Spis treści
- Obowiązek dostarczenia pracownikowi odzieży i obuwia roboczego
- Rodzaje odzieży przewidzianej do wykonywania pracy
- Klasy ochrony a odzież ostrzegawcza
- Certyfikacja a odzież ostrzegawcza
- Gdzie stosowana jest odzież ostrzegawcza?
- Jak dobrać odzież ostrzegawczą?
- Poprawa widoczności
- Elementy odzieży ostrzegawczej
- Odzież ostrzegawcza a identyfikacja wizualna
- Jak konserwować odzież ostrzegawczą?
Obowiązek dostarczenia pracownikowi odzieży i obuwia roboczego
Obowiązek zabezpieczenia pracowników przed niekorzystnym oddziaływaniem warunków pracy, a także ryzykiem związanym z poszczególnymi czynnościami jest jednym z głównych zadań pracodawcy.
Zgodnie z art. 237 7 Kodeksu pracy pracodawca jest zobowiązany do nieodpłatnego dostarczenia pracownikowi odzieży i obuwia roboczego spełniającego wymagania określone w Polskich Normach. Wymóg ten dotyczy sytuacji w których odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub zabrudzeniu, a także gdy jest to niezbędne z uwagi na aspekty technologiczne, sanitarne oraz bezpieczeństwa i higieny pracy.
Zadanie wydaje się proste, jednak jak każdy aspekt ochrony pracy należy je dobrze zrozumieć, zaplanować i zorganizować. Bez tego niemożliwe będzie właściwe spełnienie obowiązujących wymagań w praktyce.
Rodzaje odzieży przewidzianej do wykonywania pracy
Charakter, typ, krój czy kolorystyka dostępnej na rynku odzieży przeznaczonej dla pracowników wydają się nieograniczone. Dokonanie właściwego doboru wyposażenia wydaje się prostym zadaniem, jednak gdy spojrzymy na odzież pod kątem jej cech użytkowanych i funkcjonalności w danych warunkach, sytuacja przestaje być tak oczywista.
Na potrzeby wyposażenia pracowników wyróżnia się trzy typy w zakresie odzieży przewidzianej do wykonywania pracy:
- odzież ochronna – odzież przeznaczona do ochrony pracownika przed zagrożeniami występującymi w środowisku pracy tj. np. czynniki mechaniczne, termiczne czy biologiczne. Musi spełniać odpowiednie normy dedykowane do danego zakresu zagrożeń.
- odzież robocza – odzież przeznaczona do stosowania w środowisku pracy w sytuacjach, kiedy odzież własna pracownika może ulec zabrudzeniu lub zniszczeniu w związku z prowadzonymi czynnościami. Może także być wymagana ze względów sanitarnych lub z uwagi na technologię prowadzonych zadań.
- odzież ostrzegawcza – odzież przeznaczona do stosowania, gdy obecność pracownika musi być w sposób wyraźny sygnalizowana, a praca wykonywana jest w dzień lub w nocy, przy oświetleniu sztucznym lub ograniczonym oświetleniu naturalnym.
Klasy ochrony a odzież ostrzegawcza
Każdy rodzaj wyposażenia definiowany jest przez inne normy. Spośród ww. rodzajów odzieży istotną pozycję zajmuje odzież ostrzegawcza – jest to bowiem wyposażenie specjalistyczne dedykowane do wykonywania pracy w szczególnych warunkach otoczenia.
Wymogi dla tego typu odzieży zdefiniowane są w normie EN ISO 20471:2013 – Odzież ostrzegawcza o intensywnej widzialności (zastąpiła normę EN 471). Dokument definiuje sposób wykonania odzieży, paletę barw oraz parametry materiału widzialnego i materiału ostrzegawczego (fluorescencyjnego).
Zgodnie z dokumentem wyróżnia się trzy klasy ochrony:
- Klasa 3 – najwyższy stopień ochrony – właściwa do stosowania w otoczeniu szybko poruszających się pojazdów, np. w otoczeniu autostrad, na lotniskach itp.
- Klasa 2 – pośredni stopień ochrony – właściwa do stosowania w bieżącym otoczeniu komunikacyjnym i stałym narażeniu na kontakt z pojazdami, np. na terenach budowy, w zakładach przemysłowych itp.
- Klasa 1 – minimalny stopień ochrony – właściwa do stosowania w otoczeniu o niskim natężeniu ruchu i okazjonalnym kontakcie z pojazdami
Poszczególne klasy różnicowane są powierzchnią materiału widzialnego (0,80 mkw. – 0,14 mkw.) oraz powierzchnią taśmy ostrzegawczej (0,20 mkw. – 0,10 mkw.), które muszą zostać zastosowane na odzieży ostrzegawczej, a o ich właściwościach ochronnych decyduje spełnienie odpowiednich wymagań w zakresie parametrów fizycznych materiałów (m.in. współczynnika luminancji świetlnej dla materiałów tła o różnych barwach czy gęstości powierzchniowej współczynnika odblasku materiału pod różnymi kątami padania światła).
