować ciągłość dostępu do mediów dla mieszkańców lub użytkowników budynku. Stworzenie harmonogramu prac jest nie lada wyzwaniem i wymaga dużej wiedzy technicznej i zapoznania się z funkcjonowaniem danego obiektu.

Przy projekcie przebudów konieczna jest współpraca międzybranżowa z konstruktorem i elektrykiem. Ewentualne prace rozbiórkowe mogą naruszać konstrukcję nośną i zagrażać bezpieczeństwu, dlatego konsultacja ze specjalistą jest niezbędna. Częste są przypadki uszkodzenia zbrojenia belek i podciągów, co istotnie wpływa na bezpieczeństwo całego obiektu. W związku z tym, tak naprawdę każda ingerencja w konstrukcję powinna być udokumentowana. Prace modernizacyjne generują dużo wiercenia, wymagają też zwiększonego zapotrzebowania na prąd m.in. do zasilenia sprzętu budowlanego. W tym przypadku wsparcie inżyniera elektryka będzie nieocenione.

W przypadku budynków użyteczności publicznej lub biur warto pamiętać, że konieczne jest spełnienie wytycznych np. Państwowej Inspekcji Sanitarnej czy rzeczoznawcy pożarowego. To ich zalecenia mogą się okazać nadrzędne.

Optymalizacja

Zazwyczaj przebudowie podlegają elementy mocno wyeksploatowane lub działające nieefektywnie. Zadaniem projektanta jest dobór takich rozwiązań, by znacząco poprawić eksploatację oraz nierzadko obniżyć koszty rachunków.

W zakresie instalacji grzewczych technologia mocno się rozwija, dostosowując się do wymagań stawianych m.in. przez Unię Europejską. Niejednokrotnie modernizacja ogrzewania wiąże się z wykorzystaniem innych technologii – solarnych, fotowoltaicznych czy gazowych. Konieczna jest wiedza dotycząca możliwości zastosowania i sposobów łączenia różnych systemów. Projekt powinien także uwzględniać możliwość dalszej rozbudowy w przyszłości.

Warto podkreślić, że projekt modernizacji instalacji wykracza poza branżę sanitarną – powinien obejmować swoim zakresem również prace rozbiórkowe. Przy tego rodzaju pracach nadzór autorski projektanta jest niezwykle istotny. Często konieczne jest rozwiązanie nieprzewidzianego problemu na budowie.

Wszelkie przebudowy i modernizacje poza poprawą komfortu użytkowania nastawione są na wymierne korzyści finansowe w postaci oszczędności np. na rachunkach za ogrzewanie. Jednak oszacowanie budżetu samej modernizacji nie jest prostym zadaniem. Prace o takim charakterze generują nieprzewidziane wydatki, szczególnie w budynkach słabo rozpoznanych technicznie. W toku prac może wystąpić wiele nowych okoliczności. Również koncepcja i oczekiwania inwestora mogą się zmienić. Dobrze jest elastycznie podchodzić do tej kwestii i tam gdzie jest to możliwe nie generować kosztów, zostawiając rezerwy na nieoczekiwane sytuacje.

Projektowanie w istniejących budynkach to wyzwanie dla projektantów – wymaga dostosowania się do zastosowanych rozwiązań i ich przekształcenia. Biorąc to pod uwagę, niejednokrotnie łatwiejsze jest zaprojektowanie obiektu od nowa. Mimo trudności w tego rodzaju projektach będzie ich coraz więcej. Budynki się starzeją, nie spełniając aktualnych wymagań, a ich użytkowanie pochłania spore zasoby finansowe. W związku z tym niezbędni są na rynku projektanci z szeroką wiedzą techniczną, gotowi do sprostania wyżej wymienionym zadaniom.

Literatura:

  1. https://inzynierbudownictwa.pl/projektowanie-na-istniejacych-obiektach-kubaturowych/
  2. https://akint.pl/jak-stworzyc-projekt-instalacji-sanitarnej-w-budynku/
  3. Dz.U. 2008 nr 223 poz. 1459 - Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków
  4. Dz.U. 2009 nr 43 poz. 346 - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie szczegółowego zakresu i form audytu energetycznego oraz części audytu remontowego, wzorów kart audytów, a także algorytmu oceny opłacalności przedsięwzięcia termomodernizacyjnego
Murator Plus Google News
Architektura-murator. Podcast 30/30
Nie chcę, ale… Konieczny i Grodzicki o realiach pracy w architekturze