Spis treści
Debata na temat przyszłości branż ważnych dla budownictwa w Polsce
W Hotelu Gołębiewski w Wiśle trwają Dni Betonu 2025. Dni Betonu to jedno z największych budowlanych wydarzeń naukowo-technicznych Polski i Europy. Organizatorem konferencji jest Stowarzyszenie Producentów Cementu (SPC). Wydarzenie, które w tym roku odbywa się w Wiśle, to bogata oferta wykładów i prezentacji pokazujących współczesne tendencje w rozwoju technologii betonowych, ale także cały pakiet wydarzeń towarzyszących, gwarantujący zaspokojenie oczekiwań możliwie najszerszego spektrum uczestników.
Podczas pierwszego dnia konferencji głos mieli przedstawiciele różnych stowarzyszeń producentów związanych z branżą cementową. W debacie, prowadzonej przez prof. Jana Deję z Akademii Górniczo-Hutniczej i jednocześnie dyrektora wykonawczego Stowarzyszenia Producentów Cementu, uczestniczyli:
- Grzegorz Bajek (Stowarzyszenie Producentów Betonów),
- Daniel Grzegorski (Stowarzyszenie Producentów Betonu Towarowego w Polsce),
- Krzysztof Kieres (Stowarzyszenie Producentów Cementu),
- Łukasz Leśnik (Polski Związek Producentów Kruszyw),
- Tomasz Nowacki (Stowarzyszenie Producentów Chemii Budowlanej),
- Piotr Nowicki (Stowarzyszenie Producentów Brukowej Kostki Drogowej).
Branża pełna kontrastów
Dyskusja na temat branży betonowej i budowlanej w Polsce ukazuje krajobraz pełen kontrastów: z jednej strony stabilną pozycję rynkową i duży potencjał wynikający z nowoczesnej infrastruktury produkcyjnej, bo Polska jest potęgą w kruszywach, cemencie i betonie komórkowym oraz oczekiwania na kluczowe inwestycje strategiczne (CPK, atom). Z drugiej strony widać pilne wyzwania systemowe i operacyjne. Jednym z nich jest dekarbonizacja, ale nie tylko. Polityka klimatyczna zmusza do droższych technologii. Dużym wyzwaniem dl producentów są np. regulacje biurokratyczne, takie jak Cyfrowy Paszport Produktu.
Polska jest 3. producentem cementu w Europie. Prognozowana produkcja na 2025 r. to około 18 mln ton. Przyszły dynamiczny rozwój jest związany m.in. ze wspomnianymi kluczowymi projektami (CPK, elektrownia atomowa).
Jesteśmy w tej chwili trzecim producentem cementu w Europie, po Niemczech i Włoszech. Jednak w dalszym ciągu nadrabiamy ogromne zapóźnienia strukturalne, które tamte bogatsze kraje realizowały przez cały okres powojenny. Oceniam, że oni zużywają cement i beton raczej na utrzymanie tej substancji, którą już wybudowali. Natomiast my się wciąż rozwijamy. Kontrybuujemy znaczne ilości środków do budżetu, ponad 3 miliardy w postaci bezpośrednich i pośrednich podatków i produkujemy w tej chwili 17 miliona ton cementu – wyjaśnia Krzysztof Kieres, prezes Stowarzyszenia Producentów Cementu.
Polska kruszywami stoi
W branży kruszyw również nie mamy się czego wstydzić, bo polscy producenci kruszyw są potęgą w Europie. Brakuje nam polityki surowcowej dla kruszyw, co jest strategicznym problemem. Problemem dla producentów jest także długotrwałe uzyskiwanie koncesji na eksploatację złóż kruszyw. Może trwać do 10 lat, a tylko 33–42% udokumentowanych złóż jest zagospodarowane.
Produkcja kruszyw w Polsce to 265 milionów ton, 85 milionów ton kruszyw łamanych i 180 milionów ton piasku i żwiru. To są dwa charakterystyczne nasze segmenty, ale co istotne, mamy trzecie miejsce w Unii Europejskiej. Polska wnosi do produkcji kruszyw w skali Unii Europejskiej 9 procent. Ta unijna produkcja ma poziom 3 miliardów ton – mówił Łukasz Leśnik, przedstawiciel Polskiego Związku Producentów Kruszyw.
