Budowl@ńcy w sieci
Projekt BUILD-NOVA, realizowany od listopada 2005 roku w ramach inicjatywy Europe-INNOVA, ma wspierać wdrażanie unikatowych rozwiązań technologicznych przez firmy z sektora budowlanego. Jak dotąd polskie firmy interesowały się tym w niewielkim stopniu, o czym świadczy brak w nich działów B+R. Na konferencji, zorganizowanej 5 grudnia 2006 roku, przedstawiciele ASM i Mostostalu Warszawa przekonywali, że Unia Europejska chętnie dofinansowuje takie przedsięwzięcia. A związek świata nauki z biznesem jest możliwy.
Jak przekonać firmę do współpracy z jednostką badawczą? Przede wszystkim przedstawiając jej perspektywy zysku. Firma musi znać potencjalne zagrożenia i ryzyka, ale i wiedzieć, że wdrożenie konkretnej technologii pomoże jej się rozwinąć, wzmocni pozycję na rynku, sprawi, że będzie bardziej konkurencyjna. Średni koszt wdrożenia nowej technologii jest niemożliwy do oszacowania - ocenia Robert Podgórzak z Instytutu Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego (IMBiGS), koordynator IRC Central Poland. Tym niemniej i firma i jednostka badawcza powinny wiedzieć, że jakakolwiek innowacja to dla nich reklama. Korzyści dodatkowe dla firmy to m.in. bezpośredni dostęp do aparatury badawczej, wyników prowadzonych badań i patentów, możliwość zdobycia certyfikatów czy atestów na wyroby. Jednostka badawcza dostarcza pomocy w zakresie administracyjno-biurowym, może się też okazać nieocenionym wsparciem w przygotowaniu wniosku o dotację.
W Polsce sfera B+R, czyli badawczo-rozwojowa jest rozwinięta słabo. Przyczynia się do tego niski udział nakładów budżetowych w stosunku do PKB (0,33 proc., podczas gdy dla krajów UE-25 wskaźnik ten wynosi 1,90 proc.). Podmiotów sektora prywatnego nie interesuje finansowanie badań, a to, że pieniądze są przeznaczane głównie na badania podstawowe - szereguje nas, obok Czech, wśród krajów słabiej rozwiniętych. 78 proc. aparatury naukowo-badawczej, która nadaje się już tylko do wymiany (dane za rok 2003) - to kolejny niechlubny wynik.
- Wbrew potocznemu myśleniu w budownictwie nietrudno o innowacje, trzeba tylko chcieć je wdrożyć. Temu służy np. utworzenie w firmie działu B+R. W Polsce mało kto o tym słyszał. Dlatego chcielibyśmy rozszerzać świadomość: pokazując korzyści, wynikające ze współpracy świata nauki z biznesem, a także możliwe źródła finansowania takich działań - mówiła na konferencji Agnieszka Giluń z Biura Analiz i Rozwoju w Mostostalu.
Za granicą, w swoich siedzibach matkach działy B+R mają m.in. Skanska, Hochtief, NCC, Dragados.
Po hiszpańsku
Twórcami projektu BUILD-NOVA byli Hiszpanie. Projekt powstał w centrum badań technologicznych Labein w Bilbao. - To doświadczony instytut. Ekspansywność Hiszpanów w tego typu projektach tłumaczy to, że do dyspozycji mają wiele funduszy celowych, ukierunkowanych właśnie na budownictwo - opowiada Agnieszka Giluń.
Przykładem firmy, która z jednej strony może pochwalić się doświadczeniem i ugruntowaną pozycją, z drugiej - wymyśla i wdraża nowe technologie, wykorzystując w tym celu unijne fundusze, jest Acciona Infraestructuras (to jedna ze spółek grupy kapitałowej Acciona, jednocześnie partner strategiczny Mostostalu Warszawa - przyp. red.). Za proces ten odpowiada stuosobowy zespół inżynierów. Prowadzą oni badania w kilku kierunkach, m.in. nantotechnologii, środowiska, transportu, a budownictwo po prostu wykorzystuje te efekty. Właśnie w Hiszpanii - na północy kraju, w miejscowości Asturias nad autostradą Cantabrico - zbudowano pierwszy most z kompozytów polimerowych. Gęstość kompozytów jest mniejsza niż stali, przez co są one wytrzymałe na rozciąganie. Inne zalety materiału to niewielki ciężar oraz odporność na korozję. Z kolei możliwość zastosowania nowoczesnych technologii komputerowych nie tylko na etapie projektowania daje tzw. inteligentny system monitoringu konstrukcji. Dotyczy to obudów do tuneli, czyli tubingów. Dzięki temu, że są one odpowiednio kodowane w fabryce, na placu budowy ich montaż odbywa się szybciej i bez zbędnych kosztów. W ten sposób było robione metro w Madrycie.
