Za buble prawne przedsiębiorcy płacą miliardy

Długa jest lista przepisów prawnych, które są dla przedsiębiorców uciążliwe i ograniczają działalność gospodarczą. Wiele z nich to typowe przykłady ograniczania wolności gospodarczej, ingerowanie w zakres decyzyjny podmiotów gospodarczych i naruszanie ich prawa do podejmowania decyzji. Co gorsza, niektóre z nich narzucają określony sposób postępowania i ustanawiają dodatkowe obciążenia finansowe. Pod koniec stycznia rozpoczęła działalność Sejmowa Komisja Przyjazne Państwo, która będzie rozpatrywać wymieniane przez przedsiebiorców buble prawne.

Wiele z przytoczonych przez ekspertów aktów prawnych - typowych bubli - wywołuje odmienny od zamierzonego skutek prawny, powodując ich rzeczywistą martwotę. Jak wyliczył Bank Światowy, tylko z powodu regulacji przenoszących na polskich przedsiębiorców czynności wykonywane w imieniu państwa, ponoszą oni ciężary obliczone na 10 mld dolarów rocznie. Złe prawo - według szacunków Konfederacji Pracodawców Polskich - mogą wyrządzić szkody gospodarce na kwotę circa cztery razy wyższą.

Eksperci Konfederacji Pracodawców Polskich przedstawiają więc pomysły takiego uporządkowania polskiego systemu prawnego, by nie szkodził, ale służył przedsiębiorczości. Oto przykłady:

1. Pracodawcy zobowiązani są przechowywać dokumentację pracowniczą przez 50 lat. Obowiązek przechowywania dokumentów papierowych pociąga przecież za sobą znaczne koszty.
Postulowana zmiana KPP: należy umożliwić przechowywanie dokumentacji np. w formie elektronicznej, co te koszty znacznie by obniżyło.

2. Art. 89a ustawy o VAT w związku z art. 12 i 14 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (tzw. ulga za złe długi). Skorzystanie z tej ulgi nastręcza przedsiębiorcom wielu trudności, gdyż konieczne jest spełnienie szeregu warunków, które nie zawsze można jednoznacznie określić. W świetle postanowień art. 12 i 14 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych organy podatkowe mogą uznać za opodatkowane także te przychody, które ewidentnie nie zwiększają zdolności płatniczej, ponieważ - choć należne - są nieściągalne.
Postulowana zmiana KPP: należy zmienić te przepisy tak, aby przyspieszyć możliwość obniżenia podstawy opodatkowania w przypadkach, w których ewidentnie nie nastąpiło żadne przysporzenie w okolicznościach uprawdopodabniających całkowitą niemożność świadczenia kontrahenta.

3. Kasa fiskalna musi być zarejestrowana 2 razy (ustawa o VAT). Po raz pierwszy - w momencie fiskalizacji kasy (obowiązek ten dotyczy wszystkich kas, niezależnie od tego, kiedy są instalowane) oraz - ponownie - przed dniem rozpoczęcia ewidencjonowania, co jest konieczne dla skorzystania z ulgi (objęte tym przepisem są tylko kasy zgłaszane przed powstaniem obowiązku ewidencjonowania). W konsekwencji, aby móc odliczyć lub uzyskać zwrot części kwot wydatkowanych na zakup kas, konieczne jest zgłoszenie ich do urzędu skarbowego. Obecnie ulga dotyczy tylko kas zgłoszonych przed dniem zgłoszenia obowiązku ewidencjonowania.
Postulowana zmiana KPP: należy uprościć proces rejestracji kasy fiskalnej.

4. Przez 5 lat należy przechowywać paragony fiskalne z kas rejestrujących na papierze, wersja elektroniczna jest niewystarczająca. Jedynie w określonych przypadkach można je przechowywać na płycie, co jednak nie zmienia faktu, iż uprzednio muszą zostać wydrukowane i składowane przez 6 miesięcy. W związku z tym, wielu podatników ponosi znaczne koszty związane z ich przechowywaniem do upływu terminu przedawnienia. Tymczasem większość z nich jest nieczytelna już po upływie połowy tego okresu.
Postulowana zmiana KPP: zasadne wydaje się wprowadzenie - dla wszystkich podatników - reguł umożliwiających drukowanie wyłącznie paragonu przeznaczonego dla klienta oraz przechowywanie pozostałych dokumentów w postaci elektronicznej. Konieczne jest jednak opracowanie kryteriów i warunków technicznych dla kas, w których ewidencja podatkowa danych paragonowych nie byłaby zawarta na nośnikach papierowych, lecz przechowywana przez wymagany okres w formie bezpiecznego zapisu elektronicznego.