Materiał ostrzegawczy powinien być zastosowany na odzieży w sposób równomierny tzn. na wszystkich jej płaszczyznach, a taśmy ostrzegawcze powinny w całości opasać rękawy czy nogawki.
Przewidziane do stosowania barwy obejmują kolorystykę żółtą, pomarańczowo-czerwoną oraz czerwoną, ponieważ właśnie te kolory są najbardziej widoczne na tle otoczenia w ograniczonych warunkach oświetleniowych.
i
Certyfikacja a odzież ostrzegawcza
Aby mieć pewność, że zakupiona odzież ostrzegawcza spełnia ww. wymagania należy każdorazowo upewnić się, że dany element wyposażenia ma stosowany certyfikat potwierdzający zgodność z normą czyli deklarację zgodności UE.
Dokument ten powinien być dołączony do każdego egzemplarza wyrobu i stanowi gwarancję, że został on wykonany z zachowaniem obowiązujących wymagań prawnych.
Deklaracja zgodności może być także elementem instrukcji użytkowania danego wyrobu (każdy środek ochronny musi mieć taką instrukcję), a w wybranych sytuacjach dopuszczalne jest także wskazanie w tej instrukcji np. adresu internetowego producenta lub dystrybutora, gdzie użytkownik będzie mógł pobrać właściwy certyfikat i tym samym potwierdzić zgodność zakupionego wyposażenia z wymaganiami przepisów.
Gdzie stosowana jest odzież ostrzegawcza?
Główną cechą, a zarazem zaletą odzieży ostrzegawczej jest zwiększenie widoczności pracowników, a poprzez to redukcja ryzyka związanego ze zdarzeniem o charakterze komunikacyjnym tj. potrącenia czy uderzenia przez środki transportu. Z tego względu podstawowym miejscem, gdzie zasadne jest wprowadzenie takiego wyposażenia są wszystkie obiekty przemysłowe czy logistyczne, w których prowadzony jest transport wewnętrzny lub zewnętrzny.
Jednocześnie, ze względu na różnorodność procesów pracy oraz zmienność warunków, odpowiednim środowiskiem do stosowania tego typu wyposażenia są również tereny inwestycyjne (place budowy), gdzie – oprócz ruchu kołowego – prowadzone są prace związane z transportem materiałów przy użyciu urządzeń do transportu pionowego lub innych środków specjalistycznych, a także obszary, w których prace mogą być wykonywane nocą.
Jak dobrać odzież ostrzegawczą?
Podstawowe kryteria doboru odzieży ostrzegawczej związane są z warunkami panującymi na stanowisku pracy:
- układ ciągów komunikacyjnych,
- rodzaj i natężenie oświetlenia,
- częstotliwość poruszania się lub przebywania osób w danej strefie,
- typ przemieszczających się w otoczeniu pojazdów i prędkość ich ruchu,
- warunki atmosferyczne (w przypadku konieczności wykonywania zadań na terenie zewnętrznym).
Większa liczba krzyżujących się dróg lub też ciągów przebiegających przez obszary ruchu, mniejsze natężenie oświetlenia spowodowane układem stanowisk lub wymaganiami technologicznymi, duża ilość poruszających się pojazdów lub innych środków transportu, konieczność stałego przemieszczania się pracowników czy regularne przebywanie na terenie zewnętrznym w różnych porach dnia to elementy, które bezwzględnie uzasadniają wprowadzenie do stosowania odzieży ostrzegawczej.
Poprawa widoczności
Zwiększenie widoczności pracownika poprzez zastosowanie odpowiedniej kolorystyki odzieży, szczególnie żółtej lub pomarańczowej, pozwala bezpośrednio zredukować ryzyko wystąpienia wypadku, które jest szczególnie wysokie w dynamicznych środowiskach, takich jak hale przemysłowe czy magazynowe.
Poprawa widoczności pracowników wpływa również na sposób wykonywania pracy przez samych kierowców czy operatorów maszyn i pojazdów.
Obszary przemysłowe to miejsca w których mogą występować strefy mniej doświetlone – otoczenie maszyn i urządzeń produkcyjnych, przejścia między regałami lub stosami towarów. Dodatkowo duża ilość procesów pracy, a niekiedy także zwiększony ruch osobowy sprawiają, że w takich warunkach każdy dodatkowy element profilaktyczny chroniący pracownika jest szczególnie pożądany.
