Będą ważne zmiany w programie Czyste Powietrze 2025. Większa kontrola beneficjentów to jedna z nich
NFOŚiGW zapowiada zmiany w programie Czyste Powietrze w 2025. To efekt doświadczeń z dotychczasowych edycji i prowadzonych od początku października spotkań w Ministerstwie Klimatu i Środowiska. Zapowiada są m.in. kontrola beneficjentów, weryfikacja wykonawców termomodernizacji, czy zmiana kryeterium przyznawania dotacji.
Spis treści
- Zwiększenie kontroli w programie Czyste powietrze 2025
- Paszport energetyczny
- Termomodernizacja tak, ale nie zawsze
- Tylko zaufani wykonawcy
- Limity kosztów
- Będzie więcej punktów informacyjnych
- Czyste Powietrze 2025 – szczegóły wkrótce
Program Czyste Powietrze cieszy się ogromnym zainteresowaniem od inauguracji w 2018 r. Zakłada poprawę jakości powietrza poprzez wymianę źródeł ciepła i zwiększenie efektywności energetycznej budynków. Zyskują na nim beneficjenci obniżając koszty eksploatacji budynków. Społecznie ten osobisty zysk przekłada się na zmniejszeniu ilości zanieczyszczeń. Efekt można zaobserwować już w wielu miejscach naszego kraju, gdzie powietrze zrobiło się bardziej przejrzyste, co zresztą potwierdzają czujniki jego jakości.
Zwiększenie kontroli w programie Czyste powietrze 2025
Podczas konsultacji w ministerstwie jednym z pierwszych zagadnień była weryfikacja dochodu osób starających się o dofinansowanie z programu. Okazuje się, że obecnie dochodzi bardzo często do zaniżania dochodów przez beneficjentów, poprzez dopisywanie do gospodarstw domowych dodatkowych osób lub przepisywania współwłasności na osoby o niskich dochodach lub ich nie posiadających. To pozwalało uzyskiwać wyższe kwoty dotacji nawet pokrywające całość prac.
Dochody mają nie być jedynym kryterium uzyskania określonego poziomu dofinansowania. Przewiduje się wprowadzenie np. minimalnego okresu własności budynku. Do weryfikacji beneficjentów mają też zostać włączone jednostki samorządowe MOPS i GOPS w przypadku korzystania ze 100% dotacji.
Paszport energetyczny
Od czerwca 2024 r. do przystąpienia do programu wymagany jest audyt energetyczny. W toku konsultacji stwierdzono, że bardziej miarodajnym dokumentem byłoby świadectwo charakterystyki energetycznej budynku, nazywane paszportem energetycznym, którego wydawanie podlega większej kontroli.
Termomodernizacja tak, ale nie zawsze
Będzie można tak jak do tej pory otrzymać dofinansowanie tylko na wymianę źródła ciepła, ale decydować o tym będzie wynik audytu. W przypadku gdy wymiana nie będzie wystarczająca do spełnienia wymaganego zapotrzebowania na energię, dotacja tylko na ten cel nie będzie mogła zostać udzielona. Takie przedsięwzięcie będzie wymagało wykonania również termomodernizacji. Będzie ona również obowiązkowa jak postulowano podczas rozmów przy najwyższym poziomie dofinansowania.
Tylko zaufani wykonawcy
W programie Czyste Powietrze wciąż istnieje problem nierzetelnych wykonawców. Dotyczy to przede wszystkim umów prefinansowanych, które powalają na rozpoczęcie prac wymiany źródła ciepła lub termomodernizacji bez udziału środków beneficjenta. W jego imieniu o dotację na wybrane usługi występuje firma, z którą podpisuje on umowę na wykonanie prac. Może ona uzyskać zaliczkę do 50% wysokości przyznanej dotacji. Często w takiej sytuacji dochodzi do wykorzystania niewiedzy osób, które chcą wykonać remont.
Firmy takie pobierają zaliczki i nie wywiązują się z umów lub wykonują nierzetelnie powierzone prace. Udało się już wyeliminować problem złej jakości źródeł ciepła, głównie popularnych pomp ciepła, poprzez wprowadzenie listy ZUM, na której znajdują się urządzenia z certyfikatami potwierdzającymi jakość. Podczas rozmów o programie postulowano, że podobną listą należy objąć wykonawców. W ten sposób beneficjenci programu będą mogli wybrać firmę ze zweryfikowanej listy programu. W stworzeniu listy rekomendowanych wykonawców mają brać udział organizacje z branży materiałowej i instalatorskiej. Być może wprowadzone zostaną również szkolenia dla instalatorów.
Limity kosztów
Większym nadzorem mają także zostać objęte faktury wystawiane przez firmy wykonawcze. Będą musiały być wyszczególnione wszystkie elementy montowanych systemów, gdyż dochodziło często do wystawiania faktur za droższe komponenty, a montowano najtańsze.
Rozważa się także wprowadzenie limitów kosztów we wszystkich kategoriach inwestycji termomodernizacyjnych. Tam gdzie ich nie było, np. w przypadku wymiany stolarki okiennej i drzwiowej, kwoty były zawyżane, aby otrzymać wyższe dofinansowanie.
Polecany artykuł:
Będzie więcej punktów informacyjnych
Osoby zainteresowane przystąpieniem do programu Czyste Powietrze mogą korzystać z prowadzonych w jednostkach samorządowych punktów konsultacyjnych. W toku rozmów zaapelowano o zwiększenie ich liczby, aby poprawić dostępność informacji. Planowane jest też rozszerzenie działalności operatorów programu, na podstawie ich pilotażowej działalności w kilku województwach. Operatorzy poszukują potencjalnych beneficjentów programu i oferują im pomoc na zasadzie przeprowadzenia ich „za rękę” przez wszystkie procedury inwestycji termomodernizacji.
Czyste Powietrze 2025 – szczegóły wkrótce
Na podstawie październikowych rozmów ministerstwo zaprezentuje w drugim etapie konsultacji do dyskusji już propozycje zapisów w nowej wersji programu. Prawdopodobnie jeszcze w tym roku poznamy pełną wersję nowej odsłony Czystego Powietrza.
Dom stu balkonów w Krakowie - zdjęcia jednej z ikon socmodernizmu krakowskiego
Autor: Julia Dragović / archiwum prywatne
Projektował Bohdan Lisowski