NIK o przygotowaniach do EURO 2012

Kontrolerzy NIK wykryli nieprawidłowości, które mogą utrudnić przygotowania do organizacji EURO 2012. NIK wskazuje, że nie powstał dotąd rządowy program, który objąłby wszystkie strategiczne obszary związane z organizacją mistrzostw. Z tego powodu wciąż nie wiadomo, ile będą kosztować przygotowania do EURO i z jakich źródeł zostaną sfinansowane.

Kontrola, przeprowadzona od września 2008 r. do stycznia 2009 r. m.in. na prośbę Premiera, objęła lata 2007-2008. Inspektorzy NIK za najpoważniejszą nieprawidłowość uznali brak całościowego, rządowego programu przygotowań do EURO.

Takim dokumentem w rozumieniu ustawy o EURO (art.5 ust.1) nie jest „plan wieloletni” będący załącznikiem do uchwały Rady Ministrów (143/2008), gdyż dotyczy jedynie budowy lub modernizacji stadionów. Pominięte zostały w nim pozostałe obszary przygotowań (przygotowanie lotnisk, transport drogowy, hotele i zakwaterowanie, bezpieczeństwo, opieka medyczna, promocja, własność intelektualną, telekomunikacja oraz technologia informacyjna – obszary wskazane umową PZPN z UEFA, która powstała w oparciu o gwarancje udzielone wcześniej przez władze RP).

Planem rządowym nie jest też w rozumieniu ustawy o EURO 2012 harmonogram prac Spółki PL. 2012. Ten wewnętrzny dokument spółki, nie zawiera oszacowania kosztów przygotowań i nie wskazuje źródeł finansowania, w tym wysokości kwot jakie trzeba będzie wydać z budżetu państwa (ustawa wymaga, aby w planie znalazły się tego rodzaju informacje).

W raporcie pokontrolnym NIK zarzuca MSWiA, że nie opracowało harmonogramu prac i terminów realizacji przedsięwzięć mających zapewnić bezpieczeństwo podczas Mistrzostw EURO 2012.

Minister infrastruktury nie weryfikuje na bieżąco programów rozwoju infrastruktury: lotniczej, drogowej i kolejowej, związanej z przygotowaniami do organizacji EURO 2012, oraz nie zapewnił skutecznego nadzoru nad podległymi jednostkami w zakresie realizacji tych programów.

W ocenie NIK istnieje ryzyko, że z około trzech tys. km planowanych na EURO 2012 dróg ekspresowych i autostrad, realizowanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad oraz oddziały GDDKiA, wykonanie około jednej trzeciej może okazać się nierealne.

W PKP Polskie Linie Kolejowe SA stwierdzono opóźnienia w realizacji pięciu z 17 inwestycji dotyczących modernizacji linii kolejowych związanych z przygotowaniami do organizacji EURO 2012 (m.in. linia Warszawa-Gdynia, Wrocław–Poznań oraz Rzeszów-granica z Ukrainą). Opóźnienia wynoszą od jednego do 24 miesięcy i zostały spowodowane długotrwałymi procedurami związanymi z uzgodnieniami z zakresu ochrony środowiska oraz z udzieleniem zamówień publicznych.

Stwierdzono przypadki znacznego wzrostu kosztów budowy lub modernizacji linii kolejowych, wynoszące w skontrolowanym okresie od 225 do ponad 1000% w stosunku do pierwotnych zamierzeń (m.in. połączenia Międzynarodowego Portu Lotniczego Karków Balice z Krakowem oraz Międzynarodowego Portu Lotniczego Katowice w Pyrzowicach z miastami aglomeracji śląskiej).

NIK pozytywnie ocenia zaangażowanie i pierwsze efekty pracy władz samorządowych we wszystkich miastach, które będą gospodarzami mistrzostw. To właśnie postawa samorządów wpłynęła na generalnie pozytywną ocenę jaką NIK wystawiła przygotowaniom do EURO 2012.
Przy budowie Stadionu Narodowego w Warszawie inspektorów Izby niepokoi wciąż nierozwiązana "sprawa" kupców prowadzących działalność handlową na błoniach wokół budowanego Stadionu Narodowego. Uniemożliwia to m.in. budowę parkingów w bliskim sąsiedztwie stadionu zgodnie z wytycznymi UEFA, budowę terminala tramwajowego oraz przebudowę Dworca PKP Warszawa Stadion.

W Warszawie oraz w Gdańsku stwierdzono brak uzgodnionych planów wykorzystania budowanych stadionów po zakończeniu EURO 2012, co może wiązać się z problemem zapewnienia pokrycia kosztów utrzymania tych obiektów po zakończeniu Mistrzostw.
W Poznaniu NIK badała m.in. stan przygotowania inwestycji Portu Lotniczego Ławica. NIK obawia się, że budowa równoległej drogi kołowania, rozbudowa terminala, rozbudowa płyt postojowych samolotów może nie zostać w pełni zrealizowana przed rozpoczęciem turnieju UEFA.

Zastrzeżenia NIK wzbudził stan zaawansowania prowadzonych inwestycji komunikacyjnych we Wrocławiu. Jak wykazała kontrola, opóźnienia w stosunku do terminów ustalonych w tzw. Master Planie, czyli harmonogramie przedsięwzięć infrastrukturalnych związanych z organizacją EURO 2012, wynoszące od 1 do 7 miesięcy, dotyczyły aż 6 z 14 prowadzonych inwestycji.

Oprócz stwierdzenia nieprawidłowości w niedopracowaniu koncepcji organizacji ruchu w miastach podczas trwania mistrzostw, inspektorzy Izby prognozują, że cztery ważne zadania aglomeracyjne mogą nie zostać zrealizowane przed rozpoczęciem EURO 2012 ( rozbudowa ul. Bunscha i budowa ul. Humboldta w Krakowie, budowa II linii metra w Warszawie, budowa ul. Tysiąclecia w Warszawie i budowa połączenia kolejowego Międzynarodowego Portu Lotniczego Katowice w Pyrzowicach z miastami aglomeracji śląskiej).

W zaleceniach pokontrolnych inspektorzy Izby wskazują na potrzebę wzmocnienia nadzoru i koordynacji w realizacji zadań, ze strony Rady Ministrów oraz Ministra Sportu i Turystyki. W ocenie NIK konieczne jest również jednoznaczne wskazanie Ministra Sportu i Turystyki jako organu odpowiedzialnego nie tylko za koordynację, ale także za nadzór nad przedsięwzięciami związanymi z organizacją EURO 2012. NIK wskazuje, że niezbędnym dokumentem, który stanowiłby podstawę do nadzoru i koordynacji przygotowań do EURO 2012, powinien być całościowy plan rządowy zawierający informacje o szacowanych kosztach poszczególnych przedsięwzięć oraz o źródłach finansowania przygotowań do EURO 2012.

Dokument NIK o przygotowaniach do EURO 2012: EURO 2012