Emerytury pomostowe 2023 - dla kogo i od kiedy? Kto będzie mógł przejść na emeryturę pomostową?

Emerytury pomostowe miały być świadczeniem wygasającym. Tak się jednak nie stanie. Prezydent podpisał nowelizację ustawy o emeryturach pomostowych, która uchyla wygasający charakter tych świadczeń. Dla kogo będą pomostówki i od kiedy? Jakie warunki trzeba spełnić, żeby przejść na wcześniejszą emeryturę?

Spis treści

1. Dla kogo emerytury pomostowe?
2. Emerytury pomostowe - czy można je łączyć z dalszą pracą?
3. Zmiany rozliczania dodatku za pracę w warunkach szkodliwych

Poselski projekt ustawy rewolucjonizujący emerytury pomostowe trafił do Sejmu na początku czerwca br. i błyskawicznie został uchwalony przez Sejm. Ponieważ poprawki zgłosił Senat, ostatecznie ustawa ponownie uchwalona 28 lipca, trafiła do podpisu prezydenta. Po uroczystym podpisaniu aktu prawnego 16 sierpnia br. i publikacji w Dzienniku Ustaw część przepisów wejdzie w życie jeszcze w tym roku, ale zmiany w emeryturach pomostowych – dopiero od 1 stycznia 2024 r.

• Ile wyniesie 14 emerytura w 2023? Kiedy będzie wypłacona?

Dla kogo emerytury pomostowe?

Obecnie emerytury pomostowe to świadczenie wygasające, ponieważ upragnione są do niego wyłącznie osoby, które w szkodliwych warunkach pracowały do 1999 roku. Teraz to ograniczenie zostanie zniesione.

Emerytura pomostowa to, ujmując rzecz najprościej, prawo do świadczenia z ZUS dla osób, które nie osiągnęły jeszcze ustawowego wieku emerytalnego, a ze względu na stan zdrowia nie mogą dalej pracować. Świadczenie z ZUS, zwane emeryturą pomostową, pobierają one, po wydaniu orzeczenia ustalającego prawo do niego, aż do czasu osiągnięcia wieku emerytalnego – wówczas bowiem przechodzą na standardową emeryturę.

Emerytury pomostowe są dla osób, którym brakuje pięć lat do osiągnięcia wieku emerytalnego, ale pracowały w warunkach szczególnie trudnych i ciężkich dla zdrowia. By jednak skorzystać z takiego uprawnienia w myśl obecnie obowiązujących przepisów poza ukończeniem 55. roku życia – kobiety lub 60. roku życia – mężczyźni trzeba było dodatkowo pracować w szkodliwych warunkach do 1999 roku.

Dlatego liczba osób korzystających z emerytur pomostowych sukcesywnie malała i aktualnie z tego uprawnienia korzysta około 40 tys. osób.

Nowelizacja wykreśla warunek pracy w warunkach szkodliwych dla zdrowia przed 1 stycznia 1999 roku jako niezbędny, by ubiegać się o emeryturę pomostową. Teraz termin, w jakim ubiegająca się o to świadczenie osoba pracowała w takich warunkach nie jest istotny.

• Co to jest subkonto w ZUS i kto je ma? Jak sprawdzić subkonto w ZUS?

Emerytury pomostowe - czy można je łączyć z dalszą pracą?

Nowelizacja uściśla zasady, na jakich można kontynuować pracę zawodową bez zawieszania prawa do emerytury pomostowej.

W praktyce stosowania przepisów ustawy o emeryturach pomostowych pojawił się bowiem problem obchodzenia przepisów tej ustawy regulujących kwestie zawieszania prawa do emerytury pomostowej.

Zgodnie z art. 17 ust. 4 ustawy o emeryturach pomostowych prawo do emerytury pomostowej ulega zawieszeniu bez względu na wysokość uzyskiwanego przychodu w razie podjęcia przez uprawnionego pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Regulacja ta pozwala na zawieszenie prawa do emerytury pomostowej osobom pobierającym emeryturę pomostową tylko w sytuacji, świadczenia przez nich pracy w ramach stosunku pracy.

Organizacje związkowe jak też sami zatrudnieni wskazywali tymczasem na problem wykonywania pracy kierowców autobusów (motorniczych tramwajów) w komunikacji miejskiej przez osoby pobierające emerytury pomostowe na podstawie umów cywilnoprawnych (np. zlecenia), omijają w ten sposób przepisy.

Stąd zmiana przepisu w taki sposób, że każda forma wykonywania tego rodzaju pracy, bez względu na jej podstawę prawną, spowoduje zawieszenie prawa do emerytury pomostowej.

• Emerytury w sierpniu 2023 w innym terminie niż zwykle! Kiedy i dlaczego?

Zmiany rozliczania dodatku za pracę w warunkach szkodliwych

Podpisana przez prezydenta 16 kwietnia ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw zmienia też zasady rozliczania dodatków za pracę w szkodliwych warunkach, a ponadto zawiera regulacje dotyczące działaczy związkowych oraz składek na rzecz związku zawodowego.

Nowelizacja lepiej też ma chronić działaczy związkowych, którym wypowiedziano umowę o pracę. Chodzi o przypadek, w którym pracownik podlegający szczególnej ochronie przed rozwiązaniem stosunku pracy za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia dochodzi roszczenia o uznanie wypowiedzenia stosunku pracy za bezskuteczne lub o przywrócenie do pracy.

Z 500 zł do 840 zł nastąpi też podwyższenia rocznego limitu odliczenia od dochodu wydatków z tytułu składek członkowskich zapłaconych na rzecz związków zawodowych w roku podatkowym.

Zbigniew Biskupski