Świadczenie kompensacyjne 2023 - co to jest? Ile wynosi świadczenie kompensacyjne w 2023?
Nowe świadczenie kompensacyjne przysługuje za szkody poniesione przez pacjenta w trakcie leczenia – wskutek, jak to określa prawo, zaistnienia zdarzeń medycznych. Przepisy wejdą w życie na początku września i są alternatywą dochodzenia o odszkodowanie w sądzie.
Spis treści
- Nowe świadczenie kompensacyjne: ile wynosi?
- Świadczenie kompensacyjne 2023: jak złożyć wniosek?
- Nowe świadczenie kompensacyjne: kto i jak je wypłaci?
- Inne świadczenia kompensacyjne: szczepienia i badania kliniczne
Na początku sierpnia prezydent podpisał ustawę z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw. Celem tego nowego aktu prawnego jest wdrożenie nowego modelu pozasądowego rekompensowania szkód doznanych przez pacjentów w wyniku zaistnienia zdarzeń medycznych.
Nowe świadczenie kompensacyjne: ile wynosi?
Ustawa nowelizacyjna została opublikowana w Dzienniku Ustaw z 22 sierpnia, a jej przepisy wchodzą w życie w 14 dni od dnia opublikowania. Oznacza to, że zmiany w przepisach ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, które przewidują wprowadzenie kompensacji szkód wynikających ze zdarzeń medycznych zaczną obowiązywać na początku września.
Z zakresie dotyczącym świadczeń kompensacyjnych ustawa określa zasady, wysokość oraz tryb przyznawania świadczenia kompensacyjnego w przypadku zdarzeń medycznych.
Odszkodowanie w formie kompensaty przysługuje w związku ze zdarzeniem medycznym zaistniałym w trakcie udzielania lub w efekcie udzielenia bądź zaniechania udzielenia świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych na zasadach określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w szpitalu.
Wysokość świadczenia kompensacyjnego z tytułu jednego zdarzenia medycznego w odniesieniu do jednego wnioskodawcy ma wynosić w przypadku:
- zakażenia biologicznym czynnikiem chorobotwórczym – od 2000 zł do 200 000 zł;
- uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia – od 2000 zł do 200 000 zł;
- śmierci pacjenta – od 20 000 zł do 100 000 zł.
Świadczenie kompensacyjne 2023: jak złożyć wniosek?
Postępowania w sprawie świadczenia kompensacyjnego rozpoczyna złożenie wniosku.
Wniosek o świadczenie kompensacyjne może być złożony w terminie roku od dnia, w którym wnioskodawca dowiedział się o zakażeniu biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, uszkodzeniu ciała lub rozstroju zdrowia albo śmierci pacjenta – jednakże termin ten nie będzie mógł być dłuższy niż 3 lata od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie skutkujące zakażeniem biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia albo śmiercią pacjenta.
Nowe przepisy przewidują opłatę za złożenie wniosku o przyznanie świadczenia kompensacyjnego w wysokości 300 zł.
Ponadto postępowanie w sprawie świadczenia kompensacyjnego nie będzie wszczynane, a wszczęte zostanie umorzone, w przypadku gdy w związku z tym zdarzeniem medycznym:
- prawomocnie osądzono sprawę o odszkodowanie, rentę lub zadośćuczynienie;
- toczy się postępowanie cywilne w sprawie o odszkodowanie, rentę lub zadośćuczynienie;
- wnioskodawca uzyskał odszkodowanie, rentę lub zadośćuczynienie od osoby odpowiedzialnej za szkodę, w tym z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej;
- sąd orzekł na rzecz wnioskodawcy obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę albo nawiązkę.
Ustawa przewiduje powstanie przy Rzeczniku Praw Pacjenta Zespołu do spraw Świadczeń z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych, do zadań którego będzie należało wydawanie w toku postępowania o świadczenie kompensacyjne opinii w przedmiocie wystąpienia zdarzenia medycznego i jego skutków. W skład Zespołu będzie wchodziło co najmniej 20 członków, powoływanych przez Rzecznika, w tym co najmniej 15 członków wykonujących zawód lekarza.
Decyzję administracyjną w sprawie przyznania świadczenia kompensacyjnego i ustalenia jego wysokości albo odmowy przyznania świadczenia kompensacyjnego będzie wydała Rzecznik Praw Pacjenta, po uzyskaniu opinii Zespołu do spraw Świadczeń z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych.
Nowe świadczenie kompensacyjne: kto i jak je wypłaci?
Ustawa nakłada na Rzecznika Praw Pacjenta obowiązek informowania podmiotu wykonującego działalność leczniczą (z którego działalnością wiąże się wniosek), o wypłacie świadczenia kompensacyjnego.
W takim przypadku podmiot wykonujący działalność leczniczą, dokonuje analizy przyczyn źródłowych zdarzenia medycznego oraz formułuje i wdraża zalecenia podjęcia działań na rzecz poprawy jakości i bezpieczeństwa udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej mających na celu zapobieżenie ponownemu wystąpieniu zdarzenia medycznego, chyba że w tym zakresie analiza ta została już przeprowadzona.
Od decyzji Rzecznika, w sprawie świadczenia kompensacyjnego będzie przysługiwało wnioskodawcy odwołanie (podlegając opłacie 200 zł) do Komisji Odwoławczej do spraw Świadczeń z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych, działającej przy Rzeczniku Praw Pacjenta.
