Podatki po nowemu
Do końca 2006 r. spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe nie płaciły podatku dochodowego od osób prawnych (PDOP), jeżeli uzyskiwane środki przeznaczane były na cele gospodarki mieszkaniowej. Powyższe zwolnienie dotyczyło wszelkich kategorii osiąganych dochodów, w tym zysków z działalności gospodarczej (np. z wynajmu pomieszczeń na cele handlowe czy biura). Począwszy od 1 stycznia 2007 pojawiły się jednak znaczne ograniczenia.
Od początku 2007 r. dochody spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych przeznaczone na cele gospodarki mieszkaniowej są nadal zwolnione z opodatkowania PDOP, przy czym dotyczy to jedynie dochodów uzyskanych z tzw. "gospodarki zasobami mieszkaniowymi". Powyższe stwierdzenie oznacza, że zwolnienie z opodatkowania jest uzależnione nie tylko od przeznaczenia dochodu uzyskanego przez spółdzielnię czy wspólnotę, lecz także od źródła, z jakiego dany dochód pochodzi. Wprowadzenie takiego rozróżnienia skutkuje w praktyce koniecznością prowadzenia przez te podmioty odrębnych ewidencji przychodów i kosztów – jednej dla działalności podlegającej opodatkowaniu PDOP i drugiej dla gospodarki zasobami mieszkaniowymi, zwolnionej z PDOP.
Dodatkowo, zwolnienie obowiązujące od 1 stycznia 2007 r. jest nieprecyzyjne – ustawy podatkowe ani inne przepisy prawa nie definiują pojęcia: "gospodarka zasobami mieszkaniowymi". Szczególnie istotne jest, czy w zakresie zwolnienia mieszczą się dochody uzyskiwane przez spółdzielnie i wspólnoty z działalności ubocznej związanej z posiadanymi nieruchomościami, takiej jak wynajmowanie lokali użytkowych w budynku, wynajem powierzchni reklamowej na budynku czy wynajem miejsc na dachach pod anteny telefonii komórkowej.
Informacji w tym zakresie udzieliło Ministerstwo Finansów w piśmie z 22 grudnia 2006 r., w odpowiedzi na pytanie ministra budownictwa o zakres pojęcia "gospodarka zasobami mieszkaniowymi". Według resortu finansów do przychodów z gospodarki zasobami mieszkaniowymi można, co do zasady, zaliczyć jedynie opłaty/czynsze wnoszone przez właścicieli mieszkań oraz lokatorów. Tylko taka kategoria przychodów może korzystać ze zwolnienia z opodatkowania. Pod warunkiem jednak, że opłaty czynszowe zostaną przeznaczone na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych. Dochody z wszelkiej innej działalności wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych będą podlegać opodatkowaniu PDOP, bez względu na ich przeznaczenie.
Stanowisko Ministerstwa Finansów jest niekorzystne dla spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych. Gospodarka zasobami mieszkaniowymi w wąskim rozumieniu z reguły nie jest dochodowa, a opłaty czynszowe zwykle nie przekraczają kosztów utrzymania nieruchomości. W praktyce więc zastosowanie się do stanowiska resortu oznacza opodatkowanie znacznej części dochodów spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych.
Wyjaśnienie Ministerstwa Finansów nie ma jednak charakteru interpretacji wiążącej, nie jest też jedynym możliwym stanowiskiem co do zakresu pojęcia "gospodarka zasobami mieszkaniowymi". Spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe mogą więc próbować interpretować ten termin szerzej, jako całokształt działalności związanej z posiadanymi nieruchomościami. Przyjmując takie podejście, do wyliczenia dochodów zwolnionych z opodatkowania należałoby także zaliczyć inne niż czynsze od mieszkańców przychody uzyskiwane z posiadanych nieruchomości. Z uwagi na niejasny zakres pojęcia "gospodarka zasobami mieszkaniowymi", ostateczna interpretacja tego terminu będzie się więc odbywała w indywidualnych przypadkach na poziomie urzędów skarbowych oraz sądów administracyjnych. Aby ostatecznie przesądzić zakres pojęcia "gospodarka zasobami mieszkaniowymi", spółdzielnia lub wspólnota mieszkaniowa może wystąpić z wnioskiem o interpretację przepisów prawa podatkowego w tym zakresie. W takim przypadku, zostanie ona dokonana przez właściwą izbę skarbową uprawnioną do wydawania interpretacji podatkowych.