Odzież ostrzegawcza spełnia ten warunek. Poprzez zwiększenie widoczności pracownika w otoczeniu poprawia warunki pracy operatorów pojazdów, zapewnia możliwość ich szybszej reakcji. Ponadto przyczynia się do wzrostu komfortu pracy osób ją stosujących, ponieważ pracownik może w większym stopniu skupić się na zadaniu roboczym, mając pewność, że jego obecność jest w otoczeniu należycie sygnalizowana i dostrzegalna dla innych.
i
Elementy odzieży ostrzegawczej
Wyposażenie właściwe dla hal przemysłowych to najczęściej pełne wyposażenie robocze tj. spodnie, bluza, kamizelka, a także kurtki. W okresie letnim pożądanym rozwiązaniem będą również koszulki z krótkim rękawem.
Możliwość wykonania wybranego elementu wyposażenia roboczego w tej technologii stanowi niezwykle cenne rozwiązanie, ponieważ na ogólne bezpieczeństwo pracy wpływa nie tylko sam charakter stosowanego wyposażenia, lecz także komfort jego użytkowania.
Przy każdym typie odzieży pamiętać należy o jej dopasowaniu do danego pracownika pod kątem rozmiaru, aby to co ma chronić i pomagać nie przyczyniło się do trudności w kontekście wykonywania zadań roboczych (m.in. za duża lub za mała odzież, która nie będzie stosowana lub będzie powodowała zagrożenie wypadkowe np. poprzez możliwość pochwycenia przez elementy ruchome, zahaczenia o konstrukcje itp.).
Dobór odzieży ostrzegawczej pod kątem warunków atmosferycznych jest równie istotnym zagadnieniem, ponieważ pozwala na ograniczenie uciążliwości wykonywanej pracy (odpowiednia ochrona przed zimnem lub deszczem, właściwa wentylacja zmniejszająca ryzyko przegrzania się organizmu). Stosowanie odzieży ostrzegawczej z elementami odblaskowymi będzie również jednym z kluczowych czynników profilaktycznych podczas wykonywania pracy nie tylko w porze nocnej, ale także przy niekorzystnych warunkach pogodowych (zachmurzenie, opady).
Odzież ostrzegawcza a identyfikacja wizualna
Stosowanie na terenach przemysłowych czy logistycznych odzieży ostrzegawczej może mieć również cechy identyfikacyjne. W sytuacji otwartego dostępu do tych przestrzeni dla osób z zewnątrz (kierowcy, dostawcy), wprowadzenie dla pracowników zakładu wyposażenia w ustalonym kolorze oraz wskazanie gościom konieczności stosowania odzieży o innej barwie będzie doskonałym narzędziem do zwiększania uwagi operatorów maszyn czy pojazdów w kontekście zachowania się osób z zewnątrz.
Należy bowiem pamiętać, że te osoby mogą nie być w pełni świadome charakteru pracy, jaka jest realizowana w danym otoczeniu, jak również mogą nie postrzegać w należyty sposób występującego w tym obszarze ryzyka. Z tego względu identyfikacja wizualna będzie kluczowa dla zapewnienia im odpowiedniego wsparcia lub nadzoru podczas przebywania na danym terenie.
Jak konserwować odzież ostrzegawczą?
Właściwy poziom ochrony dla pracowników będzie zapewniony nie tylko poprzez dobór i zakup odzieży ostrzegawczej, ale również przez jej właściwą konserwację i dbałość użytkownika o zachowanie jej parametrów.
Materiały stosowane do wykonania odzieży ostrzegawczej cechują się dużą odpornością na cykle prania czy oddziaływanie światła. Wszelkie zabrudzenia, długotrwała ekspozycja odzieży na intensywne światło słoneczne lub działanie preparatów chemicznych (wynikające np. z przechowywania w nieodpowiednich warunkach) czy też znaczącą lub utrzymującą się wilgoć (np. poprzez brak suszenia) mogą jednak powodować, że wyposażenie utraci swoje właściwości lub nastąpi ograniczenie ich skuteczności.
Każdy typ odzieży powinien mieć ustalone warunki konserwacji i sposoby utrzymania jej w należytym stanie – informacje te przekazuje producent wyposażenia za pośrednictwem instrukcji użytkowania. Punktem odniesienia jest tutaj utrzymanie cech ochronnych określonych w normie. Z tego też względu pamięć o tych wymaganiach i ustalenie skutecznego sposobu ich weryfikacji powinno być jednym z priorytetów w zakresie utrzymania należytego poziomu bezpieczeństwa dla pracodawców stosujących tego typu rozwiązania.
Właściwa konserwacja odzieży ostrzegawczej to przede wszystkim zachowanie odpowiednich temperatur przy jej czyszczeniu, stosowanie właściwych detergentów (unikanie wybielaczy, płynów zmiękczających itp.) czy unikanie prasowania elementów odblaskowych.
- Przejdź do galerii: Stocznia Cesarska w Gdańsku i jej zabytkowe hale - zdjęcia