5. Pracodawcy, który tworzą zakładowy fundusz świadczeń socjalnych mogą dofinansowywać jedynie krajowy wypoczynek swoich pracowników. Takie rozwiązanie uderza w pracowników zagranicznych, którzy nie mogą ubiegać się o refundację co najmniej 14 dni kalendarzowych wakacji w rodzimym kraju. Ta regulacja jest sprzeczna z prawem wspólnotowym, według którego każdy z obywateli państw UE powinien być jednakowo traktowany.
Postulowana zmiana KPP: należy znowelizować ustawę, przywracając możliwość dofinansowania wypoczynku za granicą.

6. Art. 36 ust. 6 i 7 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Nakłada on obowiązek odebrania oświadczenia od zatrudnianego pracownika o pozostawaniu lub niepozostawaniu w rejestrze bezrobotnych i poszukujących pracy. W dalszej kolejności obliguje on pracodawcę do złożenia zawiadomienia w formie pisemnej do powiatowego urzędu pracy o zatrudnieniu osoby zarejestrowanej jako bezrobotna lub o powierzeniu jej innej pracy zarobkowej. Tymczasem na osobie zarejestrowanej w rejestrze bezrobotnych ciąży obowiązek zawiadomienia właściwego powiatowego urzędu pracy o podjęciu przez nią zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej pod sankcją kary grzywny (art. 119 ust. 2 przywołanej ustawy).
Postulowana zmiana KPP: uproszczenie proces informowania urzędu pracy o podjęciu zatrudnienia przez osobę zarejestrowaną jako bezrobotna.

7. Konieczne jest ograniczenie wymagań biurokratycznych, w szczególności dotyczących:
a) zmiany zasad wydawania pracownikom zatrudnionym w systemie cyklicznym (np. pracownikom tymczasowym) świadectwa pracy po ustaniu każdej umowy o pracę.
Postulowana zmiana KPP: wprowadzenie np. obowiązku kumulowania okresów zatrudnienia pracownika tymczasowego na rzecz jednego pracodawcy w ustalonym okresie, z zapewnieniem prawa pracownika do wydawania tego, istotnego dla niego dokumentu, na jego każdorazowe żądanie (zamiana art. 97 kodeksu pracy).
b) zmiana w zakresie odnawiania badań lekarskich i szkoleń BHP. W obecnym stanie prawnym przepisy bhp w zakresie odnawiania badań lekarskich i szkoleń przewidują już odstępstwa, ale jak pokazuje praktyka, nie są one wystarczające: np w przypadku pracownika, zatrudnionego na jednym stanowisku do czwartku i powrotu tego pracownika na to samo stanowisko w poniedziałek, istnieje konieczność poddania go ponownie nowemu szkoleniu BHP i badaniom lekarskim (zmiana właściwych postanowień kodeksu pracy, m.in art. 229).
Postulowana zmiana KPP: wprowadzenie zmiany polegającej na dookreśleniu w przepisach, że przerwa w zatrudnieniu trwająca do 30 dni (nie spowodowana zwolnieniem lekarskim lub zdarzeniem wpływającym na stan zdrowia pracownika) - przy zachowaniu tożsamych warunków pracy u tego samego pracodawcy użytkownika - nie obliguje do odnawiania badań lekarskich i szkoleń BHP.
c) Znacznym utrudnieniem jest także obowiązek wydawania dokumentu podatkowego PIT 11 po ustaniu każdej umowy o pracę.
Postulowana zmiana KPP: wprowadzenie w powyższym przypadku np. możliwości kumulowania okresów zatrudnienia pracownika w ustalonym okresie z uprawnieniem pracownika do wydawania tego dokumentu na każde żądanie pracownika. Postulowane przez nas zmiany w oczywisty sposób obniżą koszty pracy, szczególnie korzystnie wpłyną na sytuację pracodawców zatrudniających pracowników w systemie cyklicznym, sezonowym. Jednocześnie nie wywołują negatywnych skutków w sferze praw pracowniczych i są do zaakceptowania przez stronę związkową, co było sygnalizowane przez ich przedstawicieli podczas dyskusji na temat obowiązywania ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych w Zespole problemowym ds. prawa pracy i układów zbiorowych Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno - Gospodarczych w 2007 roku.

8. Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa zasiłek opiekuńczy przysługuje jedynie ubezpieczonemu, podlegającemu obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu. Tym samym osoby prowadzące działalność gospodarczą i osoby z nimi współpracujące tych uprawnień nie posiadają. Zgodnie z obowiązującą zasadą, określoną w art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby prowadzące pozarolniczą działalność dobrowolnie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu na swój wniosek, pod dodatkowym warunkiem obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego.
Postulowana zmiana KPP: wprowadzić zasiłek opiekuńczy dla osób prowadzących działalność gospodarczą, którzy podlegają ubezpieczeniu chorobowemu.

9. Zgodnie z postanowieniami ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późniejszymi zmianami), osoba prowadząca działalność gospodarczą nie może płacić podatku według jednolitej stawki, wynoszącej 19% podstawy obliczania podatku, jeżeli wykonuje usługi na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy. Należy podkreślić, że 1 stycznia 2007 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, która w art. 5b uściśla pojęcie działalności gospodarczej. Celem tej zmiany było umożliwienie organom podatkowym eliminowania przypadków nieuczciwego i niezgodnego z prawem omijania przepisów prawa pracy (tzw. fałszywego samozatrudnienia) i nieuprawnionego korzystania z możliwości płacenia podatku według jednolitej stawki wynoszącej 19% podstawy obliczania podatku, bez względu na wysokość dochodów z działalności gospodarczej (tzw. podatek liniowy).
Postulowana zmiana KPP: utrzymywanie obowiązującego od 1 stycznia 2004 r. przepisu ograniczającego przedsiębiorcom możliwość płacenia podatku według jednolitej stawki (wynoszącej 19% podstawy obliczania podatku) przez osoby, które świadczą usługi na rzecz byłego pracodawcy wydaje się być nieuzasadnione. Należałoby znieść to ograniczenie, ponieważ obowiązujący od 1 stycznia 2007 r. art. 5b umożliwia organom podatkowym skuteczne eliminowanie przypadków omijania prawa w tym zakresie.

11. Wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy o pracę w przypadku nieobecności pracownika jest nieskuteczne.
Postulowana zmiana KPP: postulujemy zmianę treści art. 30 kodeksu pracy, polegającą na wprowadzeniu expresis verbis możliwości zastępczego powiadomienia o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę w sytuacji, gdy oświadczenie pracodawcy nie może być skutecznie złożone pracownikowi (np. z powodu wyjazdu zagranicznego pracownika).

12. Art. 15110 kodeksu pracy, określający przypadki, w których praca w niedzielę lub święta jest dozwolona.
Postulowana zmiana KPP: należy znieść bezwzględny zakaz pracy w święta lub co najmniej umożliwić funkcjonowanie w tych okresach przedsiębiorstwom o charakterze użyteczności społecznej.

13. Brak kontroli społecznej nad Funduszem Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Brakuje takiej regulacji w Ustawie z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy.
Postulowana zmiana KPP: przywrócenie możliwości kontroli i nadzoru nad Funduszem organizacjom pracodawców. Fundusz tworzą przecież składki pracodawców, którzy nie mają jednocześnie narzędzi umożliwiających sprawny nadzór. Postulujemy przywrócenie rozwiązania funkcjonującego w 2002 roku.

14. Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej wydłużyły okres vacatio legis przepisów o jednym okienku do 1 października 2008 r. Postulowana zmiana KPP: konieczne jest przyspieszenie prac nad nowelą ustawy o SDG i skrócenie vacatio legis dla przepisów o tzw. jednym okienku. Należy dołożyć szczególnych starań, aby ten okres nie ulegał dalszym wydłużeniom.

15. Brak uregulowania w przepisach ustawy o swobodzie działalności gospodarczej zawieszania wykonywania działalności przez przedsiębiorców.
Postulowana zmiana KPP: Należy pilne uregulować zasady czasowego zawieszania wykonywania działalności gospodarczej. Zdaniem Konfederacji Pracodawców Polskich, prawo zawieszenia wykonywania działalności powinno przysługiwać możliwie najszerszej grupie przedsiębiorców.

16. Brak możliwości uzyskania informacji o swoim kontrahencie, zarejestrowanym w ewidencji działalności gospodarczej bez znajomości jego adresu. Wciąż brak Centralnej Informacji o Działalności Gospodarczej (CIDG). Projekt nowelizacji ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przewidujący alternatywną wersję jednego okienka oraz zmienioną koncepcję CIDG, jest wciąż w fazie projektów.
Postulowana zmiana KPP: Szybkie wdrożenie CIDG.

