Muzeum pod płytą Rynku Głównego w Krakowie

Zagospodarowane na potrzeby muzealne podziemia Rynku Głównego można będzie zwiedzać już od września 2010 r. Wystawa jest tworzona w oparciu o zabytki, które zostały odkryte podczas prac archeologicznych prowadzonych w latach 2005-2010. Będzie można zobaczyć m.in. pozostałość średniowiecznej osady, fragmenty zabudowań pamiętających czasy Bolesława Wstydliwego i Kazimierza Wielkiego oraz około 700 przedmiotów codziennego użytku.

Koncepcja ekspozycji muzealnej narodziła się w trakcie remontu płyty Rynku Głównego, kiedy w 2006 roku odsłonięte zostały mury Kramów Bogatych, Wielkiej Wagi pozostałości ogromnego cmentarzyska oraz osady przedlokacyjnej. Wówczas Prezydent Krakowa Jacek Majchrowski powołał zespół ekspertów pod kierunkiem prof. Ireneusza Płuski, który miał odpowiedzieć na pytanie, jak udostępnić podziemia zwiedzającym, w jaki sposób zachowane relikty dawnej zabudowy bezpiecznie pokazać mieszkańcom i gościom Krakowa. W ten sposób zrodziła się koncepcja unikatowego pod względem ekspozycyjnym i poznawczym muzeum, nieporównywalnego z żadnym innym w Europie.

Podziemna wystawa „Śladami europejskiej tożsamości Krakowa” powstaje 4 metry pod płytą Rynku Głównego. Na powierzchni ok. 4 tys. metrów kwadratowych znajdzie się ekspozycja ukazująca rolę Krakowa w średniowiecznej Europie i ponad 800-letnią tradycję handlu i rzemiosła na tym terenie. Fabularyzowane dokumenty, prezentacje interaktywne, multimedialne gry i instalacje, ale przede wszystkim zabytkowe relikty architektury średniowiecznej, a także około 700 przedmiotów codziennego użytku sprzed setek lat (unikatowa kolekcja średniowiecznych plomb sukienniczych, najliczniejsze w Polsce zbiory średniowiecznej biżuterii, odważników i stilusów, monety – w tym liczne egzemplarze z czasów Władysława Łokietka).

- Ekspozycja muzealna w podziemiach Rynku Głównego będzie nie tylko najnowszą i najnowocześniejszą placówką wystawienniczą w naszym kraju. Przede wszystkim będzie to doskonała lekcja historii Krakowa od czasów przedlokacyjnych do współczesnych – mówił Prezydent Krakowa Jacek Majchrowski.

By przybliżyć historię miasta i handlu stanowiącego podstawę rozwoju i potęgi Krakowa zaprojektowany został scenograficzny sztafaż, który będzie stanowił tło ekspozycyjne dla reliktów architektury, bruków i świadków ziemnych. Ekspozycja zostanie wykonana z użyciem zaawansowanej techniki, która umożliwi szeroką interakcję ze zwiedzającym. Ekrany dotykowe, plazmowe i 3D, hologramy, projektory, oświetlenie i nagłośnienie - sprzęt posłuży do prezentacji obrazów, filmów, dźwięków i animacji, które stworzą iluzję tętniącego życiem średniowiecznego Krakowa. Dzięki temu zwiedzający będą mogli nie tylko zobaczyć, ale także poczuć atmosferę legendarnego miasta.

Na wystawie znajdą się m.in.

