Rewitalizacja Warszawskiego Peruna ma kolejną wersję projektu. Zmiana koncepcji w wyniku dialogu społecznego

Architekci z pracowni WWAA przygotowali kolejną odsłonę rewitalizacji Fabryki Perun. W porównaniu z koncepcją zaprezentowaną w lipcu 2022, nadwieszanie nowej zabudowy mieszkalnej nad dawnymi halami fabrycznymi zostało zastąpione zabudową rozproszoną. Zabytki będą lepiej widoczne, a teren bardziej dostępny z różnych stron.

Zabytkowy warszawski Perun

Ceglane parterowe budynki przy ulicy Grochowskiej 301/305 na warszawskiej Pradze są przykładem zabytkowej architektury poprzemysłowej z początku XX wieku.

Od 1913 roku działał tu, później rozbudowywany, zakład wytwarzający sprzęt spawalniczy, czyli przedsiębiorstwo Perun Towarzystwo Akcyjne Fabryk Tlenu i Aparatów. Produkował spawalnice wirujące, armaturę do użytkowania gazów technicznych, a nawet 700-tonowe konstrukcje spawane dla budownictwa. Cały ten teren miał wówczas typowo przemysłowy charakter.

Wzdłuż Grochowskiej funkcjonowały m.in. fabryka czekolady E. Wedla, nieistniejąca Państwowa Wytwórnia Aparatów Telefonicznych i Telegraficznych, Garbarnia Braci Lejzerowicz czy Polskie Zakłady Optyczne. Ich funkcjonalne bryły były punktem odniesienia dla autorów projektu. Zakład Perun przy Grochowskiej zakończył działalność na początku XXI wieku, firma Perun działa do dziś.  

Co zaprojektowano na terenie Fabryki Perun

Obecny inwestor, firma Grochowska 301/305 sp. z o.o. sp.k., planuje stworzyć na tym terenie wielofunkcyjny obiekt, w którym oprócz mieszkań znajdą się lokale gastronomiczne, usługowe i handlowe.

Hale fabryczne z czerwonej cegły nie są dziś prawie widoczne od strony ulicy Grochowskiej. Jeśli projekt zostanie zrealizowany, to ma się zmienić.

W odpowiedzi na wytyczne Mazowieckiego Konserwatora Zabytków oraz postulaty zgłaszane przez społeczność warszawskiego Kamionka, architekci z pracowni WWAA przygotowali nową odsłonę koncepcji Fabryki Perun.

Priorytetem inwestora oraz architektów pozostaje rewitalizacja i należyte wyeksponowanie czterech historycznych budynków z czerwonej cegły, które pomieszczą lokale usługowe. Zgodnie z wcześniejszymi deklaracjami, zabytkowe hale zostaną odrestaurowane z zachowaniem oryginalnych elementów, suwnic, detali i zdobień.

„Nasza aktualna propozycja zakłada m.in. wysokie na około pięć metrów podcienie części z nowych budynków, dzięki czemu obiekty historyczne będą dobrze widoczne z różnych kierunków. Z kolei nową zabudowę mieszkalną zaplanowaliśmy na planie prostokąta, w miejscach nawiązujących do kolejnych etapów rozwoju Peruna w jego przemysłowej przeszłości. Rozwiązanie to wytworzy sieć kameralnych uliczek, zapraszających do eksplorowania ogólnodostępnego terenu z różnych stron” – komentuje Mateusz Świętorzecki z pracowni WWAA.

Najnowsza koncepcja zagospodarowania Fabryki Perun zakłada stworzenie około 285 mieszkań. Na około 20 lokali handlowo-usługowych przeznaczono około 2,8 tys. mkw. powierzchni. Pod większością zabudowy powstanie jednopoziomowy parking podziemny.

Rewitalizacja zabytkowych hal warszawskiego Peruna

Jeśli chodzi o objęte ochroną konserwatorską hale o powierzchni 1,2 tys. kw2), to zostałyby zrewitalizowane z zachowaniem i wyeksponowaniem takich elementów o walorach historycznych jak waga samochodowa, suwnice czy nawierzchnia z sześciokątnych płyt betonowych, czyli z tzw. trylinki, nazwanej tak od nazwiska wynalazcy Władysława Trylińskiego.

Projekt obejmuje też zagospodarowanie zieleni, a celem projektantów jest stworzenie osi widokowej, która połączy Grochowską z Błoniami Elekcyjnymi, zielonym terenem rekreacyjnym, na którym kiedyś odbywały się wolne elekcje polskich królów. Teren przy zabytkowych halach, w tym też pasaż i drugi plac w centrum założenia, byłby terenem otwartym i ogólnodostępnym, w zamierzeniu służącym integracji mieszkańców, na podobieństwo, jak sugerują inwestorzy, praskiego podwórka.