17. Długi okres podejmowania decyzji przez urzędy. Niedotrzymanie terminów określonych przepisami prawa.
Postulowana zmiana KPP: Wprowadzenie regulacji, na podstawie których - w przypadku braku decyzji urzędu w terminie - domniemywa się zgodę urzędu na wnioski/kwestie zawarte w piśmie skierowanym do urzędu przez firmę. Rozważyć należy także możliwość dodatkowego wprowadzenia sankcji służbowej za zwłokę.

18. Duża biurokracja w ZUS - chociaż przedsiębiorcy co miesiąc składają ZUS-owi w formie elektronicznej deklaracje rozliczeniowe, to w przypadku zwolnienia lekarskiego pracowników muszą obowiązkowo wypełniać formularze papierowe Z-3 - tj. zaświadczenie płatnika składek. Na tym druku przedsiębiorcy podają dane o firmie, NIP, REGON, dane pracownika, informacje o wynagrodzeniu, itd.
Postulowana zmiana KPP: wszystkie informacje o wynagrodzeniach wypłacanych, zawarte są w przesłanych elektronicznie deklaracjach. Tak więc - o ile nie nastąpiły w tych danych zmiany - nie powinny być przez przedsiębiorców podawane przy każdej okazji.

19. Zniesienie ograniczeń w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na reprezentacje. Obowiązujące przepisy w tym zakresie są niejednoznaczne.
Postulowana zmiana KPP: Najbardziej racjonalnym rozwiązaniem jest umożliwienie przedsiębiorcom zaliczania w koszty uzyskania przychodów wydatków na reprezentację do wysokości 0,25% całkowitych przychodów.

20. Obowiązujące regulacje w zakresie podatków dochodowych uniemożliwiają zaliczenie w koszty uzyskania przychodu kosztów zaniechanych inwestycji.
Postulowana zmiana KPP: zasadne jest wprowadzenie możliwości zaliczania w koszty przynajmniej części z kosztów zaniechanych inwestycji (np. pod warunkiem posiadania ekonomicznego uzasadnienia dla takiego zaniechania).

21. Włączenie organizacji pracodawców w proces konsultacji sprawach gospodarczych dopiero na etapie uzgodnień międzyresortowych.
Postulowana zmiana KPP: należy podkreślić konieczność przygotowania oceny skutków regulacji wszystkich projektów aktów prawnych. Organizacje pracodawców powinny mieć możliwość uczestniczenia w procesie stanowienia prawa w szerszym niż dotychczas zakresie - także na etapie tworzenia założeń do projektów aktów prawnych. W ten sposób zapewni się właściwe uczestnictwo organizacji Pracodawców w procesie stanowienia prawa. Głos praktyków może być cenną wskazówką i rękojmią tego, że prawo będzie racjonalne.

22. Składki na PFRON obecnie są odprowadzane z zysku przedsiębiorcy po opodatkowaniu. Zatem wpłacana kwota składki również jest opodatkowana. Dla przedsiębiorców stanowi to dodatkową, ukrytą opłatę. Konieczność uiszczenia 100 zł składki w rzeczywistości oznacza koszt 119 zł, nie będąc kosztem podatkowym.
Postulowana zmiana KPP: Umożliwienia odliczania składek na PFRON od podstawy do opodatkowania.

23. Nowelizacja prawa o ochronie środowiska, wprowadziła dla przedsiębiorców obowiązki, które mogą poważnie skomplikować obrót gospodarczy. Wszystkie umowy sprzedaży, najmu, dzierżawy, użyczenia czy leasingu (np. linii technologicznych, urządzeń przemysłowych) muszą być zawierane w formie aktu notarialnego. Jeśli przedsiębiorca nie sporządzi takiego dokumentu, umowy będą nieważne, a firma może mieć kłopoty podatkowe. Warto podkreślić, że zapis ten stoi w sprzeczności do regulacji kodeksu cywilnego, który to właśnie wskazuje umowy, które trzeba sporządzać w formie aktu notarialnego.
Postulowana zmiana KPP: Usunąć zapis.

"Co krępuje inicjatywę, co jest absurdem, który przepis wymaga zmiany, który jest zbędny, z jakim można się rozstać bez krzywdy dla całości polskich spraw" - wszystkie te kwestie, wspólnie ze wszystkimi zaangażowanymi w polską przedsiębiorczość rozstrzygać będzie właśnie powołana w tym celu Nadzwyczajna Sejmowa Komisja Przyjazne Państwo, której przewodniczy Janusz Palikot. Strona http://www.przyjaznepanstwo.pl/ to miejsce, gdzie każdy może zgłosić bubel prawny, absurdalny przepis, a także - propozycje rozwiązań korzystynych dla polskiej przedsiębiorczości. Baza zgłoszonych projektów wciąż się powiększa...