Co ochroni polską gospodarkę przed kryzysem
Kryzys, recesja, dekoniunktura, zastój... Stan dzisiejszej gospodaki świata. Kiedy 28 listopada Komisja Europejska przedstawiła "Pakiet ratunkowy dla gospodarki UE", na realizację którego przewidziano zaangażowanie 200 mld euro (tj. 1,5% PKB UE) - stało się jasnym, że nie jest dobrze. Polska gospodarka dotychczas nie odczuła bezpośrednio skutków kryzysu finansowego. Jedank - jak długo jeszcze?
Kongres Przedsiębiorczości, czyli liderzy największych organizacji biznesowych, spotkali się 5 grudnia 2008 roku w siedzibie Polskiej Agencji Prasowej w Warszawie. Gościem specjalnym konferencji był Waldemar Pawlak - wicepremier i minister gospodarki. "O koniecznych działaniach, chroniących polską gospodarkę przed kryzysem" rozmawiali: Lech Pilawski - dyrektor generalny Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan, Richard Lada - wiceprezes Amerykańskiej Izby Handlowej w Polsce, Andrzej Malinowski - prezydent Konfederacji Pracodawców Polskich, Zbigniew Jakubas - prezes Polskiej Rady Biznesu, Christian Schnell - członek zarządu Polsko-Niemieckiej Izby Przemysłowo-Handlowej oraz Włodzimierz Sobczak - wiceprezes Krajowej Izby Gospodarczej.
Autor: Ministerstwo Gospodarki
Gościem specjalnym Kongresu Przedsiębiorczości był Waldemar Pawlak - wicepremier i minister gospodarki.
Skutkami światowego kryzysu są m.in. spadek zaufania między instytucjami finansowymi oraz zaostrzenie warunków kredytowych. "Mogą one negatywnie wpływać również na polską gospodarkę i być odczuwalne szczególnie w sektorach, które są uzależnione od kredytów (np. budownictwo mieszkaniowe) oraz od szybkich zmian popytu (np. handel, przemysł samochodowy)" - podkreślił Waldemar Pawlak. "Zwiększenie popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego, wzmocnienie systemu gwarancji i poręczeń dla MSP, poprawa otoczenia biznesowego czy zniesienie barier dla inwestycji to tylko niektóre z inicjatyw resortu gospodarki, które mają temu zapobiec - wyliczał wicepremier Pawlak.
Zwiększenie popytu konsumpcyjnego w Polsce będzie możliwe m.in. dzięki ograniczeniu obciążeń podatkowych i parapodatkowych. Resort będzie również rozszerzał możliwości korzystania z leasingu (nowe rozwiązania umożliwią zawieranie umów z osobami fizycznymi, nieprowadzącymi działalności gospodarczej). W celu pobudzenia rynku mieszkaniowego, Ministerstwo Gospodarki proponuje rozszerzyć gamę istniejących instrumentów adresowanych do kupujących. Mogą to być gwarancje Skarbu Państwa udzielane bankom wyłącznie na spłatę części kredytu i odsetek, zaciągniętych przez osoby fizyczne na budowę lub zakup mieszkania. Będzie to forma zabezpieczenia spłaty kredytu na okres czasowej, niezawinionej przez kredytobiorcę, utraty zdolności kredytowej. Takiego wsparcia mógłby udzielać Krajowy Fundusz Poręczeń Kredytowych. Decyzji również wymaga zakres rozszerzenia stosowania istniejącego systemu dopłat do kredytów hipotecznych, m.in. poprzez podniesienie wymaganej górnej granicy cen mieszkań i domów, rozszerzenie kredytowania na rynek wtórny.
Obecnie w Sejmie RP procedowany jest projekt nowelizacji ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wpłaconych premii gwarancyjnych. Projekt ten wydłuża o 4 lata, tj. do końca 2012 r., termin całkowitej spłaty na preferencyjnych warunkach zadłużenia z tytułu tzw. "starych" kredytów mieszkaniowych.
Obecna sytuacja na rynku nieruchomości wymaga zachęt do rozwoju rynku wynajmu. Zachęty powinny być kierowane na rozwój strony podażowej jak i popytowej. Inwestorom prywatnym musi opłacać się budowa mieszkań na wynajem i ich administrowanie. W tym segmencie można rozważyć czasowe zastosowanie ulg podatkowych m.in. poprzez niższe opodatkowanie wynajmu mieszkań lub wliczenie w kozty wyższych odpisów amortyzacyjnych (obecnie 1,5% rocznie dla lokali mieszkaniowych), czyli wprowadzenie indywidualnych stawek amortyzacji, wyższych niż obecnie przewidziane dla budowy mieszkań na wynajem. Od strony popytowej zachęty można zastosować w stosunku do firm rozwijających system nieodpłatnych bądź częściowo odpłatnych świadczeń wynajmu mieszkań dla pracowników.