Publiczny skwer położony po zachodniej stronie inwestycji, pomiędzy ulicami Grochowską i Stanisława Augusta będzie miejscem z którego doskonale będzie widać zabytkowe hale.

Skwer projektują wspólnie pracownie WWAA i Kwiatozbiory.

„Nasz pomysł na to miejsce zakłada stworzenie trzech zróżnicowanych stref. Od strony Grochowskiej skwer miałby charakter typowo miejski, następnie przechodziłby w przestrzeń otwartą z łąką kwietną lub trawnikiem, a najbliżej ulicy Stanisława Augusta znalazłyby się dwa place zabaw – ogólnodostępny oraz przynależny do lokalu oświatowego w Fabryce Perun, który zostanie przekazany do zasobów dzielnicy Praga-Południe” – wyjaśnia Mateusz Świętorzecki.

Konflikt wokół pierwszego projektu zagospodarowania Peruna

Projekt WWAA to już drugie podejście do tematu zagospodarowania terenów pofabrycznych przy Grochowskiej 301. Poprzedni projekt, autorstwa Latergrupa Architekci, spotkał się z krytyką mieszkańców i aktywistów miejskich (Miasto jest Nasze, Stowarzyszenie Wiatrak, samorząd osiedlowy).

W czerwcu 2020 roku, stowarzyszenie Miasto jest Nasze pisało, że inwestycja jest „rażąco niezgodna z obowiązującym planem miejscowym”, „zakłada prawie dwukrotne zwiększenie intensywności zabudowy, przekroczenie limitów wysokości oraz zmianę funkcji”.

Miejscowy plan zagospodarowania pochodzi z 1999 roku i wprowadza na tym terenie wyłącznie funkcje usługowe, wykluczając lokalizowanie samodzielnych funkcji mieszkaniowych. Zdaniem inwestorów, realizacja w trybie specustawy lex-deweloper pozwoli na lepsze zrównoważenie funkcji i dopasowanie jej do współczesnych potrzeb mieszkańców.

W 2020 roku argumentowano, że nowa, masywna 7-kondygnacyjna zabudowa swoimi gabarytami przytłoczy zabytkowe hale. W nowym projekcie gabaryty planowanych budynków, licząc w większości od 5 lub 6 pięter, zostały dostosowane do wysokości sąsiednich istniejących kamienic. Zabudowa została też rozbita na mniejsze obiekty i częściowo wycofana od pierzei ulicy. Atutem nowej wersji są też ogólnodostępne place i lepsze eksponowanie historycznej tkanki.

W przypadku realizacji Fabryki Perun, inwestor będzie też partycypować w poprawie jakości układu drogowego w okolicy, w tym rozwiązań dla pieszych i rowerzystów.

Konsultacje inwestora Fabryki Perun z mieszkańcami

Tym razem, prawdopodobnie aby uniknąć silnych kontrowersji, inwestor zaplanował spotkania z mieszkańcami i osobami zainteresowanymi projektem. Pierwsze z nich odbyło się 28 lipca. Jak relacjonowali przedstawiciele Stowarzyszenie Wiatrak na twitterze: „Bardzo dobre spotkanie inwestora z mieszkańcami. Dużo konkretnych postulatów od mieszkańców. Sporo informacji od inwestora”. 

Kolejne spotkania odbyły się w sierpniu i wrześniu. Ich wynikiem jest prezentowana wersja koncepcji rewitalizacji.

Kolejne spotkanie z inwestorem i twórcami projektu Fabryki Perun odbędzie się 10 stycznia 2023 roku o godz. 17 w Urzędzie Dzielnicy Praga-Południe przy ul. Grochowskiej 274 (sala 305, III piętro).

O inwestycji Perun

Inwestorem kompleksu na terenie Fabryki Perun jest firma Grochowska 301/305 sp. z o.o. sp.k. , czyli twórca innej znanej praskiej realizacji – Soho Factory.

Jak podaje inwestor, projekt zakłada realizację 268 mieszkań o łącznej powierzchni 14 500 m². Pozostałe funkcje (usługi, gastronomia, handel) zaprojektowane w parterach budynków zajmą 1300 m².

Nowy projekt zagospodarowania terenów pofabrycznych przygotowali architekci z warszawskiej pracowni WWAA, ci sami, któzy stoją za rewitalizacją w Soho Factory.