Autor: brak danych
To, że hiszpańskie ośrodki badawcze są dziś otwarte na budownictwo, potwierdza również Robert Podgórzak. Sam uczestniczył w październiku w targach "Construtec", które odbyły się w Madrycie. Na imprezie wystawiali się producenci maszyn i urządzeń dla sektora budowlanego. - Na polskim rynku niszę stanowi np. wykorzystanie odpadów pogórniczych na podbudowę dróg. Z naszych obserwacji wynika, że obecnie w gospodarce jest w ogóle duże zapotrzebowanie na innowacyjność - dodaje Paweł Stępniak z IMBiGS, koordynator IRC.
Jak wynika z analiz, przeprowadzonych przez ASM, innowacje w budownictwie stymuluje przede wszystkim nastawienie na wzrost wydajności procesu budowlanego. Wykonawcy wprowadzają też nowe rozwiązania, bo do tego zmuszają ich przepisy prawne. Tego typu analizy to jeden z pierwszych efektów projektu BUILD-NOVA.
Promocja na lata
BUILD-NOVA to jednocześnie wirtualna sieć. Ma stanowić miejsce wymiany wiedzy i doświadczeń w zakresie najlepszych wzorców związanych z innowacjami. Sieć tworzą reprezentanci trzech obszarów rynku: firm budowlanych, instytucji badawczych oraz finansowych. W skład pierwszej grupy wchodzą, poza firmami budowlanymi, producenci i dostawcy sprzętu budowlanego, materiałów budowlanych, biura architektoniczne. Do grupy drugiej należą m.in. szkoły wyższe, przedsiębiorstwa ICT. Grupę finansową reprezentują banki oraz różnego rodzaju fundusze kapitałowe, np. "Venture Capital", "Seed Capital", "Anioły Biznesu" (chodzi o finansowanie, a czasem i pomoc merytoryczną ze strony firm, które nie chcą się ujawniać - przyp. red.). By przystąpić do sieci, wystarczy zarejestrować się na stronie http://www.europe-innova.org/BUILD-NOVA. Korzyści z tego wynikające to m.in. kontakt z ponad pięciuset organizacjami sektora budowlanego w Europie, uczestnictwo w projektach finansowanych ze źródeł europejskich, dostęp do informacji o możliwych metodach finansowania, nowych technologiach i innowacyjnych projektach, jak również bieżących trendach.
- Innych mechanizmów finansowania wymagają innowacje tzw. nieformalne, czyli wymyślane spontanicznie, w toku bieżących działań na budowie. Inaczej są finansowane patenty, specyfikacje techniczne i procedury. Komisja Europejska zachęca firmy budowlane do kreatywności, sugerując, by konkurowały ze sobą nie tylko ceną, ale oferowały bardziej kompleksowe usługi - mówi Maria Góreczna, menadżer ds. komunikacji międzynarodowej w ASM.
Dziś na płaszczyźnie wirtualnej współpracuje ze sobą około 60 firm, w tym Prochem, Atutor, Mostostal, Saint-Gobain Isover, Instytut Techniki Budowlanej, Polski Związek Pracodawców Budownictwa. Docelowo członków ma być 600. O tym, że w zakresie transferu technologii nawiązywanie kontaktów przez sieć się sprawdza, a w przestrzeni międzynarodowej jest to wręcz nieodzowne, świadczy projekt IRC. Robert Podgórzak: - Zbieramy informacje o nowościach, po czym umieszczamy je w internetowej bazie. Naszą rolą nie jest jednak proste pośrednictwo w akcie kupna-sprzedaży urządzeń. Przynależność do sieci sprawia, że firmy są zobligowane do dalszej promocji rozwiązań, np. w ślad za ich wdrożeniem idzie szkolenie kadry.
Zarówno BUILD-NOVA, jak i IRC należą do Polskiej Platformy Technologicznej Budownictwa. Projekt BUILD-NOVA będzie realizowany do końca marca 2008 roku.
