Powstaje plac Centralny w Warszawie. Będzie wystawa znalezisk z dawnej Warszawy odkrytych podczas prac
Autor: Szymon Starnawski/Grupa Murator
Budowa placu Centralnego w Warszawie, styczeń 2024 r.
Zielony plac Centralny ma powstać przed Pałacem Kultury i Nauki, z części placu Defilad od strony ul. Marszałkowskiej. Na razie trwają badania archeologiczne, podczas których odkryto m.in. dawne monety, biżuterie i flakony po perfumach. Będzie je można obejrzeć na wystawie podczas Nocy Muzeów.
Spis treści
- Plac Centralny powstaje w środkowej części placu Defilad w Warszawie
- Kiedy plac Centralny będzie gotowy? Jest opóźnienie
- W Noc Muzeów obejrzysz wystawę przedmiotów odkrytych przy budowie placu
- Plac Centralny w Warszawie – aktualności z budowy
- Przedwojenna Warszawa utrwalona w kamieniu, a do tego zieleń i woda
- Nie tylko plac Centralny. Obok powstaje Muzeum Sztuki Nowoczesnej
Plac Centralny powstaje w środkowej części placu Defilad w Warszawie
Plac Defilad w Warszawie to miejsce, które od dawna czekało na metamorfozę. Ta ogromna przestrzeń w ścisłym centrum stolicy od lat pełni rolę niezbyt estetycznego parkingu. Od kilku lat plac pod Pałacem Kultury zmienia się jednak wreszcie w ramach programu Nowego Centrum Warszawy. W 2023 r. rozpoczęły się najważniejsze prace – przebudowa środkowej części placu Defilad (od strony ul. Marszałkowskiej) na nowy, zielony plac Centralny. Wszystko miało być gotowe w pierwszej połowie 2024 r., ale opóźnienie jest już pewne (z powodu konieczności przeprowadzenia dodatkowych prac archeologicznych). Postępy inwestycji można śledzić na oficjalnej stronie.
Autor: Szymon Starnawski/Grupa Murator
Budowa placu Centralnego w Warszawie, styczeń 2024 r.
– To inwestycja przełomowa dla tego kwartału miasta, a plac Centralny jest jej kluczowym elementem. Połączy to, co przez dekady było odizolowane z powodu złej w tym przypadku architektury lat 50. i monumentalizmu, później taniej komercji lat 80. i 90. Pałac, który stał się obiektem symbolicznym, połączy się w jedną całość z przebudowaną ulicą Złotą, Zgody do ulicy Chmielnej i placu Pięciu Rogów. Nowa przestrzeń będzie spójna i atrakcyjna dla mieszkańców – zapowiada Wojciech Wagner, zastępca dyrektora Biura Architektury i Planowania Przestrzennego.
Kiedy plac Centralny będzie gotowy? Jest opóźnienie
Pierwotnie zapowiadano zakończenie budowy placu Centralnego w I połowie 2024 r. To już jednak nieaktualne, co zresztą widać na pierwszy rzut oka – na placu budowy od miesięcy niewiele się dzieje. Powodem jest konieczność przeprowadzenia dodatkowych badań archeologicznych, na które przeznaczono pół roku. Pytani o termin zakończenia inwestycji urzędnicy rozkładają ręce: tego nie wie nikt.
– Zdecydowaliśmy się na – rozpisane na kilka miesięcy – prace archeologiczne. Decyzja była dość łatwa, bo ani nie było, ani przez wiele lat nie będzie okazji, by je przeprowadzić. Mówimy też o miejscu poza siecią drogową, nie było więc przeszkód związanych z koniecznością szybkiego przywrócenia ruchu. W każdym razie nie podamy dziś konkretnej daty zakończenia prac, bo też miejsce – jak to zwykle bywa w centrum Warszawy – jest pełne niespodzianek, część placu budowy jest zajęta przez zaplecze budowy MSN, zbyt wiele jest tu zmiennych, żeby rzetelnie jakąś wskazać – tłumaczy miasto.
W Noc Muzeów obejrzysz wystawę przedmiotów odkrytych przy budowie placu
Podczas badań archeologicznych w miejscu przyszłego placu Centralnego odkryto wiele pozostałości dawnej Warszawy. Są wśród nich m.in. monety, flakony po perfumach i lekach, guziki oraz biżuteria. To pamiątki z XIX i XX w., które już 18 maja można będzie obejrzeć podczas Nocy Muzeów na specjalnej wystawie pt. „W drodze na plac”. Będzie ona zorganizowana przy wejściu do Pałacu Kultury.
Zachowane artefakty to pozostałości po życiu, jakie toczyło się w kamienicach, jakie stały przed wojną w miejscu dzisiejszego placu Defilad. Choć spora część z nich przetrwała wojnę w stanie, który umożliwiał odbudowę, kamienice zostały wyburzone pod budowę Pałacu Kultury i placu.
– Zagłada tego fragmentu miasta zaczęła się podczas niemieckich bombardowań we wrześniu 1939 roku. W latach 1940-42, na północ od ulicy Złotej, przebiegał mur warszawskiego getta. Pożoga dopełniła się podczas powstania warszawskiego. Ostatnie ocalałe kamienice wyburzono po wojnie, szykując teren pod budowę Pałacu Kultury i Nauki (otwarty w 1955 roku) – podaje Urząd Miasta.