• Ekran z pary wodnej – będą na nim wyświetlane sceny z filmu zrealizowanego na potrzeby ekspozycji
• Ekran 190 stopni – pokazywany na nim obraz będzie emitowany z 4 projektorów
• Ekrany dotykowe (37 szt.) – umożliwią zwiedzającym m.in. wirtualne przerzucanie kart legendarnego kodeksu Behema czy odkopanie szkieletu sprzed 900 lat
• Urządzenia holograficzne 3D (5 szt.) – posłużą do prezentacji m.in. trójwymiarowych rekonstrukcji budynków, które kiedyś stały na rynku
• Ekrany plazmowe (25 szt.)
• Projektory multimedialne (27 szt.)
• Ekrany LCD (13 szt.)
• Playery (104 szt.)
• Konwertery sygnału (160 szt.)
• Nagłośnienie (98 głośników)
• Audiobooki (150 szt.)
• Cyfrowy system kamer (64 kamery)
• Oświetlenie filmowe – oświetlenie odgrywa na wystawie bardzo ważną rolę. Pomieszczenia będą pozbawione światła dziennego, poza niewielkim otworem pod fontanną na Rynku. Światło będzie znaczącym elementem scenografii, wydobywając i eksponując detale architektoniczne. Oświetlenie ledowe – ponad 700 punktów.
• Całość multimediów obsługiwana będzie przez zintegrowany cyfrowy system. W dowolnym momencie wszystkie ekrany można będzie przełączyć, na przykład na nadawanie relacji z imprez odbywających się na Rynku.Komputerowy system kontroli biletów będzie czuwał nad tym, aby w podziemiach nie przebywało jednocześnie więcej niż 300 osób.
• Nad bezpieczeństwem zwiedzających i samej wystawy będzie czuwał system zabezpieczeń antywłamaniowych, przeciwpożarowych i monitoringu

Do realizacji projektu utworzono 3 odrębne ekipy filmowe. Pierwsza z nich realizuje fabuły kostiumowe osadzone w legendzie lub historii miasta, np. pogrzeb Kraka, Zabójstwo biskupa Stanisława, Najazd Tatarów. W tych filmach grają statyści oraz profesjonalni krakowscy aktorzy, m.in. Jerzy Trela, Jerzy Nowak, Anna Cieślak, Mariusz Saniternik. Część tych scen funkcjonuje zarówno w filmie, jak i na samej wystawie w postaci projekcji, np. na ekranie z pary wodnej (scena handlu Kramy Bogate). Druga część ekipy filmowej kręci sceny narratorskie z użyciem najnowszych światłoczułych kamer, by uzyskać najwyższej jakości obraz i dźwięk nawet w ciemnych niedostępnych miejscach, dokąd zwiedzający udadzą się wraz z narratorem. Krzysztof Jasiński (narrator) zabierze zwiedzających na wędrówkę po historii Krakowa opowiadając o najciekawszych miejscach i związanych z nimi historiach. Dodatkowo na 3 kamerach realizowane będą timelapsy – ujęcia oddające efekt przepływającego szybko czasu.

Projektory holograficzne pozwolą zajrzeć do środka najważniejszych budowli miasta. Odwiedzający wystawę będą mogli z bliska przyjrzeć się przemianom m.in. Sukiennic i kościoła Mariackiego.

Ostatni etap prac związanych z muzeum rozpoczął się w połowie 2009 roku. Realizuje je konsorcjum firm w składzie: PRZ Kraków S.A., BYCZBUD, ZIS-TECHNIKA, „Kasperczyk” oraz „Drabczyński”. Przy okazji remontowane są parter i podziemia Sukiennic. W marcu 2010 roku wyłoniono wykonawcę części ekspozycyjnej. Za kwotę 18 mln złotych zlecenie realizuje konsorcjum firm ze spółką TRIAS SA na czele (TRIAS, ART FM, Fabryka Dekoracji i NoLabel).

Aranżacja ekspozycji powstaje na bazie koncepcji muzealnej przygotowanej przez Muzeum Historyczne Miasta Krakowa. Nad stroną merytoryczną ekspozycji czuwa zespół archeologów pod kierunkiem dr Cezarego Buśki, który kierował badaniami archeologicznymi na Rynku Głównym w Krakowie.

Projekt aranżacji plastycznej ekspozycji jest dziełem scenografa Marcina Pietucha z Fabryki Dekoracji oraz grafika Tomasza Salwierza z NoLabel. Ambientową oprawę muzyczną stworzy słynny norweski kompozytor Biosphere.

Zagospodarowanie na potrzeby muzealne podziemi Rynku Głównego, jako projekt pod nazwą „Śladem europejskiej tożsamości Krakowa – szlak turystyczny po podziemiach Rynku”, znalazło się w wykazie projektów kluczowych dla kraju, ogłoszonym przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Oznacza to, że uzyska unijne dofinansowanie. Wartość projektu to 38 milionów złotych, a kwota dofinansowania – 16 milionów złotych.