W celu wypłacania świadczeń kompensacyjnych w przypadku wystąpienia zdarzeń medycznych ustawa tworzy Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych, który ma funkcjonować jako państwowy fundusz celowy. Dysponentem Funduszu będzie Rzecznik Praw Pacjenta
Fundusz Kompensacyjny Badań Klinicznych zapewnia wsparcie finansowe dla uczestników.
Inne świadczenia kompensacyjne: szczepienia i badania kliniczne
Nowe świadczenie kompensacyjne ma już swoich protoplastów. Pod władztwem Rzecznika Praw Pacjenta działają już fundusze kompensacyjne wypłacające rekompensaty poszkodowanym wskutek szczepień oraz badań klinicznych.
Wnioski do Rzecznika Praw Pacjenta o przyznanie świadczenia kompensacyjnego z Funduszu Kompensacyjnego Badań Klinicznych można składać od 14 kwietnia 2023 roku. Fundusz obejmuje szkody, do których doszło w wyniku udziału w badaniach klinicznych rozpoczętych począwszy od tego właśnie dnia.
Podstawowym warunkiem otrzymania świadczenia jest doznanie przez uczestnika badania klinicznego rozstroju zdrowia lub uszkodzenia ciała w wyniku udziału w tym badaniu. Maksymalna kwota świadczenia wynosi 200 tys. zł. W przypadku śmierci uczestnika badania klinicznego w wyniku udziału w badaniu, świadczenie wynosi do 100 tys. zł. Z wnioskiem o przyznanie świadczenia mogą w takim przypadku wystąpić małżonek niepozostający w separacji, rodzice, dzieci, partner (konkubent) oraz przysposabiający lub przysposobiony. Wysokość świadczenia jest wyliczana w oparciu o szczegółowe wytyczne określane w rozporządzeniu Ministra Zdrowia.
Wniosek o przyznanie świadczenia można złożyć w ciągu roku od uzyskania informacji o uszkodzeniu ciała lub rozstroju zdrowia albo śmierci uczestnika badania klinicznego (jednak nie później niż w ciągu 3 lat od dnia, w którym nastąpiło to zdarzenie).
Decyzję w sprawie świadczenia wydaje Rzecznik Praw Pacjenta w ciągu trzech miesięcy od otrzymania kompletnego wniosku. Wydając decyzję Rzecznik opiera się na opinii medycznej sporządzonej przez działający przy nim Zespół ds. Świadczeń, składający się z doświadczonych lekarzy posiadających odpowiednią wiedzę dotyczącą badań klinicznych. Osobie niezadowolonej z decyzji przysługuje prawo wniesienia odwołania do Komisji Odwoławczej. Od jej rozstrzygnięcia można z kolei wnieść skargę do sądu administracyjnego.
Najwcześniej działać zaczął Fundusz Kompensacyjny Szczepień Ochronnych. Zapewnia on wsparcie finansowe dla osób, które doznały poważnych działań niepożądanych szczepionek. Wnioski do Rzecznika Praw Pacjenta o przyznanie świadczenia kompensacyjnego można składać od 12 lutego 2022 roku. W pierwszym roku działania Fundusz objął szczepienia przeciwko COVID-19. Począwszy od 1 stycznia 2023 roku Fundusz obejmuje też szczepienia obowiązkowe i inne szczepienia przeciwepidemiczne wykonane po tej dacie.
Podstawowym warunkiem uzyskania świadczenia jest wystąpienie w wyniku szczepienia działania niepożądanego wymienionego w Charakterystyce Produktu Leczniczego danej szczepionki, które spowodowało konieczność pobytu w szpitalu przez co najmniej 14 dni lub wystąpienie wstrząsu anafilaktycznego powodującego konieczność obserwacji w szpitalnym oddziale ratunkowym lub izbie przyjęć albo hospitalizacji (o dowolnej długości).
Maksymalna kwota świadczenia wynosi 100 tys. zł, co obejmuje kwotę uzależnioną od stopnia dolegliwości działania niepożądanego (przede wszystkim długości pobytu w szpitalu) oraz zwrot poniesionych kosztów leczenia i rehabilitacji.
Decyzję przyznającą świadczenie lub decyzję odmowną Rzecznik Praw Pacjenta wydaje w ciągu dwóch miesięcy od otrzymania kompletnego wniosku. Wydając decyzję, Rzecznik opiera się na opinii medycznej wydawanej przez działający przy nim Zespół ds. Świadczeń, składający się z doświadczonych lekarzy specjalistów posiadających wiedzę w zakresie szczepień ochronnych. Osobie niezadowolonej z rozstrzygnięcia przysługuje prawo wniesienia skargi do sądu administracyjnego.
Na stronie internetowej Rzecznika Praw Pacjenta zamieszczone są wzory wniosków, szczegółowe instrukcje, wyjaśnienia i porady dotyczące świadczenia kompensacyjnego związanego ze szczepieniami i badaniami klinicznymi. Zapewne na tej samej zasadzie we wrześniu, po wejściu w życie przepisów o nowym świadczeniu kompensacyjnym, pod hasłem Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych podobne materiały i wskazówki dotyczące uzyskania świadczenia kompensacyjnego za szkody poniesione w leczeniu szpitalnym.
