Odwodnienie liniowe zewnętrzne wokół domu – z czego się składa? Jak je wykonać?

Odwodnienie liniowe zewnętrzne wokół domu zapobiega zalewaniu ścian i fundamentów oraz umożliwia zbieranie deszczówki z dużych powierzchni. Zaplanowanie i wykonanie odwodnienia liniowego powinno odbyć się przed ułożeniem nawierzchni. Jak je wykonać bez błędów?

Spis treści

1. Po co odwodnienie liniowe zewnętrzne?
2. Elementy systemu odwodnienia liniowego
3. Z jakich materiałów wykonuje się odwodnienia liniowe zewnętrzne?
4. Jak wykonać odwodnienia liniowe bez błędów

Po co odwodnienie liniowe zewnętrzne?

Odwodnienia liniowe wokół domu zapobiegają zalewaniu ścian i fundamentów, gdy budynek stoi na nieprzepuszczalnym gruncie, oraz tworzeniu się kałuż w ogrodzie lub na takich dużych powierzchniach jak podjazdy czy chodniki (ścieżki, alejki). Odwodnienie liniowe może stać się częścią systemu retencji wody opadowej i roztopowej, gdy rurami doprowadzimy zbieraną deszczówkę do zbiorników lub zbiorników rozsączających wodę do gruntu.

Elementy systemu odwodnienia liniowego

Odwodnienia liniowe jako system zbierania i retencji wody opadowej i roztopowej składają się z trzech podstawowych elementów:

• korytka, do których spływa woda,
• ruszty zabezpieczające korytka przed zanieczyszczeniami,
• skrzynki odpływowe (studzienki).

Korytka

W odwodnieniu liniowym woda spływa korytkami. Są one wykonywane z różnych materiałów. Wszystkie muszą być odporne na działanie wody i ewentualnych zanieczyszczeń przez nią unoszonych (sama deszczówka jest bezpieczna, ale może przenosić zanieczyszczenia i związki chemiczne zebrane z powierzchni, po której spływa, podobnie jak wody roztopowe mogą zawierać np. sól). Mają kształt półokręgu, trójkąta z płaskim dnem lub otwartego kwadratu. Korytka spełnią swoją funkcję, gdy będą poprawnie osadzone i obniżone względem odwadnianej powierzchni. Dodatkowo korytka mogą być wyposażone w kosze zatrzymujące zanieczyszczenia, które łatwo jest demontować i czyścić. Korytka są dostępne łącznie z rusztami. Korytka w odwodnieniu liniowym łączy się w długie ciągi wzdłuż całej odwadnianej powierzchni. Początek i koniec takiego ciągu zamyka się zaślepką (deklem), co nazywa się ścianką czołową.

Ruszty

Korytka są przykryte rusztami (kratkami). Mają za zadanie nie tylko zabezpieczyć korytko przed mechanicznym uszkodzeniem, ale również zatrzymać duże zanieczyszczenia, które mogłyby zablokować przepływ wody do zbiornika (studzienki) lub zatkać jego wpływ. Zaleca się dobierać ruszty pasujące do odwadnianych nawierzchni, by nie rzucały się za bardzo w oczy (chyba że ich widok celowe ma pełnić funkcję ozdobną). Rozróżnia się ruszty szczelinowe, kratowe i perforowane. Są mocowane do korytek śrubami lub na specjalne zatrzaski, które dają w razie potrzeby szybki dostęp do korytka lub demontaż w innym celu.   

Skrzynka odpływowa lub studzienka

To zbiornik, do którego spływa zebrana z powierzchni woda. Może być częścią systemu odprowadzającego wodę z posesji lub systemu nawadniającego grunt. Skrzynka odpływowa jest dodatkowo osadnikiem piasku i również chroni instalację przed zanieczyszczeniami i zatkaniem. 

Z jakich materiałów wykonuje się odwodnienia liniowe zewnętrzne?

Na rynku są dostępne odwodnienia liniowe z różnych materiałów.

Korytka mogą być wykonane z:

• tworzyw sztucznych - lekkie, odporne na korozję i zanieczyszczenia chemiczne,
• betonu - duża wytrzymałość na obciążenia, ale cięższe od kompozytów,
• kompozytów betonowych - bardzo trwałe, odporne na korozję i zanieczyszczenia chemiczne, nienasiąkliwe, ale ciężkie.

Przy wyborze korytek należy uwzględnić obciążenia na jakie poddawane ciągi odwodnień. Dla przykładu, korytka klasy A15 wytrzymują obciążenie do 15 kN, czyli 1500 kg – nadają się na umieszczenie ich na wjeździe do garażu i na terenie działki. Korytka klasy B125 wytrzymają nacisk 12,5 tony – zalecane w miejscach, gdzie w pobliżu będą przejeżdżać samochody dostawcze, śmieciarki czy szambiarki.

Ruszty najczęściej produkowane są z:

• ocynkowanej stali nierdzewnej lub ocynkowanej,
• żeliwa,
• mosiądzu,
• tworzywa (np. PVC)
• polimerobetonu

Podobnie jak korytka ruszty w odwodnieniu liniowym muszą być odporne na korozję. Ruszty powinny się łatwo zdejmować w celu wyczyszczenia korytka.

Zbiorniki i studzienki mogą być z:

• gotowe – wykonane z tych samych materiałów co korytka
• zrobione we własnym zakresie np. z kręgów betonowych.

Jak wykonać odwodnienia liniowe bez błędów

Wytyczenie prawidłowego spadku odwodnienia liniowego, podobnie jak wykonanie całego systemu, szczególnie dla dużych powierzchni, najlepiej przekazać fachowcom. Zaplanowanie i wykonanie odwodnienia liniowego powinno odbyć się  przed ułożeniem nawierzchni (np. na podjeździe), bo takie przedsięwzięcie wymaga wykopów i prac betoniarskich. Oczywiście, nie zawsze jest to możliwe, często odwodnienia liniowe wprowadza się na już użytkowanych posesjach, po prostu jest wtedy trudniej i drożej.

Etapy wykonania odwodnienia liniowego

1. Wykop i fundament pod korytko

Głębokość wykopu musi uwzględnić wysokość korytka z rusztem i grubość betonowego fundamentu (10-15 cm), by całość znalazła się 2-5 mm poniżej nawierzchni. Grubość warstwy betonu takiego fundamentu należy dostosować do  obciążeń, im wyższa klasa obciążeń tym wyższy fundament.

2. Ustawienie korytka na fundamencie

Na fundamencie ustawiamy korytko, ale najczęściej wiele korytek. Dla ułatwienia połączeń są one wyposażone w wyprofilowane wpusty lub zatrzaski, zapewniające szczelność w tych miejscach. Ustawione korytka zalewa się po bokach betonem by go trwale ustabilizować. Wysokość warstwy betonu trzeba kontrolować tak, by ułożona na nim nawierzchnia wystawała zgodnie z zasadą o 3-5 mm nad poziom rusztów. Korytka układa się od najgłębiej do najpłycej położonych miejsc. Uwaga! Planowane otwory dopływowe i odpływowe należy wykonać przed ułożeniem betonu.

Poniżej przykłady odwodnień liniowych w różnych nawierzchniach w przekroju:

Monika Czechowska