Co zniechęca zagraniczne firmy do inwestowania w Polsce? Infrastruktura, której daleko do standardów europejskich, brak dostępu do nowoczesnych technologii, skomplikowane prawo (zwłaszcza: "Prawo zamówień publicznych", norma prawna dotycząca partnerstwa publiczno-prywatnego, ustawa "O planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym", prawo geodezyjne i kartograficzne, prawo ochrony środowiska, prawo budowlane) - wymieniali Richard Lada, wiceprezes Amerykańskiej Izby Handlowej w Polsce i Christian Schnell, członek zarządu Polsko-Niemieckiej Izby Przemysłowo-Handlowej.
"W zakresie zadań na rzecz zwiększenia popytu inwestycyjnego istotne są zmiany przepisów w celu wyeliminowania barier utrudniających realizacje inwestycji" - przytaknął przedsiębiorcom minister Pawlak. Obecnie w Senacie RP trwają ostateczne prace legislacyjne nad przygotowaną przez Ministerstwo Gospodarki ustawą o zmianie ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym. Nowa ustawa wyeliminuje zbędne obciążenia administracyjne oraz zlikwiduje nadmierne ograniczenia. Odnośnie "Systemu wspierania inwestycji o istotnym znaczeniu dla gospodarki polskiej" analizie poddano możliwość rozszerzenia katalogu sektorów kwalifikujących się do wsparcia z budżetu państwa, a także obniżenie wymagań dotyczących minimalnych kosztów inwestycji i minimalnej ilości nowych miejsc pracy.
W zakresie realizowanych obecnie w specjalnych strefach ekonomicznych inwestycji - te, które z powodu dekoniunktury nie będą mogły być zrealizowane według pierwotnych założeń, Ministerstwo Gospodarki będzie traktować ich problemy jako wynikające z okoliczności od nich niezależnych. A władze lokalne, mające na uwadze obecną sytuację, ułatwiają inwestorom uzyskiwanie pozwoleń i chętniej deklarują zwolnienia z podatku od nieruchomości i partycypowanie w kosztach budowy infrastruktury. "Dotychczas nie odnotowaliśmy widocznego spadku zainteresowania inwestowaniem w SSE" - podkreślił Waldemar Pawlak. Ponadto podjął decyzję o zwiększeniu o 1 mld zł środków na wsparcie inwestycji o wysokim potencjale innowacyjnym. Szereg inicjatyw będzie realizowanych także w oparciu o "Kierunki zwiększania innowacyjności gospodarki na lata 2007-2013" (m.in. bony na innowacje, zachęty do zatrudniania pracowników naukowych w przedsiębiorstwach).
Celem Ministerstwa Gospodarki jest, aby w okresie spowolnienia gospodarczego rosła liczba nowych firm. "W tym celu proponujemy m.in. szybkie wdrożenie systemu gwarancji i poręczeń dla sektora małych i średnich przedsiębiorstw" - mówił minister gospodarki.
Resort zakończył już prace nad 15 spośród 20 projektów ustaw z "Pakietu na rzecz rozwoju przedsiębiorczości". Ich głównym efektem będzie wyeliminowanie najpoważniejszych barier rozwoju przedsiębiorczości w Polsce, uproszczenie prawa gospodarczego i zmiana klimatu wokół działalności gospodarczej.
Obecnie Senat zajmuje się drugim etapem zmian ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Zawarte w niej rozwiązania ułatwią zakładanie (zasada "jednego okienka") i prowadzenie firm oraz zmniejszą uciążliwość kontroli w przedsiębiorstwach.
W życie weszła już możliwość zawieszania wykonywania działalności gospodarczej (uregulowana w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej). Złagodzone zostało również kryterium poziomu przychodów z działalności gospodarczej w kontekście obowiązku prowadzenia bardziej skomplikowanej księgowości (uregulowane w ustawie o rachunkowości).
Wicepremier Pawlak poinformował, że została uruchomiona infolinia dla przedsiębiorców mających problemy wynikające z zakupu opcji walutowych: "Ci którzy znaleźli się w trudnej sytuacji w związku z takimi operacjami, będą mogli to zgłosić w Ministerstwie Gospodarki".
Prezes Polskiej Rady Biznesu - Zbigniew Jakubas w imieniu przedsiębiorców przedstawił kilka postulatów, które mogą ustabilizować polski rynek. - "Proponujemy m.in. objęcie gwarancjami transakcji międzybankowych, zniesienie podatku Belki oraz możliwość amortyzacji 100 proc. inwestycji" - podkreślił.
Z kolei prezydent Konfederacji Pracodawców Polskich - Antoni Malinowski zwrócił uwagę na kwestię otoczenia prawnego, związanego z prowadzeniem biznesu w Polsce. - "Istniejące przepisy wciąż nakładają na firmy nieuzasadnione obowiązki biurokratyczne" - powiedział. Zaznaczył także potrzebę zmian w procesie stanowienia prawa.
Paradoksalnie, sytuacja spowolnienia gospodarczego może wymusić podjęcie działań i decyzji mogących w znacznym stopniu przyczynić się do wzmocnienia pozycji polskiej gospodarki i jej przedsiębiorstw.
