Energetyczni pionierzy

Górna Austria jest jednym z pierwszych regionów w Europie, który wdrożył Dyrektywę w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Promocją efektywności energetycznej, odnawialnych źródeł energii oraz innowacyjnych technologii energetycznych zajmuje się tutaj regionalna agencja O.Ö. Energiesparverband. Jej zadaniem jest doradztwo i udzielanie informacji w zakresie energii. Agencja oferuje usługi różnym odbiorcom - od prywatnych właścicieli domów, poprzez małe i średnie przedsiębiorstwa, po instytucje publiczne.

Po pierwsze strategia

Podstawą działań Agencji jest plan strategii i działań energetycznych dla Górnej Austrii. Określił on cele zmniejszenia zużycia paliw kopalnych dzięki zwiększeniu efektywności energetycznej oraz stopnia wykorzystania odnawialnych źródeł energii do 2000 roku. W konsekwencji wdrożony w 1994 roku plan energetyczny doprowadził do wyraźnego rozwoju rynku odnawialnych źródeł energii: zwiększenia ich wykorzystania  - z 25% w 1993 roku do ponad 30% w 2000 roku i zmniejszenia poboru energii w nowych budynkach o ponad 30% w porównaniu z rokiem 1993.

W 2000 roku, po zakończeniu strategii, władze regionalne Górnej Austrii przyjęły nową "Energia 21". Stanowiła ona kontynuację planu energetycznego z lat 1994-1999. Cele określone w nowym programie mają zostać osiągnięte do roku 2010 i obejmują między innymi:

• podwojenie wykorzystania energii słonecznej i biomasy
• wzrost efektywności energetycznej o 1% rocznie

Pod koniec 2004 roku region rozpoczął realizację programu efektywności energetycznej, który zakłada zmniejszenie zużycia energii o 1% rocznie (1,5% rocznie dla sektora publicznego).

Dyrektywę wdrażają regiony

By lepiej zrozumieć działalność agencji, warto wiedzieć, że w Austrii do wdrażania Dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków prawnie zobowiązane są regiony. Zgodnie bowiem z konstytucją jest to zadanie władz regionalnych. Jedyne ogólnokrajowe rozporządzenie w tej sprawie nakazuje, by w przypadku sprzedaży lub najmu nieruchomości przedstawiać certyfikat charakterystyki energetycznej budynku. Pozostałe kwestie leżą w gestii dziewięciu austriackich regionów. Obecnie są prowadzone prace nad wprowadzeniem jednej ogólnokrajowej metodyki wyliczania wskaźnika efektywności energetycznej dla potrzeb certyfikatów.

W kierunku zrównoważonego budownictwa

Z uwagi na fakt, że sektor budowlany jest sektorem mało podatnym na zmiany, agencja od lat stara się rozwiązać problem zrównoważonego zużycia energii w budynkach poprzez jednoczesne oddziaływania prawne, finansowe, a także informacyjne. Wszystkie te działania mają na celu przyczynić się do zmiany zachowań i podejścia inwestorów do tematu energooszczędności i efektywności energetycznej budynków. U podstaw jej działań w sektorze budowlanym leży wyliczenie wskaźnika charakterystyki i efektywności energetycznej, który jest potrzebny do uzyskania certyfikatu energetycznego budynku (certyfikaty wydawane są od 1993 r.). Agencja prowadzi również liczne programy dodatkowe, mające zachęcić właścicieli nieruchomości do inwestycji w energooszczędne rozwiązania.

Jednym z ważnych instrumentów wspomagających decyzje dotyczące polityki energetycznej jest doradztwo. Chwila, w której podejmowane są decyzje dotyczące inwestycji w nowe budynki, renowację lub zmiany w systemach grzewczych, to najlepszy moment, by wpłynąć na ich ostateczny kształt, również pod względem ich efektywności energetycznej. Agencja prowadzi rocznie ok. 15 000 takich indywidualnych sesji doradczych.

Wszelkie działania w sektorze budowlanym w regionie Górnej Austrii oparte są na programie zrównoważonego budownictwa, którego realizację rozpoczęto w roku 1993. Program ten oferuje m.in. pożyczkę motywacyjną dla nowych domów, której wysokość zależy od wartości wskaźnika efektywności energetycznej. Obowiązują cztery progi - budynki efektywne energetycznie o zużyciu energii do 60kWh/m2, domy niskoenergetyczne o wskaźniku do 50kWh/m2, domy o najniższym wskaźniku poniżej 30kWh/m2 oraz budynki pasywne o wskaźniku poniżej 10 kWh/m2.

Zależnie od wskaźnika efektywności energetycznej można uzyskać preferencyjne kredyty w kwocie od 37 (dla budynków efektywnych energetycznie) do 57 tys. Euro w przypadku budowy domu pasywnego. Pożyczki przyznawane w ramach tego programu są bardzo nisko oprocentowane. Uzupełnieniem programu skierowanego do właścicieli domów jednorodzinnych jest podobny program obejmujący bloki mieszkalne i budynki poddawane renowacji. W przypadku budynków poddawanych renowacji również obowiązują wymogi co do energooszczędności budynków, a wysokość dotacji zależy od osiągniętego poziomu wskaźnika efektywności energetycznej. Obowiązują trzy progi - 80, 65 i 45 kWh/m2.

Ciekawostką jest to, że dla każdego uczestnika programu przygotowywane jest także obowiązkowe szkolenie dotyczące zagadnień związanych z energią. Wszyscy nowi właściciele budynków przechodzą takie sesje szkoleniowe (trwają one od 1 do 1,5 godziny). Organizowane są one na miejscu, w poszczególnych budynkach. W ramach programu zrównoważonego budownictwa wykonuje się ponad 95 proc. budynków w sektorze budynków mieszkalnych. Program ten jest finansowany przez władze lokalne, a zarządzany przez agencję.

Certyfikacja efektywności energetycznej...

W 1993 roku w ramach programu subsydiów agencja wdrożyła certyfikat, potwierdzający minimalne wymagania energetyczne. Już sześć lat później dokument ten stał się obowiązkowy nie tylko dla tych inwestorów, którzy starają się o dotacje, ale również dla wszystkich nowo powstających budynków. Do dziś wydano około 50 tysięcy certyfikatów, dla:

• wszystkich nowych domów mieszkalnych
• domów poddawanych renowacji czy rozbudowie
• budynków użyteczności publicznej (szkół, budynków administracji itd.)

By spełnić wszystkie wymagania Dyrektywy UE w sprawie charakterystyki energetycznej certyfikat ten jest cały czas modyfikowany.

... ale nie tylko

Dla rozwoju zrównoważonego budownictwa, wskaźnik efektywności energetycznej i certyfikaty są ważnymi, ale nie jedynymi narzędziami, jakie wykorzystuje agencja. Prowadzi ona również wiele programów szkoleniowych. Oferuje m.in. kurs dla doradców energetycznych, seminaria dotyczące domów pasywnych skierowane do firm budowlanych. Ponadto, agencja prowadzi również szkolenia przeznaczone dla prywatnych inwestorów, którzy planują budowę domu. Oni również mają możliwość skonsultowania swoich planów budowlanych z ekspertami. Stosunkowo nową propozycją jest szkolenie dla doradców ds. chłodzenia, obejmujące wiedzę z zakresu efektywnych energetycznie metod chłodzenia budynków i sposobów zmniejszania zapotrzebowania na chłodzenie.