Szalunki - jak dobierać? Wszystkie rodzaje szalunków i najczęstsze błędy przy ich doborze
Szalunki ścienne, fundamentowe, słupowe, a także szalunki stropowe. Często nie można jednoznacznie określić, jakiego typu szalunki systemowe będą najlepsze dla konkretnego elementu konstrukcyjnego. Stąd biorą się liczne błędy przy doborze szalunków – błędy, które można wyeliminować w bardzo prosty sposób już na samym początku.
Dobór szalunków systemowych z perspektywy kierownika budowy nie jest tak łatwym zadaniem, jakby się wydawało. W dużym uproszczeniu można przyjąć, że szalunki ścienne są przeznaczone do wykonywania ścian, szalunki stropowe – do wykonywania stropów, a szalunki słupowe – do wykonywania słupów. Jednak obecny rozwój technologiczny w dziedzinie szalowania, nowe rozwiązania architektoniczne i konstrukcyjne zapewniają duży wybór systemów deskowań. Ponadto sposób rozszalowania także może wpłynąć na wybór systemu szalunku.
Dlatego często nie można jednoznacznie określić, jakiego typu szalunki systemowe będą najlepsze dla konkretnego elementu konstrukcyjnego. Stąd też liczne błędy przy ich doborze – błędy, które można wyeliminować w bardzo prosty sposób już na samym początku.
Szalunki - co brać pod uwagę przy wyborze?
Najwięcej problemów może stworzyć odpowiedni dobór szalunku pod względem technicznym. Rozwiązanie zbyt proste może uniemożliwiać dokończenie inwestycji, natomiast zbyt zaawansowane może przysporzyć niemałych problemów na etapie montażu i demontażu szalunku.
Istotny jest także wybór odpowiedniej technologii wykonywania robót szalunkowych. Na etapie prac żelbetowych, obok stali i betonu, szalunki są głównym materiałem transportowanym i używanym na budowie. Należy więc przeanalizować logistykę materiałową związaną z ich obrotem. Często wybór systemów szalunkowych ma znaczenie dla liczby i wielkości żurawi czy dźwigów. Należy pamiętać, że odpowiednia technologia wznoszenia budynku, a co za tym idzie – organizacja placu budowy, wpływa na ekonomiczność i terminowość wykonywania prac.
W ostatnich latach znacznie wzrosła liczba elementów żelbetowych, ścian, stropów lub słupów wykonywanych w technologii betonu architektonicznego, co znalazło swoje odzwierciedlenie w konieczności odpowiedniego doboru szalunków systemowych. Należy pamiętać, że na jakość wykończenia betonu ma wpływ jego rodzaj, sposób betonowania oraz stan szalunków. Na ten ostatni element należy zwrócić uwagę już przy projektowaniu, tak by stopień wykończenia ściany czy stropu był satysfakcjonujący. Często sami architekci w swoich projektach narzucają odpowiednie wymiary paneli oraz miejsc na przeprowadzenie ściągów.
Przy wyborze szalunków systemowych trzeba brać pod uwagę także aspekt ekonomiczny. Gdy przetargi wygrywają najtańsze oferty, kierownicy budowy starają się szukać oszczędności na każdym kroku. Dotyczy to także deskowań. Często jednak niska cena wyjściowa nie oznacza finalnie niskiej kwoty płaconej przez firmy wykonawcze dostawcom szalunków. Kwestia ceny jest silnie związana z aspektem technicznym. Dobierając lepsze rozwiązanie techniczne, pomimo wyższej ceny, możemy znacznie skrócić czas trwania budowy, a co za tym idzie – obniżyć jej całkowity koszt. Należy także pamiętać, iż dużo ważniejsze niż cena m2 szalunku są terminowe dostawy deskowań oraz ich jakość.
Szalunki fundamentowe
Z uwagi na małe rozmiary tego typu elementów konstrukcji, jakimi są fundamenty, należy wybierać rozwiązania lekkie z odpowiednią liczbą małych modułów, tak by do samego układania szalunku nie używać żurawia. W przypadku deskowania obstawki płyty fundamentowej zaleca się stosowanie jak najdłuższych paneli montowanych żurawiem – tzw. system ciężki.
Najczęstszym błędem jest szalowanie elementami ciężkimi bez dźwigu.
Każdy system szalunkowy, czy to do ścian, słupów, czy też stropów, uwzględnia zasady BHP. Poszczególne elementy należy stosować zgodnie z ich przeznaczeniem opisanym w instrukcjach montażu. Osprzęt powinien być dostosowany do systemu szalunków, który wykorzystujemy, rodzaju wykonywanych prac oraz sposobu ochrony indywidualnej czy zbiorowej.
Szalunki ścienne
Do wyboru mamy dwie grupy szalunków: do montażu ręcznego oraz do montażu dźwigiem. Jeżeli na budowie jest dźwig, to wybór szalunków ręcznych jest nieuzasadniony. Należy także pamiętać, że im większa rozpiętość rozmiarów paneli ściennych, tym łatwiej jest dobrać najlepsze rozwiązanie, a tym samym zmniejszyć nakład pracy. Istotna jest również liczba elementów osprzętu, tj. zamków, ściągów, belek, która jest różna w zależności od wybranego systemu szalunkowego.
Najczęstszym błędem jest stosowanie zbyt wielu elementów osprzętu w stosunku do wymagań.
Szalunki słupowe
Deskowania słupów można wykonać, bazując na szalunkach ściennych lub wykorzystując specjalnie do tego celu zaprojektowane szalunki słupowe. Zaletą tego drugiego rozwiązania jest dużo szybszy montaż oraz możliwość przenoszenia większych obciążeń powstałych w wyniku parcia mieszanki betonowej na szalunek. Aby zapewnić poprawność i ekonomiczność prac na budowie, zaleca się używanie oddzielnych zestawów szalunków do słupów i ścian. Stosowanie lekkich form do szalowania słupów znacznie przyspiesza proces budowy.
Najczęstszym błędem w tym przypadku jest niedostosowanie paneli do wymiarów słupa.
Szalunki stropowe
Wybór szalunków stropowych jest bardzo duży. Możemy szalować systemami tradycyjnymi opartymi na dźwigarach drewnianych lub też skorzystać z systemu szybkiego rozdeskowania, który znacznie skraca proces budowy. Dobór odpowiedniego systemu powinien być poprzedzony analizą projektu stropu. Tylko w taki sposób można określić, jaki rodzaj deskowania będzie najlepszy. Także sam rodzaj stropu narzuca konkretne rozwiązanie. Inaczej będziemy podpierać strop typu filigran, a inaczej strop monolityczny.
Najczęstszym błędem jest wybór systemów tradycyjnych w przypadku możliwości stosowania systemów szybkiego rozszalunku.
