Polskie budownictwo - wczoraj, dziś, jutro

"Mam nadzieję, że kiedyś polskie budownictwo będzie jednym z najbardziej innowacyjnych sektorów w Polsce" - powiedział Olgierd Dziekoński, podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury, rozpoczynając dwunastą już edycję konferencji pn. Monitoring Budowlany w Polsce. Ważnym punktem jej tegorocznego programu była prezentacja europejskiego projektu REG CON - "Działania wspierające rozwój innowacyjnych klastrów w budownictwie. Podejście regionalne, zaangażowanie lokalnych partnerów oraz międzyregionalna współpraca".

Miejsce polskiego sektora budowlanego w rozwiązywaniu europejskich problemów zagrożeń środowiska

- Jest wiele programów finansowania badań i innowacji z budżetu KE:7 PR, Eureka, ERANET, COST, TREN, Mechanizm Norweski, Leonardo d’ Vinci oraz z budżetu Polski: fundusze strukturalne, NCBiR, strategiczne programy badań naukowych i prac rozwojowych jak "Zintegrowany system zmniejszania eksploatacyjnej energochłonności budynków" - wyliczała dr Elżbieta J. Syrda z ASM Centrum Badań i Analiz Rynku. - A jednak przedsiębiorcy niechętnie z nich korzystają. Odstraszają same procedury aplikacyjne i rozliczeniowe, niski wskaźnik sukcesów aplikacyjnych, wysokie ryzyko projektów innowacyjnych, krótkoterminowość strategii rozwoju. Dodajmy do tego jeszcze słabe więzi partnerskie na poziomie krajowym i europejskim oraz obawy przed dysponowaniem środkami publicznymi...

- Wnioski? Należy uprościć procedury administracyjne, wspierać system kooperacji przemysłu z nauką, wzmacniać sektor MSP, stworzyć ekonomiczne zachęty dla innowacji. Kreować politykę proinnowacyjną i wreszcie promować polski przemysł oraz naukę na forum europejskim - zapewniała dr Syrda.

Budownictwo i mieszkalnictwo na przestrzeni ostatniego roku – kryzys czy "tylko" zmiany, a może cykl koniunkturalny?

- Zmiany są nieuniknione. Kryzys jest zmianą. Chyba mamy do czynienia z końcem stabilnego wzrostu - mówiła Sylwia Prośniewska, dyrektor Działu Projektów Własnych z ASM. - Kilka faktów z ostatniego roku... W I kw. 2008 r. spadek PKB notowano w 2 krajach unijnych, a w I kw. 2009 r. spadek PKB notowano już w 23 - a Polska miała najwyższy wzrost gospodarczy (1,7%). W II kw. Polska była jedynym krajem UE mogącym poszczycić się wzrostem PKB (o 1,4%). A budownictwo nadal pozostaje najdynamiczniej rozwijającą się branżą. Odnotowujemy powolny ale sukcesywny wzrost produkcji budowlano-montażowej (w sierpniu 2009 lepszy wynik niż przed rokiem!). Mimo sytuacji kryzysowej, produkcja budowlana (w ujęciu r/r) nie odnotowała spadków) – czego nie można powiedzieć o produkcji przemysłowej. Nastroje przedsiębiorców budowlanych poprawiają się - choć konkurencja i koszty zatrudnienia to najczęściej pojawiające się bolączki firm. Ale w porównaniu z sytuacją sprzed roku najbardziej wzrosła waga niedostatecznego popytu na usługi. Utrzymuje się wysoki poziom zatrudnienia w budownictwie.

Mniej optymistyczne wyniki odnotowało mieszkalnictwo. Fakt wzrosła liczba mieszkań oddawanych do użytku (efekt prosperity ostatnich lat) ale spadła liczba mieszkań rozpoczynanych i wydawanych pozwoleń na budowę.

- Bez względu na to jaki sektor państwo reprezentujecie: producenta, wykonawcę, inwestora, architekta warto pamiętać, że rynek ewaluuje i zawsze jest perspektywa kryzysu (jeśli nie ogólnoświatowego, to w skali kraju bądź w skali organizacji). Ważne, by być na niego przygotowanym - doświadczenia pokazują, że niektóre firmy dorobiły się właśnie na kryzysie - zapewniała dyrektor Działu Projektów Własnych z ASM.

