Dworzec w Mościcach. Remont tarnowskiego zabytku coraz bliżej - prace przygotowawcze prawdopodobnie "jeszcze w tym roku"
Autor: Julia Dragović
Opuszczony dworzec w Mościcach czeka remont, a prace przygotowawcze mogą ruszyć jeszcze w 2024 roku. Tarnowskie Mościce to nie tylko przemysłowa dzielnica miasta - rozwija się tu sztuka i kultura. Obok wyjątkowego dworca stoi rzeźba Wilhelma Sasnala, a dalej inna świetna realizacja z czasów PRL. W niedalekim parku ustawiono rzeźby inspirowane twórczością wizjonera Dagaramy.
Spis treści
- Mościce. Potężna fabryka i nowoczesny dworzec
- Remont dworca w Mościcach zaplanowany. Prace przygotowawcze prawdopodobnie jeszcze w tym roku
Mościce. Potężna fabryka i nowoczesny dworzec
W 1927 roku z inicjatywy Ignacego Mościckiego zaczęto budować Państwową Fabrykę Związków Azotowych. Z czasem, wokół przedsiębiorstwa wzniesiono pierwsze obiekty mieszkalne; na terenach wiejskich zaczęła powstawać zabudowa Mościc. Jak w przypadku wielu osiedli robotniczych powstających wokół fabryk, całe założenie zaplanowano według koncepcji miasta-ogrodu. Rozwijające się Mościce w 1951 roku stały się częścią Tarnowa.
Zobacz także: Wagon salonowy. Luksusy i boazerie - wnętrza wagonu, którym jeździli najważniejsi politycy PRL-u
W czasach PRL-u powstały tu stadiony, baseny; niegdyś robiące wrażenie, a dziś niefortunnie zmodernizowane Centrum Sztuki Mościce (dawniej Zakładowy Dom Kultury). W 1962 roku nowa dzielnica miasta doczekała się własnej stacji kolejowej - początkowo w formie niewielkiego budynku.
Docelowy budynek, dwa razy większy od poprzedniego, powstał w 1976 roku według projektu Stanisława Wilkosza z Biura Projektów Kolejowych. Świetne wnętrza, które - co na PRL-owskich dworcach niecodzienne - zachowały się do dziś, zaprojektowali Maria Banaś i Janusz Trzebiatowski z Pracowni Sztuk Plastycznych w Krakowie. Obiekt uzupełniono o przejście podziemne.
Przemyślane wnętrza wymykające się standardowemu wyposażeniu poczekalni dworcowych w tamtych czasach wspaniale wkomponowywały się w lekką, zwartą bryłę szklanego budynku przykrytego "lewitującym" dachem. Przestronna, jasna poczekalnia zwieńczona została sufitem wyłożonym łuskowymi kasetonami.
Mijały kolejne lata, a nieremontowany dworzec popadał w coraz większą ruinę, aż w końcu w 2012 roku zamknięto go dla podróżnych.
W międzyczasie miasto sprawnie wprowadzało sztukę do przemysłowej dzielnicy skupionej wokół obecnej Grupy Azoty - historyczne mościckie budynki objęto ochroną konserwatorską, obok dworca stanęła instalacja pochodzącego z Tarnowa Wilhelma Sasnala, a nieopodal, w Parku im. Eugeniusza Kwiatkowskiego, ustawiono cztery rzeźby Marcina Zarzeki stworzone na podstawie futurystycznych projektów innego tarnowianina - architekta Jana Głuszaka „Dagaramy”. Opuszczony dworzec - a może raczej PKP - wciąż nie nadąża za rozwojem Mościc.
W 2021 roku Małopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał budynek wraz z wyposażeniem do rejestru zabytków. Nie przyspieszyło to, niestety, planów PKP na remont.
Remont dworca w Mościcach zaplanowany. Prace przygotowawcze prawdopodobnie jeszcze w tym roku
4,4 mld złotych przeznaczą koleje na remont 150 budynków należących do PKP, z czego aż 130 to obiekty zabytkowe. Wśród nich znalazł się wpisany do rejestru dworzec w Mościcach.
Jak przekazał Radiu Kraków Michał Stilger, rzecznik prasowy PKP S.A., prace przygotowawcze poprzedzające remont mają się rozpocząć jeszcze w tym roku. Co będą obejmować - tego nie wiadomo. Oznacza to jednak, że budynek najprawdopodobniej nie będzie musiał czekać na remont kolejnych kilku lat.
Jeśli chodzi o tę inwestycję, znajduje się ona na początkowym etapie, poprzedzającym prace przygotowawcze, które prawdopodobnie będą mogły rozpocząć się jeszcze w tym roku. O szczegółach związanych z tą inwestycją będziemy zatem mogli powiedzieć w późniejszym czasie — mówił Michał Stilger.
Odniósł się również do zachowania zabytkowej formy zabytku, co w przypadku obiektów z czasów PRL budzi zwykle duże kontrowersje - wyremontowane budynki z tego okresu nierzadko tracą swój charakter, czego najlepszym przykładem jest warszawska Rotunda.
Decydującym czynnikiem wpływającym na plany inwestycyjne PKP S.A. jest wpis obiektu do rejestru zabytków, co z kolei determinuje, że budynek ten zostanie zachowany w dotychczasowym kształcie. Przebudowa będzie zatem polegała na przywróceniu obiektu do dobrego stanu technicznego i estetycznego, z równoczesnym polepszeniem jego parametrów środowiskowych (redukcja energochłonności itp.) w największym możliwym zakresie uwzględniającym ograniczenia konserwatorskie — mówił Michał Stilger.
PKP są otwarte na wynajęcie części przestrzeni miastu, które zresztą jest taką współpracą zainteresowane. Pozostaje mieć nadzieję, że podział przestrzeni nie wpłynie negatywnie na kształt budynku oraz na unikatowe wyposażenie dworca, które również zostało objęte ochroną konserwatorską.
Zobacz także: Najpiękniejsze stacje kolejowe Warszawy. Sprawdź, na które PRL-owskie i modernistyczne obiekty warto zwrócić uwagę
Autor: Szymon Starnawski / Grupa Murator
Warszawa Międzylesie