Beton towarowy - piąta pozycja w Europie
Polska produkcja betonu towarowego spadła z czwartej na piątą pozycję w UE, osiągając poziom około 23 milionów metrów sześciennych. Sektor cementowy spodziewa się w 2025 roku produkcji na poziomie około 18 milionów ton i liczy na dynamikę związaną z dużymi projektami, takimi jak CPK czy elektrownia atomowa.
Polska jest 5. krajem w UE pod względem produkcji betonu towarowego (ok. 23 mln m³), notując spadek od 2023 roku. Ożywienie rynku zależy od inwestycji infrastrukturalnych i mieszkaniowych, oraz napływu środków z KPO.
W Polsce działa około 600 firm związanych z branżą betonu towarowego. A te generują ponad 20 tysięcy miejsc pracy – podkreślał Daniel Grzegorski ze Stowarzyszenia Producentów Betonu Towarowego w Polsce.
Przyszłość przed prefabrykacją
Branża budowlana w Polsce, a w szczególności sektor betonów i materiałów pokrewnych, mierzy się z licznymi wyzwaniami, ale jednocześnie utrzymuje silną pozycję w Europie, wykazując duży potencjał rozwojowy.
Sporo miejsca poświęcono m.in. prefabrykacji. która ma duży potencjał, zwłaszcza w obliczu braków kadrowych w budownictwie, ponieważ fabryczne warunki sprzyjają lepszej kontroli i precyzji wykonania. Prefabrykacja jest promowana jako przyszłość, dominująca w budownictwie zachodnim.
Uważam, że tu właśnie tradycja, trochę nas hamuje, bo ta prefabrykacja była postrzegana kiedyś jako zło. A w tej chwili jest inaczej. Na budowach brakuje fachowców. Łatwiej jest ich wykształcić w zakładach prefabrykacji, gdzie precyzja, dokładność wykonania są pod lepszą kontrolą i możemy zrobić dużo lepszy wyrób, niż bezpośrednio na budowie. Trudniej tam upilnować ludzi, żeby to wszystko wykonali, tak jak trzeba. Jednak brakuje nam też przez niekorzystną demografię średniej kadry technicznej dla prefabrykacji. Moim zdaniem, przede wszystkim tej średniej, bo wysoko wykwalifikowanych fachowców mamy. Zbyt mało również propagujemy na ten temat wiedzy, np. przez uczelnie wyższe – podkreślał Grzegorz Bajek ze Stowarzyszenia Producentów Betonów.
Chemia budowlana - innowacje wymagają nakładów
Najpoważniejsze wyzwania jakie widzą przedstawiciele wspomnianych branż to, wspomniana demografia (brak fachowców), długotrwałe i nieracjonalne procedury administracyjne (szczególnie w zakresie koncesji na kruszywa) oraz implementacja kosztownej polityki klimatycznej i regulacyjnej (dekarbonizacja, CR2K), która wymaga ciągłych innowacji, zwłaszcza w chemii budowlanej.
Kiedyś mogliśmy powiedzieć, że nie zrobimy betonu bez cementu. W dzisiejszych czasach możemy powiedzieć, że nie zrobimy betonu o obniżonym śladzie węglowym bez betonu i dodatków. Nie ma nie ma nowoczesnego betonu bez dobrej chemii. Domieszki są niezbędne do produkcji nowoczesnego betonu, zwłaszcza o obniżonym śladzie węglowym. Wzrost wymagań jakościowych i zmiana składu cementów wymuszają tworzenie produktów "szytych na miarę" – twierdzi Tomasz Nowacki ze Stowarzyszenia Producentów Chemii Budowlanej.
Kostka brukowa na "płaskowyżu"
W segmencie kostki brukowej także zmiany. Jak mówił Piotr Nowicki ze Stowarzyszenia Producentów Brukowej Kostki Drogowej, rynek osiąga "płaskowyż" i przewidywana jest konsolidacja oraz spadek tempa rozwoju. Firmy redukują zmiany, a przyszłość zależy od produkcji produktów szlachetnych i wysokiej jakości.
Najprawdopodobniej nie osiągniemy rekordowych wyników w najbliższych latach i też rynek będzie się powolutku zmieniał. Rynek wtórny przypominający bardziej rynek niemiecki, gdzie zostanie określona ilość producentów. Ten rynek będzie się też konsolidował. nie oznacza to, że branża będzie miała się źle. Po prostu nie będzie się już tak rozwijała w takim tempie jak do tej pory – konkluduje Piotr Nowicki.