Kondycja branży deweloperskiej

- "Rodzina na swoim" pomogła - mówił Paweł Łuszcz, project manager w ASM, przedstawiając ogólną sytuację na rynku mieszkań deweloperskich.

Ceny materiałów budowlanych

- Ostatnie trzy lata to jest okres niesamowicie wielu zmian - Mirosław Lubarski, dyrektor marketingu w Polskich Składach Budowlanych SA analizował trendy zmian cen materiałów budowlanych na polskim rynku. - Co będzie dalej? Czas pokaże. Myślę, że w najbliższych miesiącach w większości branż asortymentowych ceny albo się ustabilizują, albo będą miały nieznaczną tendencję spadkową.

Ostatnie zmiany w ustawie Prawo budowlane

- Od 1 stycznia 1995 r., kiedy ustawa Prawo budowlane weszła w życie, do dnia dzisiejszego została znowelizowana 70 razy. Nie trudno sobie wyobrazić co taka średnia - pięć razy rocznie - oznacza dla bezpieczeństwa obrotu gospodarczego, dla znajomości prawa i umiejętności jego stosowania przez urzędników i dla samych uczestników procesu budowlanego... - ostatnie zmiany w Prawie budowlanym omówił Łukasz Bernatowicz, radca prawny, ekspert Business Center Club.

Ostatnie 12 miesięcy przyniosło kolejne nowelizacje:

• Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. 2009 nr 161 poz. 1279). W skutek zmian świadectwo charakterystyki energetycznej lokalu mieszkalnego może być opracowane na podstawie świadectwa budynku, właściciel/zarządca ma obowiązek przekazania go właścicielowi lokalu mieszkalnego w terminie 6 miesięcy. Ustawa upraszcza także opracowanie świadectwa dla lokali o jednakowych rozwiązaniach konstrukcyjno-materiałowych i instalacyjnych, a także reguluje wymóg sporządzania świadectw energetycznych dla rynku wtórnego (w przypadku umów przeniesienia własności budynku, lokalu mieszkalnego itp. zbywca ma obowiązek przekazać nabywcy świadectwo charakterystyki energetycznej - ale nie ma prawnie ustanowionych sankcji, w tym np. nieważności transakcji, w przypadku nie wywiązaniu się z obowiązku...)
• Ustawa z 7 listopada 2008 o zmianie ustwy o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów oraz ustawy - Prawo budowlane (Dz. U. 2008 nr 210 poz. 1321). Zmiany: wdrożenie dyrektywy UE w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych, "e-Nadzór" (prowadzenie na szczeblu wojewódzkim rejestru wniosków o pozwolenie na budowę i decyzji o pozwoleniu na budowę w formie elektronicznej), dostęp do danych o osobach posiadających uprawnienia budowlane.
• Ustawa z 8 października 2008 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane (Dz. U. 2008 nr 206 poz. 1287) - to skutek wyroku Trybunału (grudzień 2007), który uznał art. 48 Prawa budowlanego za niekonstytucyjny. Po zmianie inwestor bez pozwolenia na budowę ubiegający się o legalizację samowoli, w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania, musi przedstawić ostateczną decyzję o warunkach zabudowy, bez względu na termin jej uzyskania.
  We wrześniu 2009 r. TK uznał także, że obowiązek przedstawienia w postępowaniu legalizacyjnym ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy w dniu wszczęcia postępowania rozbiórkowego (art 49b Prawa budowlanego) jest niezgodny z Konstytucją
• Ustawa z 19 grudnia 2008 o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. 2009 nr 18, poz.97) Ustawa z 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. Nr 31, poz.206)

- Proponowane przez Sejmową Komisję "Przyjazne Państwo" zmiany, a mianowicie zgłoszenie budowy zamiast pozwolenia i kwestię zgody urbanistycznej obecnie bada pod kątem ich zgodności z Konstytucją RP Trybunał Konstytucyjny - zakończył radca prawny Łukasz Bernatowicz.

