Mural ‒ sztuka, która zdobywa miejską przestrzeń
Rozmowa z Grzegorzem Koźmińskim, Communications Manager PPG Polska, o popularności i powstawaniu murali, i o Cieszynie, który jest swoistym promotorem tej formy sztuki...
Autor: PPG Polska
Grzegorz Koźmiński, Communications Manager w PPG Polska
W ostatnich latach murale zmieniły swój miejski status. Dlaczego murale zyskują taką popularność?
– Jako społeczeństwo jesteśmy przyzwyczajeni do billboardów i reklam, które wyłącznie zaśmiecają przestrzeń. Rzeczywiście, od kilku lat, zarówno mieszkańcy jak i włodarze miast, zmieniają nastawienie do tego typu komunikacji. W efekcie zauważamy chęć modyfikowania tkanki miejskiej. Murale pozostają nietypową, a jednocześnie ekspresyjną formą sztuki, które z roku na rok zyskują przychylność władz miasta, co jest szczególnie istotne. W swojej formie murale często reprezentują gust mieszkańców i potrzebę zmiany otoczenia. Ponadto, choć murale pojawiają się od dość dawna, to w ostatnich latach przykuwają wzmożoną uwagę przedsiębiorstw, które chcą mieć swój wpływ w wspieraniu tego typu działań artystycznych.
Jak wybierane są mury i miejsca dla murali?
– Jest kilka ścieżek wyboru miejsc dla murali. Pierwsza zakłada partycypację instytucji bądź urzędów, które zgłaszają się do nas (PPG) już z przygotowaną pod mural przestrzenią, która wymaga jedynie upiększenia. Inną formą przystąpienia do realizacji muralu jest sytuacja, kiedy to PPG występuje z inicjatywą, na przykład poprzez nawiązanie współpracy z Urzędem Miasta w Cieszynie, gdzie wspólnie z przedstawicielami aglomeracji zorganizowaliśmy Festiwal Murali. W ramach wspomnianego wydarzenia, wraz z mieszkańcami Cieszyna wybraliśmy przestrzeń, którą chcielibyśmy ozdobić. Przy tego typu przedsięwzięciach kontaktujemy się z właścicielem przestrzeni w celu ustalenia czy wyraża zgodę na jej zmodyfikowanie i upiększenie.
Czy firma PPG pomaga przy tworzeniu muralu?
– Jeśli chodzi o projekt to rzadko ingerujemy w koncepcję graficzną. Wynika to z faktu, że mural uznajemy za formę ekspresji. Znamy wielu uzdolnionych artystów, w tym także studentów z Uniwersytetu Śląskiego, którzy zajmują się tym typem sztuki na co dzień. Jako firma prowadzimy jedynie dialog z twórcami, rozmawiając na temat kształtu muralu. Dla nas, jako PPG, najważniejszy jest udział w upiększaniu otaczającej rzeczywistości.
Zazwyczaj zdobione są stare zniszczone mury, co pozwala wykorzystać potencjał samej powierzchni. A czy zdarzają się murale na zupełnie nowych elewacjach? Które podłoże jest łatwiejsze?
– Wszystko zależy od koncepcji artysty. Obiektywnie mówiąc, najlepsza jest świeżo wyremontowana ściana przygotowana pod mural. Portfolio naszych produktów jest bardzo duże i zróżnicowane. Jesteśmy w stanie pracować w każdych warunkach i zapewnić artystom niezbędne produkty najwyższej jakości. Wielokrotnie zdarza się, że murale tworzymy na nie najnowszej powierzchni, wiemy, że mural będzie się z nią starzeć. Zdajemy sobie sprawę, że malunek się skruszy, spęka i nada przy tym malowidłu życia, dzięki czemu mural zyska dodatkową wartość wizualną, będzie ciekawszy w odbiorze. Wszystko zależy od idei artysty i właściciela przestrzeni. Jako profesjonalna firma zawsze doradzamy artystom, który produkt będzie najlepszym wyborem, idealnie dobranym pod modyfikowaną powierzchnię, i dzięki którym zyskamy satysfakcjonujący efekt.
Mural to jedno, jest też przestrzeń dookoła ściany, która pozwala na powstanie obrazu, łączącego się z tkanką miasta. Czy dla artysty to wyzwanie, czy też preferowane jest zadanie bez kontekstu?
– Współpracowaliśmy z artystami w różnych warunkach. W trakcie pierwszej edycji Festiwalu Murali tworzyliśmy mural na nienaruszonej szczytowej ścianie budynku, którą mogliśmy wykorzystać wedle naszego uznania. W kolejnej edycji przenieśliśmy się do innej części Cieszyna, gdzie wypełnialiśmy muralami fragmenty betonowego otoczenia muru otaczającego klasztor. Wówczas nieodzowne było uwzględnienie wcześniejszego dzieła, nawiązującego do historii miasta. Mural, który obecnie przygotowujemy do realizacji, wpisuje się w kształt przestrzeni w jakiej powstanie. Przestrzeń może inspirować i narzucać kierunek artystyczny.
Kto ma wpływ na wybór projektu?
‒ Projekty wybierane są przez liczne grono ‒ reprezentantów miast, artystów, pracowników formy PPG oraz mieszkańców. W tym roku reprezentanci miast konsultowali się ze społecznością Cieszyna w kwestii tematyki murali. W efekcie motyw przewodni muralu będzie związany z historią miasta. Na ten moment mogę powiedzieć jedynie, że malunek będzie m.in. przywodził na myśl historyczne postaci oraz miejskie legendy.
Wspomniał Pan, że murale niszczeją tak jak ściany, które pokrywają. Czy można jednak ten proces spowolnić?
‒ Murale z czasem niszczeją i trzeba je zabezpieczać, przede wszystkim przed szkodliwym działaniem warunków atmosferycznych. Wszystkim nam zależy, aby projekty artystyczne zachowały się w pierwotnym kształcie jak najdłużej. By przedłużyć ich trwałość chronimy je przed promieniami UV, które są najgroźniejsze dla malowideł. Po namalowaniu każdy mural pokrywamy naszymi lakierami, które zabezpieczają grafikę przed różnego typu zanieczyszczeniami.
Czy trzeba płacić za dzierżawę powierzchni pod mural? Na jak długo można zagwarantować nietykalność malowideł?
‒ Należy pamiętać, że firma PPG prowadzi działalność artystyczną a nie komercyjną. Zazwyczaj do malowania wybieramy przestrzeń, która jest własnością samorządów bądź korzystamy z uprzejmości innych placówek czy instytucji. Dobrym przykładem jest współpraca ze wspomnianym wcześniej Klasztorem w Cieszynie, który udostępnił mur pod malowanie muralu nieodpłatnie. Zależy nam również, by właściciel malowanej powierzchni zapewnił, że nie będzie remontował wspomnianej płaszczyzny przez co najmniej 10 lat. Jest to kluczowe, ponieważ zależy nam, aby mural przynależał do tkanki miejskiej, a nie pojawiał się tam na chwilę. Przy realizacji muralów preferujemy także budynki, które zostały poddane termomodernizacji. Wówczas mamy pewność, że mural nie zniknie, a taka sytuacja się niestety wydarzyła. Jeden z przepięknych murali cieszyńskich zniknął pod…styropianem. Na ten moment mogę zdradzić, że planujemy odtworzenie tego projektu, zgodnie z wolą mieszkańców, których zauroczyła niecodzienna forma malunku. Jesteśmy przekonani, że niebawem mural ponownie będzie ponownie zachwycał mieszkańców Cieszyna.
