Spis treści
Z formalnego punktu widzenia podatek od gruntu jest uregulowany w dwóch ustawach. Zasady jego ustalania i poboru określone są w ustawie o podatku od nieruchomości i opłatach lokalnych. Natomiast zasady poboru opłat za wieczyste użytkowanie gruntu są określone w ustawie o gospodarce nieruchomościami.
Jakie nieruchomości objęte są podatkiem od gruntu?
Zgodnie z art. 2 przywołanej ustawy opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają grunty, budynki lub ich części oraz budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Praktycznie więc spod władania tego podatku wyjęte są użytki rolne lub lasy – ale pod warunkiem, że nie są zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej.
W rzeczywistości w dalszym ciągu większość gruntów objętych tą formą podatku należy do gmin lub skarbu państwa, a przez przedsiębiorców są one wykorzystywane na podstawie umów użytkowania wieczystego. Choć w tym miejscu warto wspomnieć, że gotowy jest już projekt ustawy mającej na celu zlikwidowanie użytkowania wieczystego także takich gruntów i przejęcia ich na pełną własność przez użytkowników, podobnie jak to miało miejsce w przypadku gruntów wykorzystywanych pod budownictwo mieszkaniowe.
Umowa użytkowania wieczystego – zawierana w formie notarialnej, zazwyczaj na 99 lat i nie mniej niż 40 lat – daje użytkownikowi wieczystemu praktycznie takie same prawa, ale i obciąża go podobnymi obowiązkami jak prawnego właściciela.
Jednym z takich uprawnień jest możliwość zabudowy takiego gruntu, na dodatek użytkownikach wieczysty do takiej budowli ma pełne prawa.
Art. 3 ustawy stanowi, że podatnikami w zakresie podatku od nieruchomości, a więc też podatku gruntowego są zarówno właściciele, jak i użytkownicy wieczyści.
Jak jest wyliczany podatek gruntowy i ile wynosi?
Zgodnie z art. 72 ustawy o gospodarce nieruchomościami opłaty z tytułu użytkowania wieczystego ustala się według stawki procentowej od ceny nieruchomości gruntowej.
Stawka procentowa pierwszej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego wynosi od 15 proc. do 25 proc. ceny nieruchomości gruntowej.
Natomiast wysokość stawek procentowych opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego jest uzależniona od określonego w umowie celu, na jaki nieruchomość gruntowa została oddana, i wynosi między innymi:
za nieruchomości gruntowe oddane na cele rolne – 1 proc. ceny;
- za nieruchomości gruntowe, na których położone są garaże lub stanowiska postojowe niewykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej albo nieruchomości przeznaczone na te cele – 1 proc. ceny;
- za nieruchomości gruntowe oddane na cele mieszkaniowe, na realizację urządzeń infrastruktury technicznej i innych celów publicznych oraz działalność sportową – 1 proc ceny;
- za nieruchomości gruntowe na działalność turystyczną – 2 proc. ceny;
- za „pozostałe nieruchomości gruntowe” – 3 proc. ceny.
Na wysokość opłaty nie wpływa ani wysokość osiąganych zysków z prowadzonej działalności, ani np. klasa gruntów.
Opłatę za cały rok z góry trzeba wnieść do 31 marca. W przypadku spóźnienia naliczane są odsetki od zaległości, mogą też być kary – wszystko zgodnie z przepisami zawartymi w ustawie ordynacja podatkowa.
Podatek od nieruchomości: ile wynosi w 2023?
Grunty objęte są też zmienianymi co roku stawkami podatku od nieruchomości. Rada gminy, w drodze uchwały, określa wysokość stawek podatku od nieruchomości, z tym że stawki nie mogą przekroczyć w skali roku w 2023 r. w przypadku gruntów:
- związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, bez względu na sposób zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków – 0,62 zł od 1 m² powierzchni,
- pod wodami powierzchniowymi stojącymi lub wodami powierzchniowymi płynącymi jezior i zbiorników sztucznych – 4,58 zł od 1 ha powierzchni,
- pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego – 0,30 zł od 1 m² powierzchni,
- niezabudowanych objętych obszarem rewitalizacji, o którym mowa w ustawie o rewitalizacji i położonych na terenach, dla których miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego przewiduje przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniową, usługową albo zabudowę o przeznaczeniu mieszanym,
- obejmującym wyłącznie te rodzaje zabudowy, jeżeli od dnia wejścia w życie tego planu w odniesieniu do tych gruntów upłynął okres 4 lat, a w tym czasie nie zakończono budowy zgodnie z przepisami prawa budowlanego – 3 zł od 1 m² powierzchni.
Dodać należy, że podatek trzeba też płacić od budynków lub ich części; gdy są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej – wynosi on w 2023 maksymalnie 17,31 zł od 1 m² powierzchni użytkowej.
Przedsiębiorcy – osoby fizyczne płacą podatek ratalnie, w terminach do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada danego roku. Wysokość podatku ustala w decyzji organ podatkowy właściwy ze względu na miejsce położenia przedmiotów opodatkowania, czyli wójt gminy, burmistrz lub prezydent miasta.
Pozostali podatnicy (np. spółki z o.o., spółki akcyjne) płacą podatek miesięcznie, za poszczególne miesiące, w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego – do 15. dnia każdego miesiąca, a za styczeń - do 31 stycznia. Wysokość podatku ustalają samodzielnie.
Czy od każdego gruntu trzeba płacić podatek
Choć co do zasady podatkiem gruntowym objęty jest każdy grunt, to jednak ustawa o podatku od nieruchomości ustanawia wyłączenia spod podatku. Dotyczą one – czyli podatkiem gruntowym nie są objęte:
- grunty pod wodami powierzchniowymi płynącymi, z wyjątkiem gruntów pod wodami jezior lub zbiorników sztucznych;
- grunty pod morskimi wodami wewnętrznymi;
- grunty zajęte pod pasy drogowe dróg publicznych w rozumieniu przepisów o drogach publicznych oraz zlokalizowane w nich budowle – z wyjątkiem związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej innej niż utrzymanie dróg publicznych lub eksploatacja autostrad płatnych;
- nieruchomości lub ich części zajęte na potrzeby organów jednostek samorządu terytorialnego, w tym urzędów gmin, starostw powiatowych, urzędów związków metropolitalnych i urzędów marszałkowskich;
- ponadto grunty, które są nieużytkami albo użytkami ekologicznymi,
- a także, pod warunkiem wzajemności – nieruchomości będące własnością państw obcych lub organizacji międzynarodowych albo przekazane im w użytkowanie wieczyste, przeznaczone na siedziby przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych i innych misji korzystających z przywilejów i immunitetów na mocy ustaw, umów lub zwyczajów międzynarodowych.
Również w przypadku nieruchomości co do zasady objętych podatkiem ustawa o podatku od nieruchomości zawiera liczne zwolnienia.
Zwolnienia lub niższe stawki podatku od nieruchomości może także ustanawiać sama rada gminy, zmieniając je zresztą co roku – ale nie może ich podwyższyć poza stawki przewidziane na dany rok w ustawie.