Klastry, sposób na poprawę konkurencyjności

Czym jest właściwie klaster? Klastry to geograficzne skupiska wzajemnie powiązanych firm, wyspecjalizowanych dostawców, jednostek świadczących usługi, firm działających w pokrewnych sektorach i związanych z nimi instytucji. Inaczej: koncentracja geograficzna firm poszczególnych branż połączonych świadomym działaniem w celu wzmacniania konkurencyjności samych przedsiębiorstw, jak i regionu. Są stymulatorami innowacyjności wewnętrznej i środowiskowej. Aktywizują eksport i przyciągają zagraniczne inwestycje
Najsłynniejszym klastrem na świecie jest Dolina Krzemowa, gdzie rozwija się mikroelektronika i komputeryzacja: na 30 mln m² powierzchni znajduje się 6 tys. firm zatrudniających milion pracowników! W Polsce powstały już pierwsze grona, jednak wciąż jest ich zbyt mało, aby miały istotny wpływ dla naszej gospodarki.

- Duże przedsiębiorstwo ma przewagę nad rozdrobnionym sektorem MSP. Klaster przedsiębiorstw sektora MSP może jednak osiągnąć porównywalny bądź wyższy potencjał. Współpraca popłaca! - zapewniała Romana Gąsowska z Agencji Rozwoju Regionalnego "ARREKS" SA. - Przykład? Klaster Budownictwo Polski Centralnej. Powstał 12 grudnia 2008 roku w ramach projektu REG CON, finansowanego ze środków UE. Swym zasięgiem obejmuje obszar Polski centralnej ze szczególnym ukierunkowaniem na województwo łódzkie i region kleszczowski. Obecnie do klastra należy 20 podmiotów gospodarczych, 3 jednostki badawczo rozwojowe, tj. ASM - Centrum Badań i Analiz Rynku, Politechnika Łódzka oraz Instytut Technik Budowlanych; reprezentująca władze lokalne Gmina Kleszczów oraz Polsko-Ukraińska Izba Gospodarcza. I to działa!

O lokalizacji klastra zdecydował nie tylko bezpośredni dostęp do surowców mineralnych (węgiel brunatny, iły, piaski, kreda jeziorna i inne) i użytecznych surowców odpadowych (popioły ze spalania węgla brunatnego i syntetyczny gips) ale także dogodne połączenie komunikacyjne z pozostałymi regionami kraju oraz koncentracja dostawców technologii, produktów i usług. Charakterystycznym elementem gospodarki tego regionu obok kompleksu górniczo-energetycznego jest powstawanie dużej ilości firm branży przemysłu budowlanego, nastawionych na innowacyjne rozwiązania. Bo misją klastra Budownictwo Polski Centralnej jest zachęcenie małych i średnich przedsiębiorstw do współpracy w celu wdrażania nowych technologii w budownictwie i przeobrażenia sektora budowlanego w branżę innowacyjną, spełniającą oczekiwania mieszkańców regionu.

Firma ASM – Centrum Badań i Analiz Rynku z Kutna jest inicjatorem i koordynatorem dwuletniego projektu Reg Con "Działania wspierające rozwój innowacyjnych klastrów w budownictwie. Podejście regionalne, zaangażowanie lokalnych partnerów oraz międzyregionalna współpraca", którego celem jest rozwinięcie koncepcji tworzenia klastrów wśród regionów europejskich, opartej na Badaniach i Rozwoju, ze szczególnym naciskiem na budownictwo. W ramach realizacji projektu mają powstać klastry w 3 krajach UE, w tym również i w Polsce. Projekt współfinansowany jest przez Komisję Europejską w ramach 7. Programu Ramowego Wspólnoty Europejskiej w zakresie Badań, Rozwoju Technologicznego i Demonstracji (2007-2013), Program: CAPACITIES – Zdolności Badawcze, Obszar tematyczny: REGIONY WIEDZY. Projekt jest realizowany przez Słowenię, Grecję, Finlandię oraz Hiszpanię pod przewodnictwem Polski. A to zobowiązuje...