Plac Centralny w Warszawie – aktualności z budowy
Obecnie firma Balzola realizuje projekt przebudowy autorstwa A-A Collective. Latem 2023 r. zerwano kostkę pokrywającą plac i rozkopano teren. W pierwszej kolejności zostaną wybudowane 4 zbiorniki retencyjne do gromadzenia deszczówki, która posłuży w przyszłości do podlewania nowej zieleni. Znajdą się one 7 m pod ziemią. Pierwszy z nich już powstaje.
Od przełomu września i października 2023 r. prace widocznie zwolniły. Spowolnienie prac wiąże się z koniecznością przebadania reliktów przeszłości odkrytych pod placem. Dopiero po tym etapie (zaplanowanym na pół roku) ruszy właściwa budowa. Jednym z ciekawszych znalezisk była odkryta pod koniec listopada posadzka zburzonej kamienicy, najprawdopodobniej już powojenna.
Przy okazji prac nad placem Centralnym odsłonięto także inne ślady historii Warszawy:
- podziemia trybuny honorowej, służące niegdyś komunistycznym dygnitarzom,
- pozostałości przedwojennej siatki ulic w tym miejscu – krawężniki, brukowane jezdnie, resztki kamienic,
- szyny tramwajowe w dawnym przebiegu ul. Złotej.
Miasto bierze pod uwagę możliwość wyeksponowanie części znalezisk, jednak na razie nie podano dalszych szczegółów. Pod koniec listopada 2023 r. Zarząd Dróg Miejskich wybrał firmę, która za 1 027 945,44 zł przeprowadzi dodatkowe badania archeologiczne odsłoniętych reliktów. Będzie to firma Asinus Igor Maciszewski, która ma teraz pół roku na realizację zamówienia.
Przedwojenna Warszawa utrwalona w kamieniu, a do tego zieleń i woda
Warto dodać, że nowy plac Centralny będzie nawiązywał wyglądem do przedwojennej zabudowy. Jak wyjaśnia strona Urzędu Miasta Warszawy, stąd właśnie bierze się jego nietypowy, asymetryczny układ.
Nieregularny układ chodników i zieleni odwzoruje sieć dawnych ulic i zarys budynków. Trawniki mają przypominać miejsca, w których stały kamienice – podaje UM Warszawa. – Nawierzchnia placu zostanie wykonana z 6 różnych rodzajów kamienia. Obrysy dawnych kamienic zostaną wykonane z wielkoformatowych płyt kamiennych w różnych wybarwieniach: szarym i czerwonym. Dawne dziedzińce zostaną wybrukowane ponownie wykorzystaną kostką granitową z placu Defilad oraz uzupełnione płytami granitowymi z okolic trybuny honorowej. Układ ulic z 1939 r. przypomną w tym miejscu pasy ułożone z kostki granitowej.
Nie znaczy to jednak, że na nowym placu zabraknie zieleni – wręcz przeciwnie. Według projektu przed Pałacem Kultury i Nauki pojawi się:
- 109 drzew,
- 11 gatunków krzewów,
- 40 gatunków bylin i roślin cebulowych,
- trawniki.
Dodatkową atrakcją będzie płytki zbiornik wodny od strony powstającego właśnie Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (w obrysie podwórka przedwojennej kamienicy).
Autor: Szymon Starnawski/Murator
To nie tylko symbol Warszawy, ale też budynek mieszczący w sobie liczne muzea, teatry i kawiarnie. Zdecydowanie warto wybrać się na taras widokowy Pałacu – bilety są tanie, a z wysokości 30. piętra roztacza się niesamowity widok na centrum stolicy.
Nie tylko plac Centralny. Obok powstaje Muzeum Sztuki Nowoczesnej
Warto przypomnieć, że trwająca przebudowa nie będzie jedyną zmianą w obrębie placu Defilad. Warszawa od kilku lat realizuje także dwie inne ważne inwestycje w ścisłym centrum. Od strony ul. Marszałkowskiej wyrasta – coraz bliższe ukończenia – Muzeum Sztuki Nowoczesnej (tu można zobaczyć MSN w budowie). Za nim z kolei ma być zbudowana nowa siedziba Teatru TR Warszawa, która będzie powstawać etapami. W przyszłości ma też powstać symetryczna do nich zabudowa po drugiej stronie placu Defilad (na razie jednak brak konkretnych planów i projektów, są też przeszkody natury biurokratycznej).
Docelowo w obrębie centrum stolicy zajdą jeszcze większe zmiany. W ramach programu Nowego Centrum Warszawy nastąpi m.in. przebudowa ul. Złotej, Zgoda, Chmielnej oraz Marszałkowskiej. Ulice te zyskają nową, elegancką formę oraz wzbogacą się o zieleń. Warto dodać, że w latach poprzednich w podobny sposób przebudowano okolice ronda Dmowskiego – pojawiły się m.in. nowe nasadzenia, a także nowe przejścia dla pieszych oraz drogi dla rowerów.
Listen on Spreaker.W dalszej perspektywie planowane są prace na centralnym odcinku Al. Jerozolimskich – powstają założenia do przebudowy. Warszawa chce wykorzystać szansę, jaką przyniesie przebudowa kolejowej linii średnicowej – podaje UM Warszawa.
