Ekwiwalent za urlop 2023 - kiedy się należy i jak go obliczyć?
Ekwiwalent za niewykorzystany urlop 2023 należy się pracownikowi w momencie wygaśnięcia lub zakończenia umowy o pracę. Jak policzyć ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w 2023? Jaki jest współczynnik ekwiwalentu potrzebny do jego obliczenia? Do kiedy pracodawca musi wypłacić rekompensatę?
Ekwiwalent za urlop 2023 - kiedy się należy?
Zdarzają się sytuacje, w których pracownik nie zdąży wykorzystać w ciągu roku kalendarzowego całego urlopu jaki mu przysługuje. Za niewykorzystane dni wolne od pracy należy mu się ekwiwalent pieniężny. Ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy - w całości lub częściowo - przysługuje pracownikowi wtedy, gdy:
- pracodawca rozwiąże stosunek pracy,
- umowa o pracę wygaśnie i nie zostanie przedłużona.
Ekwiwalent za urlop należy się też wówczas, jeżeli niewykorzystane dni wolne nie uległy przedawnieniu, czyli po trzech latach. Okres przedawnienia rozpoczyna się w październiku kolejnego roku, w którym urlop zaległy nie został wybrany przez pracownika.
Ekwiwalent za urlop 2023 - jak obliczyć?
Jak podaje Państwowej Inspekcji Pracy, podstawę do obliczenia ekwiwalentu stanowią:
- składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości, w wysokości należnej w miesiącu, w którym pracownik nabył prawo do tego ekwiwalentu,
- wynagrodzenie zmienne wypłacone pracownikowi w okresie 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu (dotyczy to składników przysługujących za okresy nie dłuższe, niż jeden miesiąc) oraz wynagrodzenie zmienne wypłacone w okresie 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu (dotyczy to składników przysługujących za okresy dłuższe niż jeden miesiąc).
Każdy pracownik zatrudniony w ramach umowy o pracę ma prawo do skorzystania co roku z nieprzerwanego i odpłatnego urlopu wypoczynkowego. Liczba urlopu uzależniona jest od długości stażu pracy osoby zatrudnionej. Z reguły wynosi 20, jeśli stać pracy wynosi mniej niż 10 lat, lub 26 dni, jeśli wynosi więcej. Odnosi się to do pracownika zatrudnionego na pełen etat.
Zgodnie z art. 152 pracownik ma prawo wykorzystać dni wolne w częściach, jednak co najmniej raz przerwa od obowiązków powinna trwać 14 dni kalendarzowych. Pracownik nie może również zrzec się prawa do urlopu wypoczynkowego.
Gdy w okresie stanowiącym podstawę obliczenia przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pracownik nie przepracował pełnego okresu, wynagrodzenie dzieli się przez liczbę dni faktycznie przepracowanych.
Wyliczając w ten sposób wynagrodzenie za jeden dzień przepracowany, uzyskany wynik mnoży się przez liczbę dni, jaką pracownik przepracowałby, gdyby pracował we wszystkie dni przewidziane zgodnie z obowiązującym planem pracy (wynagrodzenie uzupełnia się do kwoty, jaką pracownik otrzymałby, gdyby przepracował pełne miesiące).
Jeżeli pracownik przez cały miesiąc przebywał na urlopie lub zwolnieniu chorobowym – przy obliczaniu ekwiwalentu należy uwzględnić kolejny miesiąc, za który przysługiwało mu wynagrodzenie.
Współczynnik ekwiwalentu za urlop 2023
Współczynnik stanowiący podstawę do obliczenia ekwiwalentu za jeden dzień urlopu oblicza się corocznie, odejmując od liczby dni w danym roku kalendarzowym łączną liczbę przypadających w tym roku niedziel i świąt oraz dni wolnych od pracy wynikających z pełnego etatu czasu pracy 5 dni w tygodniu. Otrzymany wynik dzieli się przez 12.
W 2023 współczynnik służący do obliczenia ekwiwalentu za 1 dzień urlopu wynosi 20,83. Skąd ta kwota?
365 dni – (53 niedziele + 10 świąt + 52 dni wolne) = 250 dni : 12 = 20,83.
W przypadku niepełnego wymiaru czasu pracy wartość współczynnika, ustaloną dla zatrudnionych na cały etat, obniża się proporcjonalnie do wymiaru ich czasu pracy.
Przykładowo, dla pracownika, którego miesięczna pensja wynosi 4000 zł, ekwiwalent na 2023 za jedną godzinę urlopu wypoczynkowego to 24 zł. Oblicza się to następująco:
(4000 zł : 20,83) : 8 (wymiar pracy) = 24 zł.
Jeżeli pracownik ma 10 dni niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego, to wysokość ekwiwalentu wynosi 24 zł · 8 godzin · 10 dni = 1920 zł.
Do kiedy pracodawca musi wypłacić ekwiwalent za urlop?
Przepisy Kodeksu pracy nie określają jednego terminu, w którym osoba zatrudniona ma otrzymać ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop. Najczęściej jednak wypłata ekwiwalentu za zaległy urlop to ostatni dzień dzień pracy.
Kiedy pracodawca nie musi wypłacać ekwiwalentu za urlop?
Pracodawca nie ma obowiązku wypłacenia rekompensaty za urlop, jeżeli obie strony postanowią o wykorzystaniu urlopu wypoczynkowego "w czasie pozostawania pracownika w stosunku pracy na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej z tym samym pracodawcą bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą" (art. 171 Kodeksu pracy).
Opracowanie Marta Balcerowska, źródło: PIP
